Nachttrein naar Lissabon

Met de trein in vierentwintig uur van Nederland naar Portugal? ’s Morgens uit Nederland vertrekken en de volgende ochtend om 7.20 uur met de nachttrein in Lissabon aankomen op het Gare do Oriente in Lissabon? Onmogelijk! Daar geloofde ik werkelijk niets van. Portugese treinen zijn in mijn beleving standaard te laat. “Nee, hoor,” zei Judith, “Ik ben er écht over 24 uur!” Ik durfde er een lunch in Portugal om te verwedden.

Judith vertelt:

Van Rotterdam naar de Frans-Spaanse grens in 8 ½ uur

Omdat Esa heel ruimhartig bekenden uitnodigt bij haar op ‘de Berg’ kon het gebeuren dat ik op zomaar een woensdag in de zomervakantie om zeven uur ’s ochtends op Rotterdam Centraal in de Thalys stapte. Ruim tweeënhalf uur later was ik al in Paris-Nord, om daar over te stappen op de TGV naar Irun (het eerste Spaanse stadje ná de grens Frankrijk-Spanje).

De TGV uit Nederland komt aan op Gare du Nord, maar de TGV naar Irun vertrekt vanaf Paris-Montparnasse, dus je moet wel even twintig minuten met de metro. De mensen in de treinreiswinkel, waar ik de reis heb gekocht, hadden me al een metrokaartje in de handen geduwd, en daar was ik nu heel blij mee! Op die manier loop je lekker snel door en heb je nog tijd om op Gare de Montparnasse een Starbucks-cappuccino à raison de 4 euro te halen.

De TGV brengt je vervolgens in 6 uur tijd naar de Spaanse grens. Een niet al te ingewikkelde rekensom leert dus dat je in 8 ⅟2 uur van Rotterdam naar Spanje crosst: daar kan de auto niet tegenop! Ok, het vliegtuig wel, maar als je – zoals ik – meer stress dan gemak hebt van vliegen, dan is dat niet relevant.

Goed, de TGV dus. Ik zat – helaas – ingeklemd tussen het raam en een niet al te fris ruikende (understatement), gezette man. Ik heb constant op het balkon en andere plekken gezeten. Het is wonderlijk wat voor mensen je allemaal tegenkomt. De één tot in de puntjes verzorgd, de ander met piekerig haar, gele tanden en een vreemde koffer vol stapels krasloten en medicijnen. En hoe ik zelf? Nou, om te beginnen was ik totaal niet op het weer gekleed. Een lange spijkerbroek en een donkerbruin shirt met lange mouwen. Daaronder m’n paarse Salomons, weliswaar de Tóppertjes (XA PRO 3D Ultra 2-GTX Trail – hoeveel afkortingen wil je hebben voor je schoen?) onder de Salomons, maar toch niet zo heel erg modieus. Ik kan er niks aan doen: bij het woord “reizen” schiet ik bij wijze van Pavlov-reactie in deze kledingmodus, en denk niet aan een zwierige rok, een leuk bloesje en pumps. Die laatste heb ik trouwens sowieso niet bij me, net zo min als een leuke handtas. Maar goed, ik ben wél goed gekleed op de airconditioning in de treinen, dat dan weer wel.

Met de nachttrein van Spaans Baskenland naar Lissabon

Rond 18.30 uur kwamen we aan op Irun. De overstap aldaar is een eitje: de nachttrein naar Lissabon staat 10 meter verderop op het andere perron. Tijd zat dus. Tijd heb je op station Irun trouwens helemaal niet nodig. Daar is echt NIKS, maar dan ook helemaal niks te beleven. Er zijn kale perrons en kale muren, geen koffie om te halen, geen snoepautomaat, geen reclameposters, zelfs geen prullenbak en… vreemd genoeg ook nergens afval of rommel. Wel apart, want uit het raam kijkend door Frankrijk heen vond ik Frankrijk menigmaal een soepzootje, en dan nu zo’n kaal, verlaten station!

Na Irun kom je door San Sebastian, een Spaanse kustplaats. Mooi! Vanuit de trein zie je de zee en de havens liggen. Het gebied wordt dan gelijk bergachtiger (na de kale pijnboomvlaktes van de laatste uren van Bordeaux tot Biarritz). Het landschap is werkelijk prachtig in de avondzon!

Ik deel mijn slaapcabine met een Frans meisje van 24 jaar. Ze ziet er leuk uit en is erg aardig. Haar vriend, een Portugees, zit iets verderop. Ook al zo aardig! Ze vertalen voor mij wat de conducteur me probeert duidelijk te maken. Die wil behalve mijn kaartje namelijk ook mijn Interrailpas zien. En die conducteur zelf: ook al zo’n aardig typ! Helemaal blij word ik, als ik diezelfde conducteur een half uur later in het keukentje van de restauratiewagon bordjes rijst met gebakken aardappelen en bacalhau zie klaarmaken samen met zijn collega. Twee kleine, ronde mannetjes. Het ruikt erg lekker en alles gaat er lekker kneuterig aan toe. Niks geen kant-en-klaar menu’s in plastic bakjes! En de prijzen kelderen ook drastisch: 1 euro voor een meia de leite, waar ik in Parijs nog 4,50 voor een Starbucks moest aftikken. Ik wilde er graag een vers, warm broodje bij, ‘maar helaas’, zei de meneer, ‘die horen alleen bij de menu’s’. Toen hij me daarna mijn koffie en zakje chips overhandigde, legde hij er een verfrommeld servet naast op de toonbank. Drie keer raden wat daarin verstopt zat: een heerlijk vers, warm wit broodje! Je begrijpt wel dat ik door die ene attente daad aan die 2 conducteurs-annex koks-annex barmannen (of gelijk aan alle Portugezen?) mijn hart verpand heb.

Terug in de slaapcoupé: die ziet er keurig uit, maar is enorm gedateerd. Alles is olijfgroen en op de bedden liggen grijze dekens met een wit laken alsof je in het leger zit. Verder is alles doodeenvoudig en is er vooral héél veel niet: geen stopcontact, geen WiFi, geen teksten met “Stilte” of “Pas op!”, geen pijltjes die naar de WC wijzen, geen pijltjes richting de restauratiewagon, geen “Open”, geen “Niet uit het raam hangen”, nee, gewoon niks. Hmm, lekker rustgevend eigenlijk.

’s Nachts héérlijk geslapen. Door het geboemel van de trein word je zo’n beetje in slaap gewiegd. Tegen de ochtend kwam de kok-barman, die nu weer gewoon conducteur was geworden, ons wekken om te zeggen dat we binnen 20 minuten op Estação do Oriente (Gare do Oriente) zouden zijn. Nou, dat werd nog opschieten, want ik moest me nog wassen (zo goed en zo kwaad als dat gaat met alleen een nat washandje boven een piepklein wasbakje met nog 3 dames in de kleine slaapcoupé). Gelukkig ben ik de schaamte voorbij, wat erin resulteerde dat ik okselfris in een hip jurkje en gekleed op het Portugese klimaat (nu wel!) monter en uitgerust de trein uitstapte. Om 07.20 stipt, dus ruim 23 uur later (er is één uur tijdsverschil tussen Nederland en Portugal) was ik gearriveerd in Lissabon. Daar stond Esa zich enorm te verkneukelen dat deze Portugese trein heus op tijd was aangekomen, ja zelfs een paar minuten te vroeg. Eerder had ze mij bezworen dat zoiets onmogelijk was, en indien toch, dat ze mij dan op een lunch zou trakteren. Muito obrigado dus aan de ‘Comboios de Portugal’ voor een ontspannen reis én een heerlijke lunch met gebakken rode poon bij A Lareira in Nadadouro aan de Portugese Costa de Prata!

Tips van Judith

Je kunt natuurlijk met het vliegtuig naar Portugal, vanaf Amsterdam, Rotterdam of misschien wel vanaf Eindhoven. Maar waarom niet eens met de trein gaan? Evengoed als de opmars van ‘slow-food’, kan het ‘slow-travelling’ worden aangeprezen: inderdaad, je doet er weliswaar 24 hele uren over, maar je leeft ook toe naar je bestemming, je ziet het landschap om je heen veranderen en bent al láng en breed ontspannen nog vóór je goed en wel bent aangekomen. Een aanrader dus. Hoe ga je te werk?

Tip 1: Ga naar de treinreiswinkel aan de Breestraat in Leiden en boek je treinreis aldaar. De mensen zijn erg aardig en ter zake kundig; ze helpen je aan de beste verbinding voor de beste prijs. Inclusief 2 metrokaartjes voor de overstap in Parijs. En dat is fijn: hoef je niet in alle hectiek ondergronds nog voor een kaartjesautomaat te staan klunzen. In Leiden wandel je gelijk nog even naar de Burcht en drinkt ergens een lekkere cappuccino om te vieren dat je deze leuke reis hebt geboekt. Heb je ook gelijk nog een leuke ochtend Leiden te pakken. Website: www.treinreiswinkel.nl

Tip 2: Vraag in de treinreiswinkel om zitplaatsen vóóruit, of, als je dat leuk vindt, om een plek van een 4-zits met een tafeltje in het midden.

Tip 3: Als je alleen reist, is in de nachttrein een plek in een 4-persoonscabine (dames óf heren) wel zo gezellig. Waarschijnlijk maak je een praatje met Spanjaarden die vanuit Bilbao of omstreken naar Lisboa reizen. Ben je met z’n tweeën, dan kun je ook een 2-persoonscabine boeken. Vooral het onderste bed in die cabine is iets langer: en dat is dan weer geschikt voor de – meestal langere – heren in het gezelschap.

Tip 4: WiFi. In elke trein zijn stopcontacten om je mobiel op te laden tijdens deze lange reis. WiFi is helaas ver te zoeken…

En verder

Judith is ook terug met de trein gegaan. Ze is op een warme zomeravond in Lissabon op de trein gestapt en deelde een slaapcabine met drie Spaanse dames die in Peniche een weekje hadden gesurft. Voor veel Spanjaarden uit Galicië en Baskenland is de nachttrein naar én van Lissabon immers de beste manier om naar Lissabon te reizen. En jawel, 24 uur later, de volgende avond, was Judith alweer op Nederlandse bodem. Opnieuw stipt op tijd…

Dit artikel is eerder, in aangepaste vorm, verschenen op Zin in Portugal, een blog over het boerenleven aan de Portugese Zilverkust.