• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Cacela Velha, mooi als een gedicht

Door Maja Kersten 8 reacties
Gepubliceerd op 18 februari 2020 bijgewerkt op 26 juli 2020

Cacela Velha is een beeldig dorpje in de gemeente Vila Real de Santo António. Het is nog precies zoals een dorp in de Algarve eruitzag in de achttiende eeuw. Maar de geschiedenis ervan gaat veel verder terug.

Het dorp is gebouwd op een zandstenen rots van een miljoen jaar oud. Daarom heb je hier het mooiste uitzicht van de oostelijke Algarve. Vanuit het dorp zie je het laatste gedeelte van het natuurgebied Ria Formosa. Je kunt goed zien dat de stranden op een (schier)eiland voor de kust liggen. Daarachter kijk je uit over de Atlantische Oceaan. Je kunt de baai van Monte Gordo en de Spaanse eilanden Isla Canela en Isla Cristina zien. Een adembenemend uitzicht dat in elk jaargetijde anders is door de kleuren van het landschap en die van de zee.

Uitzicht vanaf de rots van Cacela Velha over de Atlantische Oceaan. Je ziet dat het strand op een eiland ligt.
Uitzicht op het schiereiland en de oceaan. Foto Maja Kersten

Cacela Velha in vroeger tijden

Vanwege de grote hoogte die een goed uitzicht bood op de vriend of vijand die vanuit zee naderde, werd deze plek waarschijnlijk al in de eerste eeuw voor Christus door Feniciërs bewoond. Dit volk uit het Midden-Oosten dat leefde van handel en scheepvaart, stichtte overal langs de Middellandse Zee en daarbuiten koloniën, kleine maar permanent bewoonde handelsposten. Ook de Romeinen bewoonden de rots. De Arabieren kwamen er in 713, bouwden er een kasteel en gaven Cacela daarmee aanzien. Het werd de derde stad van de Algarve na Silves en Faro en bleef dit tot 1057.

De Arabische geograaf Dreses beschreef de stad in de twaalfde eeuw als volgt: “Cacela is een fort gebouwd aan de kust. Het is goed bevolkt en er zijn veel groentetuinen en vijgenboomgaarden.” In die tijd was het, in verband met zandbanken, makkelijker om aan te meren in Cacela dan in het naburige Tavira. In de dertiende eeuw verovert D. Paio Peres Correia de stad op de Moren.

Het Moorse kasteel was de eerste fortificatie. Sindsdien werd er steeds opnieuw een gebouwd als de vorige in verval was geraakt. Omdat de stad bijna geheel verwoest was door de aardbeving van 1755, dateert het huidige fort van na die tijd. Het is gebouwd tussen 1770 en 1794, in een stervorm. Eind negentiende eeuw kreeg het fort een militaire bestemming. Tegenwoordig zit de GNR erin. Omdat het gebruikt wordt voor luchtruimbeveiliging, kun je het niet bezoeken. Het dorp – met zijn twaalf huizen kun je het geen stad meer noemen – is een bezoek meer dan waard. De gemeente Vila Real de Santo António heeft het dan ook opgegeven voor de lijst van Werelderfgoed van Unesco.

Cacela Velha nu

De stranden van Cacela Velha liggen op het Península de Cacela, het schiereiland dat het einde van de Ria Formosa vormt. Vanuit het dorp kun je een trap afdalen naar het water waar je met een boot of, als het eb is, lopend naar het strand kunt gaan.

Het dorp ligt aan de Ecovia do Algarve, de fiets- en wandelroute die langs de zuidkust van de Algarve loopt. Dat maakt het tot een leuke bestemming voor een fietstocht vanuit Tavira of vanuit Vila Real de Santo António.

Het dorp mag dan piepklein zijn, er zijn mensen die er wonen en werken. Vanouds waren er zo’n twintig schelpenvissers actief die venusschelpen verzamelden en mosselbanken exploiteerden. Begin van deze eeuw begon men er oesters te telen, een smakelijke soort, de ostra-do-pacífico.

De afstand tot de zee baart de bewoners wel zorgen. In 2018, na een zware storm, werd de afkalving van duinen en de erosie van de rots zichtbaar. Een gevolg van de stijgende zeespiegel? Misschien. Maar het kan ook een gevolg zijn van de actie uit 2010, toen er een haveningang is gemaakt.

Dat veranderde de stroming van het water. De duinenrij voor Cacela Velha is bijna geheel verdwenen, terwijl tussen het land en het schiereiland een enorme verzanding plaatsvindt. Bij eb is er bijna geen water meer tussen het schiereiland en het vasteland en bij vloed staat het water tot aan de rots. De oesterbanken staan niet meer voldoende onder water, de enige overgebleven teler is ermee opgehouden. De problemen hebben dus effect op de economie en vormen een risico voor de bewoners. Wat volgens sommigen moet gebeuren, zijn baggerwerkzaamheden in het kanaal tussen het vasteland en het schiereiland. De duinenrij moet worden versterkt en voorkomen moet worden dat mensen door het kwetsbare duingebied lopen, bijvoorbeeld door loopbruggen aan te leggen.

Tegeltableai in Cacela Velha met de naam van de dichter Ibn Darraj Al-Qastalli die er geboren werd.
Het Ibn Darraj Al-Qastalliplein. Foto Maja Kersten

De dichters van Cacela

De straten van Cacela dragen de namen van dichters die er geboren zijn of die erover hebben geschreven. Een tegeltableau herinnert aan Ibn Darraj Al-Qastalli (958-1030), geboren in Cacela Velha en de grootste dichter van zijn tijd. Hij genoot een goede, klassieke opleiding, trouwde en stichtte een gezin. Maar toen hij 35 was, liet hij alles achter zich om naar het hof in Cordoba af te reizen. Hij kwam er in dienst als hofdichter en maakte veel reizen door het rijk, onder andere naar Santiago de Compostella, Valencia, Denia, Zaragoza en Ceuta. Dat het reizen in die tijd niet gemakkelijk was, beschreef hij in het volgende gedicht:

In plaats van lang en gelukkig leven,
de tocht door modderige valleien en bergen;

In plaats van korte nachten onder fijne lakens
de angsten in de schoot van oneindige duisternis;

In plaats van schoon water in de schaduw
het vuur van ingewanden verbrand door de dorst;

In plaats van een wolk van bloemengeur
de verzengende adem van de zon op zijn hoogst;

In plaats van intimiteit met vrouw en vriendin
de nachtelijke weg omringd door wolven en geesten;

In plaats van het schouwspel van een bekoorlijk gezicht
tegenspoed verdragen met nobele volharding.

Marokkaans tegeltableau met een dichtregel van Ibn Darraj Al-Qastalli erop. Cadeau gedaan door de Spaans-Marokkaanse vereniging aan Vila Real de Santo António.
Dichtregel van Ibn Darraj Al-Qastalli op Marokkaanse tegels. De vertaling: Slaap als de dageraad aanbreekt, maar houd zijn parfum vast om die, als het nacht wordt, te verspreiden en ervan te genieten. Foto Maja Kersten

Een andere dichter uit de elfde eeuw, ook geboren in Cacela Velha, is Abû al-‘Abdarî. Van hem het gedicht dat vertelt wat wijn met je doet:

Hoe zwaar de glazen ook waren
Toen we ze leeg in handen kregen…
Ze werden licht als een vlinder
Toen men er wijn in schonk.
Zoals lichamen lichter worden
Als ze terugkeren in de ziel van gelovigen.

Sophia de Mello Breyner Andresen, een meer eigentijdse dichter, schreef over Cacela Velha:

A conquista de Cacela
As praças-fortes foram conquistadas
Por seu poder e foram sitiadas
As cidades do mar pela sua riqueza
Porém Cacela
Foi desejada só pela beleza.

In vertaling:

De verovering van Cacela
Burchten werden veroverd vanwege hun macht
Havensteden werden belegerd vanwege hun rijkdom
Cacela echter, werd alleen om haar schoonheid begeerd.

Een straatje in Cacela Velha met karakteristieke eenvoudige huisjes gefotografeerd tegen een donkere lucht.
Cacela Velha. Foto Enric Rubio Ros

Evenementen

In het decor van dit prachtige dorp vinden gedurende het jaar verschillende evenementen plaats. Om er enkele te noemen: Poesia na rua, een festival rondom dichters en gedichten. Noites de Encanto: het dorp keert terug naar de tijd van de Moorse overheersing, er is een souk (Arabische markt) met muziek, dans, ambachten en voedsel uit die tijd. Ook is er een Mercadinho do Outono, een herfstmarkt en een Mercadinho do Natal, een kerstmarkt.

Informatie hierover en data zijn te vinden op de website van de gemeente Vila Real de Santo António of in de evenementenkalender van de Algarve.


« Natuurgeweld in de Algarve
Eindeloos »

Categorie: Cultuur & Maatschappij Trefwoorden: Algarve, Cacela Velha, geschiedenis, literatuur

Over Maja Kersten

Maja verhuisde in 2014 samen met haar partner van Amsterdam naar Tavira. Tot die tijd was ze werkzaam als docente Nederlands in het VMBO en het MBO. Ze schreef jarenlang voor het ledenblad van een volkstuinvereniging, meestal over tuingerelateerde onderwerpen, maar ook de column waarmee het blad opende. Nu schrijft ze voor Portugal Portal over natuur, cultuur, taal, eten en drinken en literatuur.

Lees Interacties

Reacties

  1. Mieke zegt

    19 februari 2020 om 20:26

    Boeiend verhaal

    Beantwoorden
  2. Marcel Nogarede zegt

    23 februari 2020 om 11:23

    Leuk en interessant verhaal Maja, bedankt! En ziet de overheid ook dat hier wat aan moet gebeuren (duinen en baggerwerkzaamheden)?

    Beantwoorden
    • Maja Kersten zegt

      23 februari 2020 om 15:50

      Dag Marcel, bedankt voor je reactie. Dat er wat moet gebeuren aan de kust bij Cacela Velha ziet iedereen, maar het draait natuurlijk om de kosten. De gemeente Vila Real de Santo António ging tijdens de crisis failliet. Op de gemeentelijke site lees ik dat de begroting voor dit jaar nog steeds voornamelijk gericht is op vermindering van de schuldenlast. Wel zoekt de gemeente steun bij de overheid. We wachten af…

      Beantwoorden
  3. Margot zegt

    2 maart 2020 om 10:54

    Ik ben zeer geïnteresseerd in interessante plaatsen en gebeurtenissen in de Algarve en daarbuiten.

    Beantwoorden
  4. Else Kok zegt

    2 maart 2020 om 11:02

    Wat een mooi stuk heb je weer geschreven Maja.
    Cacela Velha is inderdaad een prachtig klein dorpje. Ik ben er een paar maal geweest. Die Arabische dichter intrigeert me en ik heb op het internet een gedicht van hem gevonden dat op muziek is gezet: Belo Manto: Música para Poesia Luso-Árabe e poesia Medieval Portuguesa. José Peixoto & Sofia Vitória.
    Ze zingen bv Primavera – Lua que tens? Heel mooi, alleen versta ik het niet.

    Ik ben nog altijd van plan om een keer naar Mértola te gaan, naar het Islamitisch Festival. Volgend jaar is het pas weer, helaas tweejaarlijks.

    In Faro, dicht bij de haven, vond ik ook een gedenksteen van een Arabisch dichter of filosoof? Ook nog wel anderen, maar weet niet meer waar. Helaas zijn de foto’s verdwenen.
    Schrijf zo door!
    groet Elsa

    Beantwoorden
    • Maja Kersten zegt

      2 maart 2020 om 17:06

      Dag Else,

      Wat een schitterende muziek heb je gevonden bij de gedichten van de Arabisch-Portugese dichters! Ik ben ze – googelend – niet tegengekomen dus ik ben je zeer dankbaar. Het gedicht over de lente heb ik wel gevonden en ik stuur je de Portugese tekst separaat op, zodat je kunt meeluisteren met de muziek en eventueel woorden kunt opzoeken. Ik zal er ook een vertaling van maken. De volgende keer dat ik in Faro ben zal ik eens naar de gedenksteen zoeken. Mértola staat op het verlanglijstje, maar als je zoals ik afhankelijk bent van het openbaar vervoer, blijft het bij lang dromen. Dromen dat het openbaar vervoer verbetert! Dank voor je reactie, groetjes, Maja

      Beantwoorden
  5. Francien zegt

    5 april 2020 om 11:55

    Wat ik mis in je verhaal Maja is, dat de dorpen Cacela Velha (wat oud betekent) en Vila Nova (nieuw) de Cacela nauw verwant zijn aan elkaar. De laatste heeft geen kerk bijvoorbeeld, want die staat nog altijd in het oude dorp.
    Wat ik ervan weet is dat het oude Cacela waarschijnlijk door de grote ramp zodanig kapot was dat ze een nieuw dorp hebben gebouwd (hogerop) een eindje landinwaarts.
    Succes verder! Met mooie groet,
    Francien

    Beantwoorden
    • Maja Kersten zegt

      5 april 2020 om 14:49

      Dag Francien, bedankt voor je reactie. Vila Nova de Cacela heb ik nog nooit bezocht, het ligt niet aan de fietsroute, vandaar. Op grond van de naamgeving lijkt jouw verhaal aannemelijk. Maar op Wikipedia lees ik het volgende. Toen begin 20e eeuw de Algarvespoorlijn en de snelweg EN125 werden aangelegd, ontstond rondom het station bebouwing en industrie in een verder landelijk gebied. In 1927, tijdens de militaire dictatuur, werd Vila Nova de Cacela tot ‘stad’ verheven door de minister van binnenlandse zaken, José Ribeiro Castanho, die er geboren was.

      Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Een man in pauskleding voor het beeld Cristo Rei in Lissabon
Een Portugese paus?
Geen bikini en blote bast meer in Albufeira
Het lokale krantje van quarteira
Quarteira toen en nu

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Kenters

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Henk Eggens op Fietsen mee met de auto: wat mag?: “Beste Peter, Ik kan geen definitief advies geven, maar: 1. Thule is, geloof ik, een topmerk. Of het merk en…”
  • Peter van Diermen op Fietsen mee met de auto: wat mag?: “Hallo Henk, wij reizen door Europa met 2 fietsen op een vaste trekhaak. de drager van het merk Thule is…”
  • Leni Vermeiren op Een Vlaming in Portugal: “Dag Ann Wat een toffe reactie..ik lees het nu pas Ik herinner me jou nog goed.. een hele geïnteresseerde leerling”
  • Mariska Roos op Een dag zonder stroom: “Fijn al deze informatie en het zal ons helpen bij een volgende stroomstoring. Wij hadden ons ook niet ècht goed…”
  • Mariska Roos op De Portugese taal: “Hallo David, Onze leraar woont in de Beiras net als wij, bovendien heeft hij een lange wachtlijst. In Lissabon zit…”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}