De off-grid familie in Portugal (2): Wij zijn er klaar mee, en klaar voor!

Hoe is het idee ontstaan? Wanneer hakten we de knoop door? Deze en nog veel meer vragen kregen we naar ons hoofd geslingerd toen we onze omgeving vertelden dat we off-grid zouden gaan wonen.

Heb je mijn eerste bericht al gelezen? Wel zo handig, dan weet je meteen over wie en wat dit verhaal gaat.

Ik loop naar de moestuin terwijl ik mijn moeder op de achtergrond met mijn broer Sil en zijn vriendin Maddy hoor bellen. ‘Nee, het is echt niet normaal hier. Mensen kijken je amper aan en ze zijn onvriendelijk. Het gaat alleen nog maar om uiterlijke schijn’, hoor ik Maddy zeggen door de telefoon. Ze zijn aan het videobellen. Sil en Maddy aan de ene kant, in Nederland, mijn moeder Rosa aan de andere kant, hier bij mij in Portugal. De auto moest gekeurd worden, deze heeft een Nederlands kenteken en dus moet je daarvoor helemaal naar Nederland rijden. Aangezien ik geen rijbewijs heb en mijn moeder alleen 2.000 kilometer rijden nogal veel vindt (dat is het ook!) rijden Sil en Maddy meestal naar Nederland. Elke keer weer worden we overladen door het bewijs dat we de goede keuze gemaakt hebben. Het Nederland dat we vroeger bewoonden is veranderd en wij wilden niet meegaan ‘met de tijd’.

Pasen, het idee werd concreet

Toen we met elkaar samen waren om Pasen te vieren hebben we de bal nog eens opgegooid. Terwijl de tafel gevuld was met gekleurde eieren, matzes en ander lekkers vertelde mijn broer dat hij er nu wéér helemaal klaar mee was. Iedereen aan tafel knikte en alsof het een script was vulden we elkaar aan met wat er allemaal mis was volgens ons. Toen het even stil was kwam iemand met dé opmerking ‘kunnen we niet weggaan, off-grid of zo’. Die middag begonnen we met fantaseren. Waarheen? Hoe? Wanneer? Het idee werd langzaam concreet, we zouden naar Portugal gaan. De stukken grond zijn relatief goedkoop, de regels zijn losser dan hier in Nederland en het weer…. Dat was de enige eis die mijn moeder had, als het weer maar goed is.

Het idee om weg te gaan is natuurlijk niet toen tijdens Pasen ontstaan, de zaadjes voor dit idee waren al geplant nog voor ik bestond. Mijn moeder heeft altijd gedroomd van een rondtrekkend bestaan. Ze zou met mijn broer Sil de wereldrond reizen, nieuwe mensen ontdekken, minimalistisch leven en hem een vrije basis meegeven. Zodra hij zes werd, zou ze terug naar Nederland gaan, zodat hij zijn sociale geboorte kon hebben en zich kon ontwikkelen in een stabiele situatie. Waarom gebeurde het niet? Het leven van mijn moeder en Sil liet het op dat moment niet toe, misschien ook maar goed ook, want anders was ik nooit op deze aarde gekomen. Het verlangen om te vertrekken, overnieuw te beginnen en vrij te leven was er dus al een hele lange tijd bij mijn moeder. Mijn broer heeft lange tijd negatief gestaan tegenover een idee in deze trant. Hij had veel vrienden en een rijk sociaal leven, als puber wil je dat niet missen natuurlijk. Voor mij was het anders, zolang ik maar mijn school af kon maken vond ik het prima. Los daarvan, als ik bij Rosa, mijn moeder ben, dan is mijn leven compleet.

Stap voor stap naar de nieuwe werkelijkheid

Na die Paastijd voelde ik hoe het langzaam van plan naar werkelijkheid transformeerde. Ik heb me vaak afgevraagd of het écht zou gaan gebeuren, gaan we dit écht doen? We riepen na verloop van tijd ‘Portugalvergaderingen’ in het leven. Het doel was actief bezig te blijven met het idee, we bespraken geregeld wat onze voorstellingen waren. Er waren ongelofelijk veel vragen die in deze periode onderzocht werden. Waar gaan we in wonen? Hoe komen we aan geld? Welke plek willen we wonen binnen Portugal? Wat nemen we mee aan spullen? Hoe gaan we naar de wc? Hoe gaan we douchen? Hoe gaan we koken? Hoe komen we aan schoon water? Hoe komen we aan stroom? Hoe doen we het met medicijnen die voorgeschreven zijn? Houden we een plek in Nederland? Hoe was je je kleren? Hoe vervoeren we onze huisdieren?

Je kunt je voorstellen dat een bestaan opbouwen vanuit helemaal niets nogal veel is om te bedenken. Achteraf vind ik het een wonder dat we onszelf er doorheen hebben geworsteld. Iedereen nam een onderwerp op zich om uit te zoeken tot de volgende Portugalvergadering. In eerste instantie was dit alles een vijfjarenplan, maar al snel werd de drang naar een vrijer bestaan zo groot dat we moesten kiezen. Of in het eerstkomende voorjaar (over 12 maanden) óf het jaar daarna in het voorjaar (over 24 maanden). Ons hart schreeuwde natuurlijk dat we zo snel mogelijk deze droom waar wilden maken, maar was het haalbaar?

Allereerst gingen we kijken naar wat voor soort land we, hypothetisch, graag zouden willen. Waterputten waren belangrijk, vooral in droge gebieden wil je niet zonder water komen te zitten. Ook kwamen we er al snel achter dat je verschillende soorten grond hebt die je kan kopen. Sommige zijn rural, wat betekent dat je niets aan het landje mag veranderen. De natuur moet ongestoord zijn gang kunnen gaan. Andere stukken land zijn enkel en alleen bedoeld om op te verbouwen, groente, fruit of dieren op te houden. Je mag op deze stukken dus geen huis neerzetten. Je hebt ook nog bouwrijpe grond, net als in Nederland zijn die stukken grond duurder, vaak dichter bij de bewoonde wereld en alsnog waren er regels aan verbonden.

Voor ons was het even uitvogelen, maar uiteindelijk kwamen we erachter dat een landje wat bedoeld is voor landbouw of dieren houden, perfect was voor ons. In sommige gevallen zit er een quinta bij, een oud vervallen boerderijtje. In de papieren staat er dan hoeveel vierkante meter gebouw erop mag staan. Hier mag je niet overheen maar in veel gevallen is het geregistreerde stuk bebouwde grond groter dan de werkelijkheid en dus mag je je quinta uitbreiden.

Bij het hele aankoopproces werden we geholpen door een Nederlandstalige makelaar in Portugal. Er zijn namelijk wat dingen anders in Portugal als je een stuk land wilt kopen. In Portugal kan er bijvoorbeeld een schuld op het stuk land staan. Het land is dan heel goedkoop, maar je koopt ook de schuld, die je uiteraard moet gaan aflossen. Met dit soort addertjes onder het Portugese gras is het fijn om iemand te hebben die Nederlands praat en de lokale regels kent.

The real-life ervaring

Een kleine vier maanden na Pasen zijn we op vakantie gegaan naar Portugal. We gingen verschillende landjes bezoeken om te kijken wat goed voelde. Bij het eerste landje aangekomen zakte de moed mij al in de schoenen. Het landje was steil, verwilderd en vrij klein. Eerlijk gezegd was ik nog nooit in Portugal geweest en had totaal geen idee dat het zo ongelijk was. ‘Je kunt hier heel mooi wat plateautjes maken, dat doen ze hier overal’, zei onze makelaar. Op dat moment zocht ik oogcontact met mijn moeder, Sil of Maddy om vervolgens met wat hulpeloze blikken mijn zorgen te delen, maar niemand gaf thuis. We waren allemaal stil, ik denk omdat we gespannen waren. Was dit dan onze droom?

Het tweede stuk land was ons favoriet, tenminste thuis, vanuit de veiligheid achter onze telefoonschermen. We reden het onverharde stuk langzaam en de spanning was bij iedereen voelbaar, hopelijk was dit stuk net zo geweldig als dat we ons voorgesteld hadden. Stiekem hadden we hier al een tijdje onze zinnen op gezet. Toen we aan kwamen bij de plek wat later ons centrumpje zou worden, stapten we uit. Ik trok mijn dichte schoenen aan want dat had ik bij het vorige landje niet gedaan en ik had daar spijt van gehad. Het onkruid had mijn voeten een hartelijk off-grid welkom gegeven. Dit keer was ik minder naïef en op het ergste voorbereid, ik moest schoenen aan… Het stuk land was pasgeleden nog omgewoeld en dus was het wat aangenamer lopen. Ik vond de grond nog steeds heel scheef en ongelijk, maar het was beter dan het vorige landje. We hebben vluchtig een rondje gelopen naar alle mooie plekken die bij deze lap grond hoorden.

Aan het einde van de rondleiding wisten we het zeker, we waren unaniem, nog zonder te overleggen. Dít was onze droom! Een prachtig stuk land met zeven waterputten, een lavendelveld, fruitbomen, een klein meertje, rotsen, een heilige grot in de buurt en twee quintas die ons de mogelijkheid bieden om wat dingen te bouwen, niets groots, niets speciaals, maar gewoon een bestaan opbouwen op deze plek. Na dit stuk landje zouden we nog drie andere gaan bekijken maar nog voor we de auto instapten kruisten onze blikken, met een sprankeltje in onze ogen, elkaar. ‘Wij denken dat we de rest niet meer hoeven te zien, dit is precies wat we willen’ spraken we uit naar mevrouw de landmakelaar.

Het wordt definitief

Toen we thuiskwamen werd het idee, de droom, definitief, we hadden al een voorlopig koopcontract getekend. We konden dus niet meer terug, niet dat we dat graag hadden gewild, maar toch is het een grote stap.

Hoe vertel je dit aan je omgeving? Hoe leg je uit dat je binnen negen maanden weggaat. Of nog erger, dat je off-grid gaat. Ik kende geen woord Portugees en voor deze vakantie was ik er nog nooit geweest. Om heel eerlijk te zijn had het land op zich me ook nooit getrokken. En toch ging ik er heen, ik verliet een veilige haven waar ik opgegroeid ben voor een stuk land, kilometers van de bewoonde wereld. Soms als ik het iemand vertelde moest ik mijn best doen dit allemaal positief te laten klinken. Mensen keken ons geregeld raar aan en meestal was een van de eerste vragen: hoe ga je dan naar de wc? Grappig, dat dat het eerste is wat in mensen op komt als je vertelt dat je je droom na gaat jagen door een afgezonderd leven te beginnen. Rosa gooit er dan meestal een ‘gewoon een kuil graven, kakken en dichtgooien’ in en lacht hartelijk. Mijn antwoord is altijd wat genuanceerder, ‘dat zijn we nog aan het uitzoeken, maar er zijn genoeg alternatieven hoor’. Ik begrijp de nieuwsgierigheid of bezorgdheid, want meestal ligt dat ten grondslag aan de vraag.

Hoe dichterbij het vertrek kwam, hoe makkelijker ik ertegenaan ging kijken. We hebben in die tijd natuurlijk non-stop gewerkt aan ons plan, dingen uitgezocht en inspiratie opgedaan. Toch ben je nooit 100% voorbereid op off-grid gaan. Tenzij je natuurlijk een succesvolle YouTuber bent die geld verdient met vloggen en crowdfunding, of als je geld als water hebt en een gespreid bed koopt. Dat zijn en hebben wij niet, dat willen wij ook niet. Wij gingen weg, gewoon omdat we er klaar mee waren. We vertrokken met weinig, wat essentiële spullen en een vrachtwagen vol dromen en plannen. Hoe heerlijk is het om te leven in het bos, koude winters en warme zomers te ervaren, blij te zijn met je eigen gekweekte sperziebonen en te dansen als je door middel van zwaartekracht stromend water hebt gefabriceerd? Ik zal het je vertellen, het is geweldig! En tja, dat kakken in een gat nemen we op de koop toe…

Dit was het begin van ons grote avontuur, het begin van ons Portugalverhaal, en alweer het tweede deel in deze serie. Klik hier voor deel 1.