• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Het recht om te baren

Door Josephine van Bennekom 2 reacties
Gepubliceerd op 18 mei 2013 bijgewerkt op 26 september 2020

Mary Zwart heeft als verloskundige inmiddels meer dan 4000 bevallingen op haar naam staan. “Als je vraagt naar ‘A parteira holandesa’, dan weet iedereen in de omgeving waar je moet zijn”, zegt ze door de telefoon.

Haar huis in Vila Nova de Poiares met een ooievaar op de schoorsteen is niet te missen. In het bijzijn van haar man Jan praten we over hoe het is om een Nederlandse verloskundige in Portugal te zijn.

Ondernemende vrouwen in Portugal: Mary C. Zwart, verloskundige

“Ik ken dit gebied sinds 1985, toen mijn broer hier kwam wonen. Hij kweekte plantjes. Mensen kochten eerst één tulpenbol bij hem, een jaar later twee, enzovoort.” Mary schatert het uit. Rijk zullen de Portugezen je niet maken.

Haar huis bestaat uit twee delen: een woonhuis en een voormalige schuur, waarin Jan en Mary ’s zomers wonen. Daar is ook haar werkkamer waar zich, naast haar kenmerkende vroedvrouwenkoffertje, kunstwerken en objecten bevinden die refereren aan haar beroep. “Het huis stond sinds 1988 leeg. Toen we hier voor het eerst sliepen, hingen er plastic zakken voor de gaten waar ooit de ramen zaten. ’s Nachts ging de wind door het huis. Het voelde alsof de geesten van de vorige bewoners zeiden: ‘Wij gaan, welkom!’ Ik voelde me meteen thuis.”

Zelfbeschikking

Mary werd in 1946 geboren. Haar ouders raadden haar af om vroedvrouw te worden, een zwaar beroep waarmee je weinig verdient. Maar ze volhardde en pas toen ze naar de vroedvrouwenschool in Amsterdam ging, ontdekte ze dat haar overgrootmoeder ook verloskundige was geweest. Over haar beroep zegt ze: “Ik vind het leuk om samen te werken en daarbij mijn zelfstandigheid te bewaren. Ook het resultaat is vrij snel bereikt. Daarnaast vind ik het ondersteunen van vrouwen in een overgangssituatie prachtig. Babies interesseren mij niet zo.” Na haar diplomering volgde ze de opleiding verpleegkunde A in het Academisch ziekenhuis in Leiden.

Mary is altijd een groot voorstander geweest van het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen. In 1970 opende ze de eerste anticonceptiepoli in Leiden, waar ze werkte in haar vrije tijd. Daar werden voorbehoedsmiddelen verstrekt en gaf ze seksuele voorlichting. Een unicum in een tijd waarin er nog nauwelijks over het voorkómen van zwangerschap werd gepraat.

Mary Zwart
Mary met een boekje dat ze in 1973 maakte over anticonceptie en dat in haar wachtkamer lag. “Destijds was er bijna geen voorlichtingsmateriaal, dus maakte ik het zelf”. Foto Josephine van Bennekom

Ondertussen fantaseerde ze erover in het buitenland, en dan met name in Beiroet, te werken. Ze liep stage in het ziekenhuis van de American University Beiroet. Maar het liep anders. Mary maakte een reis door Mexico en kreeg een auto ongeluk. Daar hield ze een deels verlamd been aan over. “Ik moest al mijn toekomstplannen omgooien en feitelijk opnieuw beginnen. Na twee jaar revalidatie kon ik een praktijk in Harderwijk kopen van een andere verloskundige. Ik kon geen arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten, maar een lening bij de bank was destijds geen enkel probleem. Toen werd het ontwikkelingshulp op de Veluwe.“

Ze trouwde en kreeg een dochter. Omdat het partner- en ouderschap naast haar drukke praktijk in de groeikern op den duur teveel werd, verkocht ze de praktijk in Harderwijk en praktiseerde daarna alleen in Ermelo.

Taboes

“Ik heb altijd dingen gedaan naast mijn werk als vroedvrouw, zoals het opzetten van cursussen seksuologie voor leerlingen in het voortgezet onderwijs en voor bejaardenverzorgers, die veronderstellen dat oude mensen niet meer aan seks doen.” Ook bleef Mary anticonceptielessen geven. “Je zit je eigen business in de weg”, zei haar vader. “Maar ik heb altijd gevonden: ouderschap is een keuze en niet iets dat je overkomt.”

Tot 1996 werkte Mary in Ermelo. De bedankkaartjes en kunstwerken die de dankbare ouders haar gaven, getuigen van een vruchtbaar bestaan als vroedvrouw. Maar het reisvirus kreeg haar weer te pakken. Ze was volop betrokken bij veranderingen in Tsjechoslowakije, Rusland en Brazilië op het gebied van het vermenselijken van het geboorteproces. “Vrouwen strijden overal voor het recht om te baren en niet voor de plicht om verlost te worden. Ik ben het daar hartgrondig mee eens. Ik organiseerde congressen en samen met organisaties ter plaatse probeerden we de wetgeving te beïnvloeden.”

Ze reisde voor haar ‘zendelingenwerk’ ook naar Portugal. “Maar Portugal is anders. Hier dansen ze de Sint Vitusdans: het gaat hortend en stotend. Dat heb ik nog nergens ter wereld meegemaakt en ik begrijp ook nog steeds niet waarom het zo moeizaam moet gaan.”

Ik sta voor het recht om te baren en niet voor de plicht om verlost te worden

Toen Mary vijf jaar geleden definitief emigreerde, ging ze bij toeval opnieuw als verloskundige aan de slag. “Vrouwen die thuis wilden bevallen, konden geen verloskundige vinden. Ze belden mij, omdat ik bekend was vanwege mijn deelname aan congressen in Portugal.”

Nederlandse vrouwen hebben keuze. Dit is in Portugal niet het geval. Thuis bevallen valt buiten het systeem en de samenwerking met artsen is hier anders. “Artsen hebben hier geen verloskundigen, die gespecialiseerd zijn in normale verloskunde, zij zijn niet de evenknie van de gynaecoloog.

Dokters hebben hier altijd het laatste woord en de normale gang van zaken is in het ziekenhuis bevallen, in bed, zonder eten en drinken en alleen je man die toegang heeft tot de verloskamer, niemand anders die je daar zou willen hebben ter ondersteuning. Je moet je overgeven aan het regime van de artsen.”

Portugese vrouwen zijn in het beginstadium van het stellen van kritische vragen. Doula’s, vrouwen die sociale ondersteuning geven, dragen veel aan de bewustwording bij. Ze organiseren cursussen en helpen vrouwen met het schrijven van een geboorteplan voordat ze naar het ziekenhuis gaan.

Ooit zal er wel iets veranderen in de hiërarchie, denkt Mary. De organisatie HUMPAR (Associação Portuguesa Pela Humanização do Parto) waarvan ze bestuurslid is, trekt veel publiciteit. Met hun hulp kunnen Portugese vrouwen in ieder geval de keuze aankaarten om thuis of in het ziekenhuis te bevallen.

Mary Zwart, verloskundige in Portugal
Mary met een schilderij van drie vrouwen. “Voor mij een ideaalbeeld: de vrouw die baart en twee vrouwen die haar helpen”. Foto Josephine van Bennekom

Rouwen en trouwen

Waarom, als je zo internationaal bent georiënteerd, ben je toch in Portugal gaan wonen? “Ik voel me hier helemaal op mijn plaats! Een lekker huis, goede mensen, eenvoud: prima! Van hier uit kan ik nog steeds internationaal werken en dat doe ik dan ook*. We zijn helemaal in het dorp geïntegreerd, met rouwen en trouwen. Nee, ik zou nergens anders willen wonen.”

* Mary richtte de Europese Perinatale School op (perinataal is de periode van preconceptioneel tot een jaar na de bevalling), is lid van het European Network of Consumers and Childbirth Educators en van de Coalition for Improving Maternity Services. Ook is ze bestuurslid van HUMPAR (Associação Portuguesa Pela Humanização do Parto) en van Human Rights in Childbirth. 


« Turbo aquajoggen in Portugal
Wandelen in natuurparken in de Algarve, deel 4 »

Categorie: Wonen & Werken Trefwoorden: Beiras, interview, ondernemen, verloskundige, vrouwen

Over Josephine van Bennekom

Josephine emigreerde in december 2005 naar Portugal, waar ze samen met haar man vijf vakantieappartementen exploiteert die gevestigd zijn in een voormalig 18de eeuws watermolencomplex, zie www.quintadamoenda.com. Josephine studeerde Nederlands aan de universiteit van Amsterdam en werkte jarenlang als free-lance journaliste. Ze schreef veel over fotografie en de laatste jaren werkte ze als tekstschrijfster voor verschillende ministeries in Den Haag, haar laatste woonplaats in Nederland.

Lees Interacties

Reacties

  1. harma pires zegt

    23 mei 2013 om 18:16

    Josephine,

    Net artikel gelezen van verloskundige. Reuze interessant.
    Als ik het goed begrijp, doet deze mevrouw dus ook hier in portugal bevallingen of doet zij alleen de voor en na begeleiding en vindt de bevalling in ziekenhuis plaats onder leiding van gynacoloog?

    Vr. groet,
    Harma

    Beantwoorden
  2. Josephine zegt

    1 juni 2013 om 22:45

    Dag Harma,

    Mary is vroedvrouw en doet thuisbevallingen.
    Ze is actief op Facebook, dus als je meer wilt weten, neem dan contact op.

    Met vriendelijke groet, Josephine

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

hapjes
Buurtborrel annex housewarming
dak met ontbrekende dakpannen
Portugese bouwtraditie
Fietser Rene van Vrienden op de Fiets is helemaal van Nederland naar Portugal gefietst.
Vrienden op de Fiets – amigos na bicicleta

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Kenters

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Marc van Driel op De geboorte van het Portugees. Het verhaal van een taal.: “Beste Janwillem, een prachtig stuk. Met veel plezier gelezen. Je maakt ergens melding over het verband tussen Poortugaal en Portugal.…”
  • Gerard Spring in 't Veld op Boodschappen doen: “Leuk artikel Mariska, Wij kochten een woning in 2011 in het noorden van Portugal op 16 km van de Spaanse…”
  • Josephine lucassen op Boodschappen doen: “heel leuk artikel en goed herkenbaar. dank voor het delen”
  • Mariska Roos op Portugees-Nederlandse cultuurschokken: “Wij hadden zo’n zelfde ervaring midden in een park in Viseu toe we hier net woonden. Twee vrouwen zaten er…”
  • Geert Brabant op Interessante recente muziekreleases (2025/5): “👍”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}