• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Het haantje..

Door Koert Pasveer 2 reacties
Gepubliceerd op 22 augustus 2022 bijgewerkt op 11 maart 2023

In 1986 bezochten mijn vrouw en ik met onze zonen, het Noord-Portugese Barcelos voor het eerst. En daar, op de allergrootste markt van de Minho, werden we geconfronteerd met honderden van klei gebakken haantjes in uitbundige kleuren. Mijn jongste zoon Melle was toen 7 jaar oud en hij toonde een bijzondere belangstelling voor die haantjes. Terug op de camping begon hij meteen te tekenen en te kleuren.

Trots toonde hij mij zijn tekening, die weliswaar heel gedetailleerd was, maar waarbij hij naar mijn idee niet de goede kleuren had gebruikt. Ik dacht namelijk dat de haantjes volledig rood waren en hij had ze zwart gekleurd met allerlei rode en gele accenten. Het resultaat was prachtig en ik braveerde hem uitbundig, toch wilde ik weten of mijn kortetermijngeheugen mij in de steek had gelaten en met een smoes reed ik nog een keer naar de markt, kocht een haantje van Barcelos en zag meteen dat Melle het haantje heel goed had bestudeerd; dus de juiste kleuren had gebruikt. Toen ik hem het haantje overhandigde zei hij: ”Nou kan je mooi vergelijken”, want hij had mijn aarzeling bij het zien van de tekening onmiddellijk geregistreerd.

Nog steeds bewaar ik die tekening en ook hij heeft het haantje van Barcelos nog altijd.

Haan van Barcelos in graffiti op een dichtgespijkerd winkelraam.
Nationaal symbool van Portugal. Foto Yellowcat

Omdat het haantje hét nationale symbool van Portugal is, wilde ik wel eens weten waar het vandaan kwam en waar het voor staat.

De legende

Heel lang geleden vonden er in het plaatsje Barcelos diefstallen plaats die niemand kon oplossen. De onbekende dief opereerde zodanig brutaal, dat de inwoners van Barcelos bang werden. Iedereen verdacht de ander, maar het leverde geen dader op. Tot er op een dag een pelgrim het dorp binnenkwam. Hij was onderweg naar Santiago de Compostela. Onmiddellijk werd er over de onbekende geroddeld en niet veel later werd hij beschuldigd van de diefstallen en in de gevangenis gesmeten.

Tegenover de politie verklaarde de pelgrim niets met de diefstallen te maken te hebben. Hij was immers onderweg naar Spanje en de diefstallen vonden plaats voordat hij in Barcelos was aangekomen. Nou, dan had hij zeker buiten Barcelos geslapen, of op een geheime plek in het dorp en van daaruit de diefstallen gepleegd. De dorpelingen hadden argumenten genoeg om de arme reiziger te beschuldigen. De politie liet hem natuurlijk niet vrij want ze waren al blij dat ze een verdachte hadden. Ze stelden hem in staat van beschuldiging en uiteindelijk veroordeelde de rechter hem tot de galg. Dat gebeurde in die tijd kennelijk voortvarend. De pelgrim smeekte de rechter om nog één keer naar hem te luisteren, maar die had er weinig zin in.

Middeleeuws tafereel van een keuken en een kok
De kok en de dood. Foto Rijksmuseum

Uiteindelijk mocht hij komen praten tijdens de lunch van de rechter. Ook daar wees de rechter alle redenaties van de pelgrim af als onzin en hij greep zijn gebraden haan om met de lunch te beginnen. Dat was ook het teken dat het gesprek was afgelopen. De pelgrim dacht aan de heilige Jacobus naar wiens plaats hij onderweg was en voelde zich gesterkt. Uit naam van San Tiago (Heilige Jacobus) riep hij uit dat de gebraden haan op de tafel van de rechter zijn onschuld zou bewijzen. De rechter keek eerst verbaasd toen de pelgrim voorspelde dat de haan drie keer zou kraaien als hij daadwerkelijk zou worden opgehangen. De rechter bekeek de gebraden haan op zijn bord en sloeg voorover van het lachen. Hoe kon een gebraden haan zonder kop nog kraaien. Na de hilariteit over de opmerking van de pelgrim maakte de rechter duidelijk dat er niets veranderde aan de veroordeling en liet hem wegvoeren. Toch durfde de rechter de gebraden haan niet op te eten.

Toen de pelgrim aan de galg hing bleek dat Tiago, het hulpje van de beul, een verkeerde knoop in de strop had gelegd, zodat de pelgrim wel hing maar niet werd gewurgd. Op datzelfde moment sprong de gebraden haan op van het bord van de rechter, kraaide drie keer en plofte weer neer. De rechter schrok zich kapot en realiseerde zich dat hij iemand ten onrechte ter dood had veroordeeld. Hij rende naar de executieplaats en ontdekte tot zijn opluchting dat de pelgrim door de foute knoop nog leefde. Hij liet de pelgrim losmaken en schonk hem de vrijheid.

Haan van Barcelos, houten beeldje.
Haantje van Barcelos. Foto Perttu Torvinen

Vanaf dat moment staat de “Haan van Barcelos” voor geluk, integriteit, vrijheid en vertrouwen.

De moraal van dit verhaal is dat achter ieder gebraden haantje een foute beslissing of een heel verhaal kan zitten.


« Portugal, 1969: Erin en eruit.
Waarom Portugal? En niet Spanje, Italië, of Griekenland? »

Categorie: Cultuur & Maatschappij, Geloofsovertuiging, Geschiedenis, Volksgebruiken Trefwoorden: Barcelos, haan, markt, pelgrim, rechter

Over Koert Pasveer

Koert Pasveer werkte na zijn middelbareschooltijd bij diverse verzekeraars in Nederland. Na zijn pensionering is hij zich gaan bezighouden met meer creatieve activiteiten, waaronder schilderen, schrijven en tuinieren. Al vanaf 1978 is hij in Portugal te vinden en woont nu semipermanent op het zuidelijke eilandje Armona samen met zijn Margareth en schrijft logischerwijs het liefst over de Algarve.

Lees Interacties

Reacties

  1. Peter zegt

    28 augustus 2022 om 17:23

    Een schitterend verhaal.
    Geweldig opgetekend! Dank.

    Beantwoorden
  2. Els zegt

    29 augustus 2022 om 09:05

    Hahaha! Ik moest hier erg om lachen! Wat een verhaal! Ook ik heb me in Barcelos vergaapt aan al die haantjes, maar nooit het verhaal daarachter geweten! Hoe verzonnen ze het…..mooi om nu te weten!
    Leuk opgetekend Koert! Bedankt!

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

markt met vleeswaren Seia
Boodschappen doen
Rechter uit de oudheid AI
Wie heeft de rechter vermoord?
Een Portugese chef in het zonnetje

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Kenters

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Marc van Driel op De geboorte van het Portugees. Het verhaal van een taal.: “Beste Janwillem, een prachtig stuk. Met veel plezier gelezen. Je maakt ergens melding over het verband tussen Poortugaal en Portugal.…”
  • Gerard Spring in 't Veld op Boodschappen doen: “Leuk artikel Mariska, Wij kochten een woning in 2011 in het noorden van Portugal op 16 km van de Spaanse…”
  • Josephine lucassen op Boodschappen doen: “heel leuk artikel en goed herkenbaar. dank voor het delen”
  • Mariska Roos op Portugees-Nederlandse cultuurschokken: “Wij hadden zo’n zelfde ervaring midden in een park in Viseu toe we hier net woonden. Twee vrouwen zaten er…”
  • Geert Brabant op Interessante recente muziekreleases (2025/5): “👍”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}