‘Os avecs’ zijn weer in het land!

In Portugal is augustus niet alleen de maand van zon, sardientjes en dorpsfeesten. Het is ook de maand waarin duizenden emigranten terugkeren naar hun geboortedorp. Ze komen in glimmende auto’s met Franse kentekens, spreken een mengelmoes van Frans en Portugees, en dragen gouden kettingen alsof ze net uit een videoclip zijn gestapt. Deze mensen worden in de volksmond os avecs genoemd — een term die zowel liefdevol als spottend klinkt.

🌍 Introductie: Wat betekent os avecs?

Het woord “avec” komt uit het Frans en betekent “met”. Os avecs zijn dus letterlijk vertaald de metten. Maar in Portugal is het synoniem geworden voor een bepaald type emigrant: iemand die in Frankrijk woont, in de zomer terugkeert, en zich een beetje anders gedraagt dan de rest.

---

📊 Portugezen die emigreren

Aantallen

Portugal kent een lange geschiedenis van emigratie. In 2024 woonden er naar schatting tussen de 4,8 en 5 miljoen Portugese staatsburgers buiten Portugal. De grootste gemeenschappen bevinden zich in:

Rang	Land	Aantal Portugese burgers
1	Frankrijk	550.000
2	Zwitserland	203.000
3	Luxemburg	92.000
4	Verenigde Staten	130.000
5	Canada	430.000
6	Verenigd Koninkrijk	268.000
7	Brazilië	100.000
9	Zuid-Afrika	30.000
10	Duitsland	onbekend, maar aanzienlijk

Luxemburg springt eruit: daar vormen Portugezen 13,1% van de bevolking. In 2024 vestigden zich daar nog 3.469 nieuwe immigranten.

---

Redenen voor emigratie

Waarom verlaten zoveel Portugezen hun land? De redenen zijn divers:

Veel Portugezen kiezen ervoor om naar landen als Zwitserland, Frankrijk of Luxemburg te emigreren vanwege betere economische kansen, zoals hogere minimumlonen en meer werkzekerheid. Vooral hoogopgeleide jongeren zijn op zoek naar internationale ervaring en gunstige carrièremogelijkheden. Historische banden, met gevestigde Portugese gemeenschappen in Frankrijk en Luxemburg, maken migratie eenvoudiger en aantrekkelijker. Bovendien bood emigratie in de jaren ’60 en ’70 een uitweg uit armoede en politieke onzekerheid in Portugal, wat bijdroeg aan de migratiestromen van toen.

---

💸 Voordelen voor migranten en familie

Emigratie is niet slechts een vertrek uit het thuisland, maar vormt voor velen een strategische investering in de toekomst. Door remessas, het geld dat emigranten naar hun families sturen, verbeteren talloze Portugese huishoudens hun financiële situatie. In de streek waar ik woon staan veel half afgebouwde huizen. Elk jaar wordt het huis een stukje meer compleet. Een muur, een dak, een oprit bijvoorbeeld. Jongeren die in het buitenland studeren of werken keren vaak terug met frisse ideeën en waardevolle vaardigheden, wat bijdraagt aan innovatie en ontwikkeling. Daarnaast leidt emigratie geregeld tot sociale mobiliteit: velen slagen erin een beter leven op te bouwen en keren terug met voldoende middelen om een huis te kopen of een eigen onderneming te starten.

---

Problemen in het immigratieland

Hoewel emigratie veel voordelen kan bieden, is het leven in het buitenland zeker niet zonder uitdagingen. Taalbarrières bemoeilijken vaak de integratie, vooral wanneer migranten geen vloeiend Frans of Duits spreken. Daarnaast werken veel Portugezen in fysiek veeleisende sectoren zoals de bouw, schoonmaak en transport, waar de werkdruk hoog ligt. Discriminatie is helaas nog steeds een realiteit in sommige landen, waar Portugese migranten als tweederangsburgers worden behandeld. Tot slot is het vinden van betaalbare huisvesting in steden als Parijs of Genève bijzonder moeilijk, waardoor velen noodgedwongen in overvolle appartementen wonen.

---

Problemen in Portugal

Ook in Portugal laat emigratie duidelijke sporen na. Door het vertrek van jonge mensen blijven vooral ouderen achter, waardoor dorpen langzaam leeglopen en vergrijzing toeneemt. De zogenaamde brain drain — het verlies van hoogopgeleide krachten — remt de innovatie en belemmert economische vooruitgang. Bovendien leidt de terugkeer van os avecs soms tot sociale spanningen, zeker wanneer ze als arrogant worden ervaren of overdreven kritiek leveren op het thuisland, wat wrijving veroorzaakt met de lokale bevolking.

🗣️ Os avecs

Oorsprong van de term

De term avec ontstond in de jaren ’60, toen veel Portugezen naar Frankrijk emigreerden. Bij terugkeer spraken ze een mix van Frans en Portugees — het zogeheten frantuguês. De term werd al snel een stereotype: iemand die zich beter voordoet, Frans spreekt in de pastelaria, en zijn auto versiert met Portugese vlaggen. Denk aan: Eu fui au marché avec mon cousin. Een zin die in Portugal gegarandeerd een glimlach (of een oogrol) oproept.

Karakteristiek en karikatuur

De avec is een wandelend cliché — maar wel een herkenbaar:

Het stereotype beeld van een avec, zoals omschreven door Portuguesices, gaat verder dan simpelweg de emigrant. Het is een karikatuur vol herkenbare elementen: iemand die een bonte mix van Frans en Portugees spreekt, opvallend patriottisch is, en elke zomer terugkeert naar Portugal in een auto vol cadeaus. De typische uiterlijke kenmerken — een trainingspak van Adidas, gouden kettingen, zonnebril en een Franse kentekenplaat — versterken de folkloristische voorstelling. Ook zijn gedrag springt eruit: luidruchtig, vaak klagend over Portugal, maar tegelijk trots op zijn afkomst en vastberaden om zijn succes in het buitenland te tonen.

Toch is deze karikatuur maar één facet van een complexere realiteit. Achter de flamboyante verschijning schuilt vaak een hardwerkende migrant die in Frankrijk onder bescheiden omstandigheden leeft, meerdere banen heeft en zijn familie financieel ondersteunt. De avec belichaamt zowel de nostalgie als de ambitie van de Portugese diaspora, en hoewel de spot soms overheerst, spreekt uit het beeld ook een diepgeworteld gevoel van verbondenheid en trots.

Beeldmateriaal en video’s over os avecs

Wil je de avec in actie zien? Deze video’s geven een kleurrijk beeld:

1. Um som para os Avecs?! — Een muzikale ode aan de avecs.
2. Carlos Pires – Les avecs cá estão (Clip Oficial) — Een videoclip die het stereotype op de hak neemt.
3. COMO SER UM AVEC — Een satirische handleiding voor wannabe-avecs.
4. Avecs : insulte pour les Portugais de l’étranger — Een Franse documentaire over de term avec en zijn sociale lading.

🎯 Tot slot

De Portugese emigratie is een complex fenomeen. Het is een verhaal van hoop, nostalgie, succes en misverstanden. Os avecs zijn daar het meest zichtbare — en soms het meest luidruchtige — symbool van. Ze brengen leven in de dorpen, geld in de economie, en stof tot discussie in de pastelaria.