• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Portugal Portal

Portugal Portal

Online magazine over wonen, werken en genieten in Portugal

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Dat had ik niet begrijpt

Door Han Overkamp Reageer
Gepubliceerd op 2 april 2018

Bij kleinzoon Joep gebeurde hetzelfde als bij onze eigen kinderen. Toch was het bij onze eigen kinderen in de vergetelheid geraakt. Joep maakte die herinnering weer wakker. ‘Dat had ik niet begrijpt, opa’.

Het is nu eenmaal zo dat de vorming van nogal wat voltooid deelwoorden niet logisch is en alleen geleerd kan worden door het van volwassenen na te bootsen. Een kind doet dat in een razend tempo. Een half jaar nadat ik Joep verbeterde, sprak hij zonder moeite alle voltooid deelwoorden juist uit.

Foto Pixabay

Bij Portugese kinderen gaat het niet anders. En vanzelfsprekend ook bij de buitenlander die Portugees leert, zij het dat die zich moet behelpen met een boek of lessen.

Over het voltooid deelwoord, speciaal bij onregelmatige werkwoorden

Gelukkig is de grote meerderheid van de werkwoorden regelmatig. Het voltooid deelwoord wordt simpelweg gevormd bij werkwoorden eindigend op –ar door –ado (falar, falado) en de werkwoorden eindigend op –er en –ir door–ido (beber, bebido en partir, partido). Buitenissig zijn een dozijn werkwoorden die weliswaar zeer vaak worden gebruikt, zoals fazer, dizer, ver.

Maar even pas op de plaats. Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Waarom een voltooid deelwoord gebruiken? Want bij een voltooid deelwoord hoort ook een hulpwerkwoord. Bijvoorbeeld met ter (hebben) wordt het tenho falado, ik heb gesproken, tinha falado, ik had gesproken en terei falado, ik zou gesproken hebben. Constructies die toch te vermijden zijn in het spraakgebruik, door gewoon de tegenwoordige of verleden tijd te gebruiken Eu falo, eu falei.

Maar voor de doorzetters is er geen genade! Er volgen nog andere hobbels voor de Portugeeslerende. En dat heeft te maken met het dubbelkarakter van het voltooid deelwoord. Dat deelwoord kan namelijk actief of passief zijn. Net als in het Nederlands. ‘Ik heb geschreven’ is de actieve vorm, ‘de roman werd geschreven’ is de passieve. Bij de passieve vorm gebruiken we dus het hulpwerkwoord zijn ser. A casa foi vendida, het huis werd verkocht.

Luxe of kwellerij

Helaas biedt het Portugees bij een aantal werkwoorden de luxe (nou ja, je mag het ook kwellerij noemen) dat er bij de passieve vorm een onregelmatig voltooid deelwoord wordt gevormd.

Neem het werkwoord acender, aansteken. Ik heb het licht aangedaan tinha acendido a luz maar het licht werd aangedaan is a luz foi acesa. Of bij het werkwoord entregar (aangeven). Teríamos entregado a mensagem wij hebben de boodschap overgebracht, maar a mensagem foi entregue, de boodschap werd overgebracht. En daarom hoor je ook in Portugal, wanneer je bij het afscheid zegt Cumprimentos em casa (groeten thuis) het antwoord serão entregues.

En om af te sluiten met nog een kwelgeest: bij het werkwoord romper (verscheuren, breken) komen in de passieve wijze beide vormen voor, naargelang de samenhang. Het is rompido/a in overdrachtelijke zin relações rompidas (verbroken relaties) en roto/a bij concrete voorwerpen (bijvoorbeeld kleding). Kijk maar naar de plaatsnaam Manta Rota in de Oost-Algarve. Maar wélke mantel daar ooit verscheurd werd …?

Dit is deel 22 uit de serie ’Portugese taalweetjes”. De vorige delen kun je hier lezen alle taalweetjes

Bron: de serie ′essa nossa ditosa língua’ van Peter Koj in de Portugal-Post


« Mouras Encantadas
Het is weer weer »

Categorie: Cultuur & Maatschappij Trefwoorden: cultuur, taal, taalweetjes

Over Han Overkamp

Rond de eeuwwisseling verhuisden ik en tarsilla van Zeist naar de Serra d’Estrella (Torrozelo) en later naar de Algarve (Olhão). Van een voorgenomen verhuizing naar Sintra is het niet meer gekomen; het leven bleek weer eens sterker dan de leer. Terug in Zeist, na tien jaar, ervoeren we dat we in Nederland harder nodig waren dan in Portugal. Sinds 2018 schrijf ik voor dit portaal. Begonnen met de serie taalweetjes ben ik allengs vaker over onderwerpen uit de geschiedenis gaan schrijven. Daarbij zet ik graag de Algarve in het licht; iets wat ik mij al had voorgenomen in de tijd dat we er woonden.
Geschiedenis is een boeiende hobby, vooral omdat veel van wat nog als ‘nationale trots’ wordt beleefd nu ter discussie staat, ook in Portugal. Waren onze Gouden Eeuw en de daarmee samenhangende rijkdom misschien wel een hel voor onze koloniën? Zijn al die standbeelden (ook die in de Algarve) wel verdiend? Waren die ‘ontdekkingen’ toentertijd eigenlijk agressieve veroveringen? Laat je verrassen!

Lees Interacties

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Vakantielectuur: lezen in en over Portugal
Foto van een verlaten straat in Olivenza
Huilen
Afstand tot de macht
Hoe verschillen Nederlanders en Portugezen?

Primaire Sidebar

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Zoek je iets?

Portugal Portal zoekt schrijvers


Lees hier hoe het werkt.

Trefwoorden

accommodatie Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dagboek dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuurpark Noord-Portugal Porto Portugal recept reizen sport steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Anja op Krasse knarren: gelukkig oud worden in Portugal: “Prachtig initiatief! Ik heb – net als Johan hierboven – nog wel een paar vragen: * over het terrein van…”
  • Ötzi Vent op Tweedehands: “Hallo, ik zoek verkoopsites zoals bij ons ‘Marktplaats’ maar dan in Portugal. Ik ben geïnteresseerd in oude brommers en onderdelen…”
  • Henk Eggens op Slapend reizen: “Leuk artikel, Maja. Ik heb een keer met de Sud Expresso gereisd, van Santa Comba Dão naar de Franse grens.…”
  • Wieneke op Hoe voorkom je een bosbrand: “Hallo Winy en anderen, Wij denken erover in Midden-Portugal (Pedrógão Grande) een stuk grond voor bijv. permacultuur te kopen. Doel…”
  • Janwillem van der Ent op Vakantielectuur: lezen in en over Portugal: “Een originele kijk op de Algarve biedt ‘Op reis in [niet: naar] de Algarve’ zeker! In deze verzameling van columns…”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • Archief
  • Schrijvers
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2022 · Website gemaakt door Alva Design

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}