• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Theetje drinken

Door Lotte Akkerman 2 reacties
Gepubliceerd op 11 mei 2022

Door haar huwelijk met de Engelse koning Charles II gaat de Portugese Catarina deel uitmaken van het Britse hof. Zij introduceert er verschillende nieuwigheden, zoals Italiaanse opera, cake, custard, porselein en thee.

Koning Charles II en Catarina van Bragança met allegorieën van de vier continenten; geborduurd mandje van textiel.
Foto Metropolitan Museum of Art

Het verhaal doet de ronde dat Catarina de Bragança (dochter van koning D. João IV en D. Luísa de Gusmão) thee meenam toen ze voor de officiële ontmoeting met haar verloofde naar Engeland kwam. Deze thee zat in een doos in haar omvangrijke bagage. Waarschijnlijk maakte de thee deel uit van haar indrukwekkende bruidsschat die van haar een interessante partij maakte.

Het schijnt dat bij de inklaring van haar persoonlijke eigendommen de thee aangemerkt wordt als ‘Transporte de Ervas Aromáticas’, afgekort als T.E.A. Maar dat blijkt te kort door de bocht, etymologen stellen dat het woord afkomstig is van een transcriptie van een Chinees karakter.

Stomen van theebladeren met een in Japan gebruikt systeem. Foto F.H. King

Dat thee in het Verenigd Koninkrijk zo populair wordt, eerst bij het Britse hof, dan bij de aristocratie en later in het hele land is zeker te danken aan de Portugese Catarina. De Engelsen hadden geen notie van thee, totdat Nederlanders en Portugezen thee uit China naar Europa brachten.

Met de thee kwamen ook prachtige en peperdure porseleinen kopjes, schoteltjes, suikerborden, theepotjes en suikerlepels, die het drinken van thee nog veel aantrekkelijker maakten. Maar de thee was zo duur dat alleen de elite en rijkere sectoren van de samenleving hem konden drinken.

Chinees porselein. Foto Bert Peers

De reden voor de hoge kosten was drieledig: Engeland had geen directe handel met China, thee uit India was nog niet beschikbaar en de Nederlanders verhandelden kleine beschikbare hoeveelheden tegen hoge winstmarge. Natuurlijk hebben de hogere klassen het theeritueel niet zelf uitgevonden. Totdat thee door de Nederlanders en Portugezen naar Europa kwam, wisten de Engelsen niets van de hele theeceremonie. Ze kenden geen suikerlepels, geen kopjes, geen theeketels. Later importeerden ze kleine theekopjes, schoteltjes, suikerborden en kleine theepotjes uit China.

Penseelkom, Blanc de Chine. Foto Rijksmuseum

Very British

Thee is very British en als je naar een bepaald soort Britse series kijkt, weet je dat voor veel Engelsen thee een essentiële oplossing is voor allerlei sociale en psychologische tegenslagen. Ondertussen blijkt dat de jongere generaties Engelsen steeds minder theedrinken, ze schuwen de ongezonde theïne dat ook nog een fikse aanslag is op mooie witte tanden.

Thuis dronken we vroeger thee met melk en dat doe ik nog steeds, maar in Nederland is dat gebruik nog steeds een uitzondering. Mijn vader vertelde ons vroeger dat hij telkens als hij de nachtboot naar Engeland nam, zich verheugde op het ontbijt als stewards met twee volle kannen langs de slaapcabines gaan. “Coffee or tea sir?” Thee, natuurlijk en dan werden de hete thee en melk tegelijkertijd uitgeschonken in een grote mok. Sterke dampende thee met wat suikers. Hmmm!

Thee uit de Azoren

Het Portugese woord chá komt van te (Chinees voor thee of van drinken in Maleisisch of van oogsten in Mandarijn). In 1820 introduceert Jacinto Leite het telen van thee op de Azoren. Hij werkt als commandant van de Koninklijke Garde van koning João VI in Brazilië waar hij bekend raakt met thee. Na zijn terugkeer begint hij een theeplantage in São Miguel met zaden die hij uit Rio de Janeiro meebrengt. Het klimaat van het eiland blijkt gunstig te zijn voor de theeteelt.

Gorreana theeplantage. São Miguel, Azoren. Foto joehawkins

De theehandel wordt een van de voornaamste middelen van bestaan en bereikt een hoogtepunt in de jaren 1850 waarin ongeveer 250 ton thee geproduceerd wordt. Voor een klein eiland midden in de oceaan zijn dat indrukwekkende cijfers. De toekomst van de thee lijkt rooskleurig, maar de nasleep van de Eerste Wereldoorlog gooit roet in het eten. In 1966 zijn slechts vijf van de 14 theeplantages actief. Tegenwoordig zijn er alleen nog: de Gorreana en de Porto Formoso.  

Gorreana

De thee wordt al vijf generaties lang op dezelfde biologische wijze geproduceerd. Dit betekent dat er geen chemicaliën worden gebruikt. In de fabriek wordt het productieproces voornamelijk met de hand gedaan en voor een deel door machines die nog dateren uit 1840. Het oogsten van de bladeren vindt plaats wanneer de meeste takken drie bladeren hebben. Omdat elk van de drie bladeren een andere leeftijd heeft, hebben ze alle drie verschillende chemische samenstellingen. Hierdoor geeft elk type blad de thee een andere smaak en aroma. Voor elk type blad is er een ander productieproces. Er worden drie verschillende soorten thee geproduceerd: zwart, groen en oolong.

Zwarte, groene en oolong thee

Om zwarte thee te produceren, worden de bladeren eerst verwelkt en vervolgens gerold. Hierdoor wordt het blad gedeeltelijk verpletterd. Later worden ze blootgesteld aan de lucht om de laatste, en meest langzame, natuurlijke processen van oxidatie, fermentatie en drogen voort te zetten. Om groene thee te maken worden jonge bladeren gesteriliseerd met stoom. Ze worden vervolgens gerold en gedroogd volgens een speciale methode die ervoor zorgt dat de ​​thee een volle smaak krijgt. Oolongthee is een kruising van groene en zwarte thee. Het productieproces is vergelijkbaar met dat van zwarte thee, maar de fermentatie fase is korter. Hierdoor krijgt oolong de smaak van zwarte thee die ook veel overeenkomsten heeft met groene thee. De smaak is het beste te omschrijven als zeer vol, houtachtig en zacht.

De plantage ligt aan de noordkust van het eiland en ligt verspreid over een gebied van 32 hectare. Slechts een klein deel van de productie is bestemd voor de Azorianen, het meeste wordt geëxporteerd naar het vasteland, Duitsland, de Verenigde Staten, Canada, Oostenrijk, Frankrijk, Italië, Brazilië, Angola en Japan.


« Ik ben fan van contant geld
Krasse knarren: gelukkig oud worden in Portugal »

Categorie: Cultuur & Maatschappij, Eten & Drinken, Geschiedenis, Volksgebruiken Trefwoorden: Catherina de Braganza, Gorreana, high tea, opera, porselein, thee

Over Lotte Akkerman

Lotte Akkerman werkte ruim 35 jaar bij de diverse organisaties van de Verenigde Naties in Genève, Phnom Penh en Den Haag. Lotte studeerde Journalistiek. Daar verdiende ze haar brood nooit mee, wel schreef ze een trits aan verhalen, interviews en artikelen voor glossy’s en kranten. Voor Portugal Portal schrijft ze meestal over wat er te zien is, of wat zich afspeelt, in de Minho.

Lees Interacties

Reacties

  1. Els zegt

    16 mei 2022 om 07:53

    Wat leuk om te weten dat Engeland pas thee leerde kennen door de inbreng van de Portugese Catarina de Bragança en zij dan weer door de Portugese zeevaarders die de thee uit China mee naar Portugal brachten. Net als de Nederlandse zeevaarders. Nederland kende dus al thee voordat Engeland dat kende? Nooit geweten! Toch is thee in Engeland veel populairder geworden dan in Nederland! Hoe zou dat komen? Smaken verschillen?

    Beantwoorden
  2. Ellen Lanser zegt

    17 mei 2022 om 18:05

    Door dit verhaal heb ik net 3 theeplanten besteld – Camellia sinensis – om in onze nieuwe kas te planten! Theetje drinken van je eigen planten – geweldig toch? Dank voor de inspiratie!

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Kop en schotel van Vista Alegre in typerend blauw en geel, uit Portugal.
Royals en presidenten eten van Portugees servies
Wereldbol met de naam Iberische Oceen er al in.
De Iberische Oceaan
uitnodiging expo
Foto- en schilderijenexpositie mei/juni 2025 in Lissabon

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Kenters

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Marc van Driel op De geboorte van het Portugees. Het verhaal van een taal.: “Beste Janwillem, een prachtig stuk. Met veel plezier gelezen. Je maakt ergens melding over het verband tussen Poortugaal en Portugal.…”
  • Gerard Spring in 't Veld op Boodschappen doen: “Leuk artikel Mariska, Wij kochten een woning in 2011 in het noorden van Portugal op 16 km van de Spaanse…”
  • Josephine lucassen op Boodschappen doen: “heel leuk artikel en goed herkenbaar. dank voor het delen”
  • Mariska Roos op Portugees-Nederlandse cultuurschokken: “Wij hadden zo’n zelfde ervaring midden in een park in Viseu toe we hier net woonden. Twee vrouwen zaten er…”
  • Geert Brabant op Interessante recente muziekreleases (2025/5): “👍”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}