De kaap Cabo Espichel is een verlaten bedevaartsoord uit de vijftiende eeuw. Het ligt onder de rook van Lissabon, vlakbij Sesimbra. Dit is ons vertrekpunt voor een wandeling langs voetsporen van dinosauriërs. De steile rotspartijen maken indruk, het uitzicht imponeert en spreekt tot de verbeelding, maar afdrukken van een dinosaurus zie ik nergens… en zijn het eigenlijk wel dinosaurussporen? Wij gaan op onderzoek met twee sympathieke gidsen van Vertente Natural.
Het bedevaartsoord
Eerst bekijken we het bedevaartsoord. Onze gids José vertelt: Vroeger gebruikte men de kaap voor de verdediging van Portugal. Toen het land in rustiger vaarwater kwam, werd er een heiligdom gebouwd dat toegewijd was aan Nossa Senhora do Cabo: het Santuário do Cabo Espichel.
De mythe
Volgens de mythe verscheen in de veertiende eeuw op deze plek vanuit het zeewater, voor de ogen van een lokale visser, een reusachtige muilezel met daarop de Heilige Madonna. De muilezel liep de bijna verticale kliffen op en liet daar grote pootafdrukken na. Boven op de klif aangekomen verdween Maria weer, maar pootafdrukken van de muilezel bleven zichtbaar in de rotsen, zo vertelt de mythe verder.
Van de de 14e tot de 16e eeuw werd Cabo Espichel daarom een bedevaartsoord. Boven op de rots waar Maria verschenen was werd in 1701 een kleine kapel gebouwd, de Ermida da Memória.
Dinosaurusvoetstappen bekijken
In 1970 vonden archeologen bij Cabo Espichel afdrukken van voetstappen van een dinosaurus. Later bleek dat er twee groepen van sporen waren: een uit het late Juratijdperk (de Pedra da Mua–sporen) en een uit het Krijttijdperk (de Jazidas de Lagosteiros–sporen). Het is verbazingwekkend dat de twee groepen sporen minder dan 500 meter van elkaar zijn, maar tientallen miljoenen jaren na elkaar zijn ontstaan.
Pedra da Mua
We gaan eerst op zoek naar de dinosaurussporen van Pedra da Mua (muilezelsteen). Deze zijn de indrukwekkendste. Je ziet deze afdrukken niet als je op Cabo Espichel staat. Ze bevinden zich aan de steile zijkant van de klif. Dus rijden we in een jeep naar een punt waar je de voetstappen wel goed kunt zien: de klif tegenover Cabo Espichel.
Wat is het fijn om een gids te hebben die precies aanwijst waar je moet kijken! En dan… valt mijn oog erop en zie ik ze! Duidelijk zichtbaar tegen de platte grijze rots van de klifhelling. Negen verschillende sporen, allemaal loodrecht omhoog.
De sporen laten zien dat hier meerdere dinosaurussen zijn langsgelopen. Dit was het eerste bewijs dat dinosaurussen in groepen leefden en dus sociale dieren waren.
Deze sporen komen allemaal uit de late Juraperiode, 160 miljoen jaar geleden. De meeste van de afdrukken zijn afkomstig van grote Sauropoda (reptielvoeten) dinosaurussen. Uniek voor deze plek zijn de voetafdrukken van drie jonge Sauropods. Een van de sporen is wat onregelmatig: deze dinosaurus had een blessure aan een poot. Twee van de dinosaurussporen zijn van Theropoda (beestvoeten) dinosaurussen.
Onze gids José legt uit hoe het komt dat de sporen zo goed bewaard zijn gebleven. En waarom zijn die voetstappen verticaal? Door de stijging van de zeespiegel waren er in die tijd ondiepe zeeën, waar genoeg voedsel is en waar dinosaurussen makkelijk kunnen lopen. Door het schuiven van de platen in het latere Krijt tijdperk verdwijnen de ondiepe zeeën en schuiven en draaien de lagen tot bijna verticaal. De dinosaurussen sterven uit. Maar hun voetsporen zijn bij Cabo Espichel nog steeds terug te vinden.
Jazidas de Lagosteiros
De dinosaurussporen Jazidas de Lagosteiros bevinden zich ten noorden van de Cabo Espichel, op diezelfde klif tegenover het bedevaartsoord, waar we al staan. Ze zijn niet verticaal en dus toegankelijker, maar wat minder duidelijk en opvallend dan die van Pedra da Mua. Deze afdrukken stammen uit het Krijttijdperk, ongeveer 130 miljoen jaar geleden. Het zijn de enige dinosaurussporen uit die tijd in Portugal. Een van de sporen is afkomstig van een 15 km per uur lopende Theropoda–dinosaurus.
Te voet gaat onze tocht verder en dalen we de smalle en steile paadjes af naar deze voetstappen. Geen aanrader voor mensen met hoogtevrees, zoals ik! Ik blijf liever boven. Maar daardoor kon ik wel deze foto maken van mijn groepsgenoten, wandelend over dinosaurussporen. Het moet wel heel bijzonder om over deze miljoenen jaren oude voetstappen van dinosaurussen heen te lopen!
Meer informatie
- Dinosaurussporen bekijken onder leiding van een gids: Vertente Natural.
- Info over Lissabon en de regio: Visit Lisboa
- Info over Portugal in het algemeen: Visit Portugal
- Rechtstreekse vluchten naar Lissabon: TAP
- Hotel in Lissabon: Olissipo Oriente
Beste Winy,
toevallig kwam ik deze blog van jou tegen. Erg leuk om te lezen. Wij gaan binnenkort met 3 pubers naar Portugal en verblijven in Albufeira. We hebben auto gehuurd en gaan zeker naar Sesimbra om deze tocht te maken met gids.
Als je nog meer tips voor ons hebt, dan graag. Wij zijn natuurliefhebbers en vooral geïnteresseerd in fossielen.
Met vriendelijke groet,
Digna
Wandelfreaks.com
Hallo Digna, leuk dat je de voetstappen gaat bekijken. Er is een korte wandelroute door een vallei vol fossielen bij Idanha-a-Nova, de Rota dos Fósseis. De folder met routebeschrijving kun je hier downloaden: Rota dos Fósseis. Ik was daar jaren geleden en was erg onder de indruk. Veel plezier!