Eten uit je eigen tuin blijft een verrassend gebeuren. Waarom heb je het ene jaar genoeg kaki’s om al je vrienden te trakteren terwijl je het jaar erna geen enkele vrucht aan de boom hebt? Ik moet het antwoord schuldig blijven maar het is wel deel van de charme van zelf kweken. Als je er niet van afhankelijk bent tenminste, zoals de meeste van onze dorpsgenoten, want dan is het natuurlijk vreselijk als je oogst mislukt.
Oogst
Toen we in Portugal kwamen wonen, wist ik niets van moestuinieren. Ik las er een boek over, luisterde goed naar de tuinman en ging aan het experimenteren. Dit is nu het derde jaar dat we onze oogst kunnen plukken, en wat voor een! Alles dat we geplant hebben of wat er al stond, geeft dit jaar overvloedig fruit. Behalve die kaki dus. De pompoenen groeien maar door, allemaal uit zaad van één pompoen die ik cadeau kreeg van de buurman vorig jaar. Nu heb ik hem er zelf een kunnen geven😊
De druivenstronken stonden er al toen we hier kwamen maar ze gaven een paar trosjes per jaar, meer niet. Tot dit jaar. Ik ben gestopt met tellen, zoveel trossen zijn het. En dit jaar uitzonderlijk zoet, echt heerlijk.
Umami
De cherrytomatenplanten in de moestuinbakken plantte ik voor het tweede jaar. Dit jaar is de oogst zo groot dat ik begonnen ben om de tomaten te drogen en daarna tot poeder te vermalen. Een idee uit een nieuwsbrief waar ik abonnee van ben. De tomaatjes moeten zo’n 24 uur in de droogmachine, tot ze knapperig zijn. Daarna maal ik ze in een koffiemolen tot poeder. Dat gebruik je als umami. Umami is een hartige smaak – ook wel de vijfde smaak genoemd naast zoet, zuur, bitter, zout – die van nature in o.a. tomaten zit. Tomatenpoeder is een oppepper voor alles wat een geconcentreerde tomatensmaak kan hebben: een gekookt eitje, spaghetti met olie en knoflook, kruidenboter. De mogelijkheden zijn eindeloos. Het is een soort Knorr aromat maar dan natuurlijk en niet geel maar prachtig dieprood.
Ik ben nu tomaten half aan het drogen (zo’n 12 uur) om in te maken in olie met knoflook en kruiden. Zo hebben we de hele winter zelfgekweekte groenten op ons bord.
Supermarktpaprika
De 6 knoflooktenen die ik in oktober plantte gaven mooie bolletjes knoflook in de zomer. Heel goed van smaak! Ook de uienplanten, de snijbiet en de slaplanten doen het goed.
Vorige zomer haalde ik de zaden uit een supermarktpaprika en droogde die. Ik zaaide ze binnen en de plantjes zette ik in de kas. Nu heb ik paprikaplanten vol paprika’s staan. Het blijft wonderlijk hoe kinderlijk eenvoudig dit eigenlijk is. We zijn lang niet zelfvoorzienend maar ik koop nog maar weinig groenten en fruit in een winkel.
Portugese moestuinen
Rondom ons dorpje in Centraal Portugal zijn door dorpsgenoten bewerkte lapjes grond vol met groenten en met fruitbomen. Vaak bewaakt een hond aan een ketting deze levende voorraadkast. Niet tegen mensen maar tegen dieren die ook wel zo’n vers worteltje of kropje sla lusten. Anders dan voor ons, zijn deze moestuinen namelijk geen hobby maar pure noodzaak. Je kunt immers eindeloos doorzaaien met de zaden uit je eigen groenten waardoor zo’n moestuin je goedkoop van eten voorziet. Voor onze dorpsgenoten geen supermarktgroenten!
De oogsten zijn vaak zo overvloedig dat ze ook nog kunnen delen of ruilen zodat je niet wekenlang hetzelfde eet. Onze buurvrouw deelt regelmatig haar oogst met ons en het smaakt allemaal heerlijk. Onlangs deelden wij wat van onze oogst met haar. Frambozen, die heeft ze zelf niet. Ze was blij verrast en de volgende dag stond ze voor de deur met een bak vol tomaten en paprika’s. Omdat wij nu zelf ook groenten hebben, zag ik mij genoodzaakt deze gezonde kilo’s te verwerken tot saus die ik ingevroren heb, precies zoals de buurvrouw dat doet. Dan heb je in de winter de supermarkt ook niet nodig.
Restauranteten
Als je hier uit eten gaat, krijg je altijd de vraag of je soep wilt. Die is gemaakt van groenten (vaak wortel, waterkers of aardappel) en is – op een eenvoudige salade na- meestal de enige groente die je krijgt. In Nederland is het inmiddels heel gewoon dat je restaurantbordje vol ligt met culinaire hoogstandjes die voor minstens 80 procent uit groente bestaan. Dat zal je hier in de Beira niet tegenkomen. Hooguit een gekookte wortel of migas, een mengsel van brood en fijngesneden kool. Een gerecht dat vaak heerlijk is maar soms ook droog en moeilijk weg te krijgen. Een bakje rijst in bouillon met bonen is vrijwel standaard als bijgerecht. Van onze tuinman weten we dat van de meeste verse groenten die hij oogst, soep wordt gemaakt als vast onderdeel van zijn maaltijd.
Toen ik hem een keer een verse tomatensoep voorschotelde, was hij verbaasd. Dat had hij nog nooit gegeten.
Volgens internet (niet geverifieerde cijfers) eten Portugezen ongeveer twee keer zoveel groente als mensen in Nederland. Restauranteten geeft dus blijkbaar een vertekend beeld van wat mensen dagelijks eten. Ook de recepten in Sabe Bem, een soort Portugese Allerhande en het maandelijkse kooktijdschrift van de grote supermarkt Pingo Doce, laten een veel gevarieerder gebruik van groente zien dan de restaurants ons voorschotelen.
Frambozenmoe
De 10 frambozenstruiken geven nu al wekenlang elke dag zo’n 250 gram die ik bij mijn ontbijtje verorber met yoghurt en muesli. Ze zijn natuurlijk gegarandeerd biologisch en heerlijk zoet. Een ongekende luxe, direct uit de tuin in je ontbijtkommetje. Hoewel ik eerlijk moet bekennen dat ik zo langzamerhand een beetje ‘frambozenmoe’ begin te raken. Ik weet het, heel decadent…
Delen
De perenboom gaf dit jaar voor het eerst kilo’s peren. Waarschijnlijk door de professionele snoeibeurt die de tuinman de bomen in de lente gaf. Het zijn zoveel peren dat ik ze maar voor de vogels en de insecten laat liggen. Die zijn er ook dol op. Dat doe ik met bijna al het fruit, delen met de insecten en dieren om ons heen. De rijpe vijgen zijn favoriet op dit moment. Als ik onder de vijgenboom door loop, zwermen er allerlei insecten om me heen. Gelukkig geen Aziatische hoornaars dit jaar. Vorig jaar heeft de gemeente bij onze buurman een groot nest moeten weghalen en die wespen kwamen natuurlijk ook gezellig bij ons buurten. Vijgen zijn hun favoriete vruchten.
We delen niet alleen met de fauna maar ook met de mensen om ons heen die geen moestuin hebben. Zó leuk om je eigen oogst cadeau te doen!
Wat je zaait, dat oogst je
Ja, het is best wat werk allemaal. Alleen het dagelijkse water geven in de zomer vraagt al heel wat uurtjes. Maar, wat je zaait dat oogst je, letterlijk. Opeens krijgt deze uitdrukking echt betekenis. Als je namelijk niet goed voor je moestuin zorgt, oogst je helemaal niks. Of als je slecht met je grond omgaat, geen geduld hebt etc. Maar soms is het ook onverklaarbaar dat een plant, boom of struik opeens lijkt te zeggen ‘doe het lekker zelf, geen zin dit jaar’. We kunnen de natuur een beetje sturen maar beheersen kunnen we haar zeker niet!
Herfstkleuren
Dit is ook de tijd van de prachtige herfstkleuren. De wijnvelden kleuren oranje, rood en geel, de klimop en de liquidambar bomen doen gezellig mee en als de zon zo ondergaat als op de foto, zijn al die kleuren helemaal spectaculair! 🍁🍂
Geef een reactie