De eerste dateert van lang geleden toen we les kregen in de prachtige Portugese taal, in plotsklaps tegen de gebiedende wijs opbotsten. Daar doen we in de Nederlandse taal allang niet meer aan. Ik ken het nog van de net-na-oorlogse slogan: “Helpt elkaar, koopt Nederlandse waar!”
Daar hebben we toch nog ineens weer een cultuurschok te pakken
Ik ben niet zo dol op de gebiedende wijs, maar in Portugal is het heel normaal. “Regel kleingeld, alsjeblieft! – Arranje moedas, faz favor!” “Kom mee! – Ande comigo!” “ Hier! – Anda cá!” Voor een hond (of een klein kind) is de gebiedende wijs heel normaal, maar wij gebruiken het eigenlijk nooit als volwassenen onder mekaar.
Nu zijn er wel twee vormen, de beleefde u-vorm en de jij-vorm, en bij de u-variant zeg je er vaak alsjeblieft achteraan. Tegen een hond (of een klein kind), als de jij-vorm gebruikt wordt, zeg je dat eigenlijk nooit. “Hierrrrrr! … alsjeblieft” is een beetje merkwaardig.
De tweede cultuurschok is een stuk positiever
Dat was toen ik merkte dat ik op de markt mijn portemonnee aan de éne kant van de kraam kon laten liggen (per ongeluk), en niemand die daar verandering in aanbracht (= ‘m meepikte). Ik mocht mijn tassen met boodschappen even in het drukke café laten staan, en die stonden er nog, een uurtje later. Meer mensen doen dat, ik volgde hun voorbeeld. De mannen die de heuvel kwamen maaien, rekenden een redelijk bedrag, ondanks dat het duidelijk was dat wij buitenlanders waren die de taal amper machtig waren.
Het is zelfs gebeurd dat de aannemer, die een muurtje uit de keuken gesloopt had, en al betaald was, terug kwam met de boodschap dat hij een fout gemaakt had, en teveel gerekend had. Wauw. Dat ik bij de garage niks hoefde te betalen, want ze hadden weliswaar de halve auto uit elkaar gehaald maar ze konden het niet oplossen. Dus geen resultaat = geen rekening.
Daar val je toch van achterover, als Nederlander?
Wij hadden zo’n zelfde ervaring midden in een park in Viseu toe we hier net woonden. Twee vrouwen zaten er op een terras met al hun spullen om zich heen en telefoons en portmonnees op tafel. Ze zagen verderop een bekende en verlieten samen hun tafel, alles achterlatend, om de bekende te gaan groeten. Toch wel zo’n 100 meter verderop. Zoals alle gesprekken in Portugal duurde dit weerzien behoorlijk lang maar niemand haalde het in zijn of haar hoofd om ook maar iets van de achtergelaten spullen aan te raken, laat staan mee te nemen. We keken er vol verbazing naar!
Nu we hier ruim twee jaar wonen weten we dat dit normaal is en hebben we dit soort situaties al heel vaak gezien maar ook zelf beleefd. Het blijft bijzonder prettig om mee te maken.