• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Genesis: Sebastião Salgado’s ode aan de planeet

Door Josephine van Bennekom
Gepubliceerd op 4 april 2015 bijgewerkt op 27 februari 2024

Sebastião Salgado is een Braziliaanse fotograaf die in zijn 71-jarige leven een hoop rottigheid voor zijn lens heeft gehad. De goudzoekers in de Serra Pelada bijvoorbeeld: 50.000 met modder besmeurde mannen, die in menselijke ketens over krakkemikkige ladders uit de peilloos diepe krater omhoog klimmen, het afvalpuin op hun zwetende schouders gebonden. Wie zijn foto’s gezien heeft, vergeet ze nooit meer. Zijn nieuwste project Genesis is nu in Lissabon te bewonderen.

Stoom en damp

Sebastião Salgado begon als nieuwsfotograaf en werkte onder meer in Mozambique en Angola tijdens de onafhankelijkheidsstrijd. Maar al snel nam hij afstand van de vluchtige fotojournalistiek en concentreerde hij zich op projecten die jaren in beslag namen.

Hij zet vaak schrijnende situaties om in esthetische zwart-wit beelden. In Workers (1993) bijvoorbeeld fotografeerde hij de trieste gevolgen van het industriële tijdperk. In het verborgene worden grondstoffen gedolven en de natuur getemd. Tabak en textiel, zwavel en steenkool, goud, vis en vlees zijn de schatten van de aarde, die éénvijfde van de mensheid door viervijfde laat houwen, sjouwen en bewerken.

Arbeiders die na de Golfoorlog in Koeweit de oliebranden bedwingen. Vissers op tonijnjacht (‘La Mattanza’) in de wateren rond Sicilië. En de goudzoekers in de Serra Pelada in Brazilië. In zijn foto’s zijn puin, gruis en slooprestanten, naast delfstoffen, terugkerende elementen. Stoom, damp, blote bovenlijven en overal handen. Schokkend en ontroerend tegelijkertijd.

Sebastião Salgado
Sebastião Salgado. Foto Steve Jurvetson

Volksverhuizing

Hierna volgde Migrations (2000) over de mondiale volksverhuizing die zich de afgelopen decennia in toenemende mate voordoet. Massa’s mensen vluchten voor honger en oorlog, anderen ontvluchten het platteland op zoek naar materiële vooruitgang in de grote stad en weer anderen hebben er alles voor over om een van de gefortificeerde reservaten van de westerse rijkdom binnen te dringen. Het zijn grote en moeilijke vraagstukken, die Salgado in prachtige foto’s verbeeldt.

Want esthetisch zijn zijn foto’s altijd. Hij werkt vaak met tegenlicht en maakt gebruik van de gedempte tinten van ochtendmist of de lange schaduwen van de namiddagzon. Zijn vlakverdeling is goed doordacht en hierdoor winnen zijn foto’s aan schoonheid. Als toeschouwer deel je in de empathie van de fotograaf voor zijn onderwerpen, of het nu mensen of dieren zijn.

Roofbouw

De oorlogen en armoede, uitzichtloosheid en uitputting lieten Salgado niet onberoerd. Zijn bezoeken aan vluchtelingenkampen en oorlogsgebieden putten hem fysiek en emotioneel uit. “Ik had zoveel geweld gezien, dat ik niets en niemand meer vertrouwde. Ik geloofde helemaal niet meer dat onze soort zou overleven,” vertelde hij in het blad Time.

Paradise lost

Hij trok zich terug op de Braziliaanse ‘cattle ranch’ die hij in de jaren ’90 van zijn vader had gekregen. Toen Salgado daar opgroeide, was het een waar paradijs, meer dan 50% van het gebied was begroeid met regenwoud. Er leefden bijzondere vogels, jaguars en krokodillen. Maar na jaren van ontbossing werd het een ecologische rampplek. Salgado begon het landgoed, samen met zijn vrouw Lélia, opnieuw te bebossen, een herstel van zijn ‘paradise lost’. Nu staan er meer dan twee miljoen nieuwe bomen en zijn de vogels en de wilde dieren in grote getale teruggekeerd.

De revitalisering van het land ging hand in hand met Salgado’s eigen genezing. Hij zag dat er een alternatief was voor de roofbouw waaronder de aarde lijdt en realiseerde zich dat er nog altijd veel moois en ongerepts te zien is op deze planeet.

Expositie van het project Genesis in Singapore, 2014. Foto: Jnzl

Genesis

Dit besef mondde uit in zijn derde langjarige project waarin hij 32 reizen maakte naar de Kalahari woestijn, de jungles van Indonesië en naar ‘hot spots’ als de Galápagos eilanden en Madagascar. Hij zweefde in luchtballonnen over kuddes waterbuffels in Afrika en reisde door Siberië met de nomadische Nenets, die hun rendieren elk jaar honderden kilometers verweiden. “Ik leerde van hen het concept van het essentiële. Als je ze iets wil geven wat ze niet mee kunnen nemen, accepteren ze het niet.”

Salgado betrad oorden aan het eind van de wereld en kwam terug met een grandioos eerbetoon aan een paradijs dat weliswaar hard op weg is te verdwijnen, maar dat nog niet helemáál verloren is.

Voor een voorproefje, bekijk hier een interview met Sebastião Salgado en foto’s:

Sebastião Salgado, Genesis, is vanaf 8 april te zien in Cordoaria Nacional, Rua Da Junqueira 342, Lissabon.

Foto’s: Steve Jurvetson (portret) en Jnzl (foto uit project Genesis)


« Wandeling van Matosinhos naar Porto
Het verkeer in Portugal »

Categorie: Cultuur & Maatschappij Trefwoorden: expositie, fotografie, Lissabon, Sebastião Salgado

Over Josephine van Bennekom

Josephine emigreerde in december 2005 naar Portugal, waar ze samen met haar man vijf vakantieappartementen exploiteert die gevestigd zijn in een voormalig 18de eeuws watermolencomplex, zie www.quintadamoenda.com. Josephine studeerde Nederlands aan de universiteit van Amsterdam en werkte jarenlang als free-lance journaliste. Ze schreef veel over fotografie en de laatste jaren werkte ze als tekstschrijfster voor verschillende ministeries in Den Haag, haar laatste woonplaats in Nederland.

Lees Interacties

Reacties

  1. Henk Eggens zegt

    5 april 2015 om 13:18

    Eind vorig jaar zag ik de documentaire over Sebastião Salgado’s leven op het IDFA festival: “The Salt of the Earth”. Link: http://bit.ly/1yNbxBW . Geregisseerd door Wim Wenders en door Salgado’s zoon. Een prachtige film, ook over zijn laatste project Genesis. De film is morgen 6 april ook nog te zien in Rialto, Amsterdam. Lnk: http://bit.ly/rialto_salgado. Waar in Portugal?

  2. Josephine zegt

    7 april 2015 om 10:35

    Beste Henk,

    Dank voor je reactie. Ik las in onderstaand artikel dat Salgado a.s. donderdag in Lissabon is, bij de opening van zijn tentoonstelling. En dat O Sal da Terra vanaf dan in de reguliere bioscopen van Portugal gaat draaien.
    http://www.jn.pt/PaginaInicial/Cultura/Interior.aspx?content_id=4495909&page=1
    De expositie is trouwens tot 2 augustus te zien.

  3. Thea zegt

    10 april 2015 om 22:24

    Wat een prachtige foto’s maakt die man!

Ook leuk om te lezen

Livraria Lello & Irmão.
Portugese boekhandels: Aanrader, ook voor niet-lezers
Het lokale krantje van quarteira
Quarteira toen en nu
Lissabon, een metropool van mondiale culturen wordt muzikale smeltkroes

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Kenters

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Henk Eggens op Fietsen mee met de auto: wat mag?: “Beste Peter, Ik kan geen definitief advies geven, maar: 1. Thule is, geloof ik, een topmerk. Of het merk en…”
  • Peter van Diermen op Fietsen mee met de auto: wat mag?: “Hallo Henk, wij reizen door Europa met 2 fietsen op een vaste trekhaak. de drager van het merk Thule is…”
  • Leni Vermeiren op Een Vlaming in Portugal: “Dag Ann Wat een toffe reactie..ik lees het nu pas Ik herinner me jou nog goed.. een hele geïnteresseerde leerling”
  • Mariska Roos op Een dag zonder stroom: “Fijn al deze informatie en het zal ons helpen bij een volgende stroomstoring. Wij hadden ons ook niet ècht goed…”
  • Mariska Roos op De Portugese taal: “Hallo David, Onze leraar woont in de Beiras net als wij, bovendien heeft hij een lange wachtlijst. In Lissabon zit…”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}