Een paar voorbeelden hoe ik tegenwoordig onnodige stress vermijd.
Bij de kapper
Mijn haar laat ik in Portugal altijd knippen door Paula, mijn kapster. Ik maak tevoren een afspraak en ik kom meestal op tijd (ik blijf Hollander). Na een tijdje wachten en de kapsalon bestuderen, de gesprekken volgen of mijn smartphone gebruiken, ben ik aan de beurt. Pode sentar, senhor Henrique. We babbelen wat, we vertellen over onze kinderen en kleinkinderen (van mij dan). Pas geleden was Paula druk bezig om mijn haren te fatsoeneren toen haar mobiel overging. Ze legde haar schaar direct neer en liep naar achteren terwijl ze de telefoon aannam. Ik hoorde haar vaag maar enthousiast praten met een duidelijk bekende. Na vijf minuten kwam ze terug, mompelde een routinematig ‘desculpe” en knipte vrolijk verder. Ik glimlachte en liet me mooi maken.
In de supermarkt
In de supermarkt duw ik mijn kar voort, op zoek naar de artikelen die ik thuis op een lijst had gezet. In een nauwe doorgang staan twee karretjes die mijn weg versperren. De twee tijdelijke eigenaren van de karren wisselen enthousiast de laatste nieuwtjes uit. “Com licença?” Mag ik er even langs? De weg komt vrij en ik zoek rustig verder.
In de supermarkt 2
In dezelfde supermarkt ga ik met mijn kar halfvol in de rij voor de kassa staan. In Portugal is de voortgang bij het afrekenen in mijn ervaring sowieso al veel rustiger dan in de Nederlandse super. Dan haalt de oudere dame voor mij haar portemonnee uit haar tas, opent de knip en strooit alle muntjes op de toonbank. Ze vraagt de kassamedewerker om uit te tellen wat er betaald moet worden. De munten worden met één vinger stuk voor stuk apart geschoven tot het te betalen bedrag bereikt is. De dame neemt de overgebleven geldstukken één voor één weer terug, bedankt de kassière en wenst haar een goede voortzetting van de dag (Uma boa continuação!). Ik herinner me hoe ik me vroeger aan dit gedrag ergerde. Nu gooi ik zelf bijna mijn muntjes op de toonbank.
Op straat in het dorp
Op straat in ons dorp, op de mini-rotonde, staan twee auto’s naast elkaar. De twee chauffeurs hangen uit het raam, babbelen vrolijk en houden het verkeer effectief op. Ik druk kort op de claxon, beleefd, maar toch aandacht vragend. “Com licença?” Mag ik er even langs? De chauffeurs maken hun zin af, steken glimlachend hun hand omhoog en maken de weg vrij. Ik herken een van hen en steek mijn hand ook op.
Bumperklevers
Op de snelweg IP3 naar Viseu is het schering en inslag. Ik rijd precies volgens de maximum toelaatbare snelheid en neurie een liedje. In mijn achteruitkijkspiegel zie ik een grote zwarte auto met volle snelheid op mij afkomen. Op een meter afstand blijft de motorista mij hinderlijk volgen. Ik noem dat beijar meu rabo, mijn kont kussen. Dat kan deze motorista mij ook. Ik vraag me af waarom het zo vaak chauffeurs (m/v) in auto’s van Duitse makelij zijn die dit soort gevaarlijk gedrag op de weg vertonen. Vroeger, ja vroeger schold ik hardop, drukte ik op de alarmknop, remde ik licht met mijn linkervoet om de remlichten te doen gloeien. Dat hielp vaak en hielden ze daarna voldoende afstand. Tegenwoordig neurie ik gewoon door en laat ze hun eigen maagzweer voelen.
Wat doet me dit?
Ik leefde al in veel verschillende culturen. Niet stressen tenzij het absoluut nodig is, is een van de belangrijke karaktereigenschappen die ik er geleerd heb.
Iemand gaf me eens een tegelwijsheid cadeau over het verschil tussen mij, als voorbeeld van een drukke Nederlander (“Opzij, opzij, opzij, maak plaats!” – Herman van Veen), en de anderen:
“Jullie hebben een horloge, wij hebben de tijd!”
Ik heb geleerd om de tijd te hebben en dat komt me in Portugal heel goed uit.
Take it easy, take it easy, don’t let the sound of your own wheels drive you crazy.
Eagles
Hoe is dat in jullie omgeving, in Portugal of in Nederland?
Ik zie een grote evolutie de laatste jaren. Er wordt anders gereden dan 10 jaar geleden. minder respectvol tov andere weggebruikers. en ik erger me vooral aan het foutief benaderen, nemen, en verlaten van rotondes. laatst nog en dan was het nog een bus van Eva waar de chauffeur nadat naast mij, een 3 tal mede weggebruikers hem op zijn fout wezen dacht gelijk te hebben. maar ja, ook ik had tijd en riep ook wat verleden en toekomst gerelateerde zaken in zijn richting. de kous was af.
Je vergeet nog iets Henk. Je zou het ‘In de supermarkt 3’ kunnen noemen.
Als er een extra kassa opengaat omdat er een lange wachtrij is, ren ik niet naar voren om als eerste bij die kassa te staan. Helaas een gewoonte die veel buitenlanders hebben. Het is de bedoeling – en dat wordt meestal ook omgeroepen – dat je dezelfde rijvolgorde aanhoudt. Dat betekent dat je even (oog)contact hebt met de mensen die samen met jou in de rij staan: ‘Gaat u naar de nieuw geopende kassa of blijft u staan en kan ik ernaartoe?’
Groetjes, Maja
Ha Maja,
Ik herken het beleefde gedrag bij het openen van een nieuwe kassa helemaal.
Bij ons in de streek zijn haast geen buitenlanders. Op zaterdagmorgen komt een handvol Bangladeshi inkopen doen voor de hele week. Die vind ik nét zo beleefd als de andere klanten.
Groetens, Henk
We moesten aan je opmerking denken, Maja, vanmorgen.
Ik stond bij de Lidl in de rij toen een nieuwe kassa geopend werd.
Een Portugese man van middelbare leeftijd verscheen uit het niets van achteren en plaatste zich pardoes vooraan in de rij voor de nieuwe kassa. Ik schoof licht grommend achter hem aan.
Op weg naar huis vertelde mijn lief dat haar in de Intermarché, dezelfde morgen, hetzelfde was overkomen. Ook hier betrof het een middelbare Portugese man.
Blijkbaar is er geen zwart en wit in dit gedrag voor de kassa.
Ik hou er van alles op mijn gemak te doen. ik heb de tijd dus geen gestress.
Het grappige van een kassa er bij is dat je soms wel 5 min of langer moet wachten tot er iemand komt die de kassa gaat bedienen.
Men kan net zo goed in eigen rij blijven staan Ha ha ha
Mijn ervaring bij vooral de Lidl is dat de dames en heren aan de kassa behoorlijk haastig zijn.
Ik heb mijn boodschappen nog niet van de band of de boodschappen van de volgende klant liggen er al bij.
En dat is niet een eenmalige actie.
Er zijn meer winkels met dit haastige gedrag.
Niet alleen supermarkten
Ik ben regelmatig in Nederland en daar wordt keurig gewacht tot ik al mijn boodschappen heb ingepakt inclusief mijn geld en alles is opgeborgen.
Toch een heel verschil met de haast bij de kassa in Portugal, In dit geval bij de Lidl.
Mooi verwoord Henk.
Al jaren vieren we onze vakantie in de Algarve en ervaren de rust en gemoedelijkheid van de Portugezen.
Hoe is dat in jullie omgeving (in Nederland), vraag je. Nou, hier trekken auto’s als het licht op groen springt op alsof ze een dragrace houden, met loeiende motor en/of knetterende of zelfs knallende uitlaat, tot boven de 80 km/u (in de bebouwde kom, mind you), waarna ze meteen in de ankers moeten voor een verkeersdrempel of het volgende (rode) verkeerslicht. Ik sta dat telkens met verwondering gade te slaan. Vanwaar dit volkomen zinloze, energieverspillende en milieuverpestende gestress?
En denk niet dat mensen die elektrisch rijden het beste met onze planeet voorhebben en daarom een ander rijgedrag vertonen. Elektrische SUV’s, die het dubbele van mijn middenklasser wegen, zie ik ook optrekken of ze alleen maar willen bewijzen hoe snel ze dat kunnen. En Tesla-rijders rijden principieel te hard, net als de benzineauto’s in die prijsklasse. Op de Portugese tolwegen wordt er ook stevig doorgereden, daar niet van. Maar dat kortebaanracen zie ik daar toch niet of nauwelijks.
(Natuurlijk generaliseer ik, maar ik zie hier toch grote verschillen tussen Nederland en Portugal.)
Elektrische autos hebben de leuke eigenaardigheid dat ze hun accu opladen uit remenergie. Je kunt dus inderdaad als een gek wegrijden en vervolgens hard afremmen, want in tegenstelling tot auto’s op benzine of diesel gaat die energie niet verloren. Overigens kost een Tesla tegenwoordig niet meer dan een Peugeot 3008. Qua aanschafprijs dan, qua kilometerprijs is ie veel goedkoper.