Te droog

Je draait de kraan open maar er komt geen water uit. Een situatie die de meesten van ons zich niet kunnen voorstellen. Mijn vriendin Luísa herinnert zich nog goed dat in Tavira overdag geen water beschikbaar was, alleen ’s nachts gedurende korte tijd. Bijna alle bewoners van het appartementengebouw waar zij woonde, zetten direct hun wasmachines aan, waardoor de pomp overuren draaide en het water niet alle etages bereikte. Wanneer was dat? Het precieze jaar weet ze niet meer, maar het was zo’n veertig jaar geleden.

Opnieuw heeft continentaal Portugal te maken met een situatie van ernstige droogte in alle regio’s. Je kunt het je haast niet voorstellen als je hebt gezien wat de voorjaarsregenbuien in het noorden en midden van het land aangericht hebben. Maar de regen heeft de droogte niet opgelost. In het zuiden, Alentejo en Algarve, is de situatie het meest kritiek.

Hoe komt het?

Het Azorenhoog, een permanent hogedrukgebied dat in de buurt van de Azoren ligt, is ’s winters steeds vaker zo groot dat oceaanstoringen er niet meer langs kunnen. De bijbehorende regens kunnen Portugal en Spanje daardoor niet meer in voldoende mate bereiken.

Kwamen grote Azorenhogedrukgebieden vroeger maar eens in de tien jaar voor, sinds 1980 is die frequentie al tot een op de vier winters opgelopen. Er is een duidelijk verband tussen de sterkte van het Azorenhogedrukgebied en het optreden van droogte in Zuid(west)-Europa.

Ook voor het winterweer in Nederland heeft het Azorenhoog gevolgen. Hoe sterker het hogedrukgebied in de winter is, des te steviger zit bij ons de westenwind in het zadel. Het weer is dan vaak wisselvallig en de temperaturen zijn door de aanvoer vanaf de relatief warme oceaan aan de hoge kant.

De onderzoekers verwachten dat de trend naar een groter en sterker Azorenhogedrukgebied zal blijven doorzetten. Een gevolg hiervan is niet alleen dat de winterregens in Spanje en Portugal verder zullen teruglopen, maar ook dat winterweer in Nederland minder vaak voorkomt.

Drinkwater

Al het leven op aarde heeft zoet water nodig, maar dat is niet oneindig beschikbaar. De oceanen bevatten 97 procent van al het water op de wereld. De hoeveelheid zoet water is maar drie procent. Dat zoete water bevindt zich aan de oppervlakte (1%), ondergronds (20%) en in poolkappen en gletsjers (79%).

Om ervoor te zorgen dat er drinkwater uit de kraan blijft komen, zullen we er zuiniger mee om moeten gaan.

Waterbesparing in de Algarve

Zestien gemeentes in de Algarve hebben afspraken gemaakt over waterbesparing. Hun doel is 15% minder te gebruiken van de voorraad grondwater. Wat gaan bewoners en toeristen ervan merken?

• Openbaar groen en golfterreinen zullen minder vaak worden beregend en daarbij zal minder water worden gebruikt.
• Gazons zullen zoveel mogelijk worden vervangen door perkplanten die in het subtropische klimaat thuishoren en daarom beter tegen droogte bestand zijn.
• Sierfonteinen worden afgesloten.
• Straten worden niet met water schoongemaakt en gereedschap niet gewassen.
• Zwembaden in de kustgemeentes zullen sluiten in de maanden augustus en september, meer landinwaarts blijven ze open.
• Er komen campagnes om particuliere gebruikers bewust te maken van het zuinig(er) omgaan met water.

Volkstuinders

In het kader van de bewustwordingscampagne kregen de volkstuinders van Tavira onlangs een presentatie over waterbesparing en het beregenen van de moestuin.
Druppelbevloeiing ligt het meest voor de hand. Je legt een geperforeerde slang door je tuin en sluit die aan op een kraan. Het water druppelt direct op de grond dichtbij de plantwortels. Wij zijn er inmiddels helemaal fan van, want het betekent dat je tijdens het water geven iets ander kunt gaan doen, onkruid trekken bijvoorbeeld of kletsen met medetuinders.

Andere manieren van water geven zijn er ook, je kunt plastic flessen hergebruiken door ze met water gevuld en voorzien van gaatjes tussen je planten te leggen. En je kunt een olla (spreek uit oja) gebruiken. Dat is een manier van bevloeien die al eeuwen wordt toegepast in landen rond de Middellandse Zee. Potten van onbewerkte rode klei worden, gevuld met water, ingegraven tussen de planten. De pot zweet het vocht uit en geeft zo gedoseerd water aan de planten die eromheen staan.

Tips om water te besparen

• Onderhoud leidingen van kranen, wc en machines. Laat geen kranen druppen. Installeer waterbespaarders op kraan en douche.
• Gebruik de badkuip niet om in te baden. Douch kort. Draai de kraan dicht tijdens het scheren en tandenpoetsen. Leg een met water gevulde plastic fles in de stortbak van de wc zodat de hoeveelheid water per spoeling kleiner is.
• Koop huishoudelijke apparaten die weinig water en elektriciteit gebruiken. Zet de wasmachine en de afwasmachine alleen aan als ze vol zijn. Heb je weinig wasgoed, doe dan een handwas en hergebruik dat water bijvoorbeeld om de vloer te dweilen.
• Was de auto met een emmer in plaats van met de tuinslang.
• Geef de planten in de tuin ’s ochtends of ’s avonds water, nooit op het heetst van de dag. Gebruik zo mogelijk regenwater, water uit riviertjes en putten of hergebruik water uit het huishouden. Bijvoorbeeld water waarmee je groente en fruit gewassen hebt.
  Bedek de grond met houtsnippers of ander geëigend materiaal zodat het water niet verdampt. En, heel belangrijk, kies gewassen die weinig water nodig hebben.

Bronnen

• Uso Eficiente da Água, Câmara Municipal de Tavira
• Grote Azorenhogen brengen Iberisch schiereiland steeds vaker droogte, Reinout van den Born, weer.nl

Over droogte en waterbesparing kon je al eens lezen in Portugal Portal. Ook publiceerden we recent een artikel over zeewaterontzilting.
Klik hier voor een lijst met waterbesparende artikelen op Bol.com