De tuinman

In Nederland hadden we een tuintje van niets, een postzegeltje. Hier in Portugal ligt er zo’n 1500 m2 tuin om ons huis en een deel benutten we als moestuin. Een hele nieuwe ervaring dus die meekwam met onze emigratie.

Toen we ons huis kochten, vielen we o.a. op het behapbare stuk grond. Voor ons geen hectares die bewerkt moeten worden of stukken bos die je moet onderhouden zoals we bij kennissen zagen. Deze tuin was overzichtelijk en de voortuin al helemaal aangelegd. Iets té aangelegd naar onze smaak, iets te veel roze rozen en te symmetrisch. We wisten dus dat er een moment zou komen dat we de tuin zouden gaan veranderen. Wij zijn meer van een wilde tuin met veel bomen en inheemse planten.

Mulchen

Ik was al begonnen met het lezen van een boek over organisch tuinieren en begreep dat mulchen echt essentieel is voor een gezonde bodem. De bodem van onze tuin was eigenlijk uitgeput en grijs. Bij de eerste snoei schaften we een hakselaar aan en alle snoeiafval ging daarin om er als hapklare brokjes weer uit te komen, klaar voor een mulchlaag. Al direct merkten we verschil. Als het regende bleef de aarde vochtig onder de mulchlaag en het wemelde opeens van de wurmen en insecten. Na een jaar ongeveer begon de bodem verend aan te voelen als je er op liep. Dat was een goed teken!

De tuinman

We hebben een geweldige tuinman overgenomen van de vorige eigenaren van ons huis. Hij is echt goud waard. Hij werkt keihard, is heel graag buiten en vindt het geweldig leuk werk. Bovendien denkt hij mee over allerlei mogelijkheden. Als je hem iets vraagt krijg je altijd antwoord. Het maakt eigenlijk niet uit wat of waarover. Als hij het niet direct weet komt hij er later op terug, via Whatsapp of als hij weer komt werken. Vaak heeft hij de vraag dan doorgespeeld aan zijn vader en krijgen we dus diens antwoord. 

De tuinman is ook een soort leraar inburgering voor ons. Zo lazen we eens dat vriendschappen tussen buitenlanders en Portugezen moeizaam tot stand kwamen. We vroegen aan de tuinman hoe dat kwam. Hij vertelde over het belang van familie en dat daar vrijwel alle vrije tijd in ging zitten. Zo bleef er eigenlijk niet veel tijd over voor andere vriendschappen. ‘Maar’, zo eindigde hij, ‘ik kan jullie vriend zijn’. Ontroerend lief. In de loop van de tijd is hij een goede vriend geworden.

Wennen

We moesten eerst wel even aan elkaar wennen. Voordat hij snapte hoe wij dachten over onderhoud van tuinen, passeerden er diverse ‘ongelukjes’. Zo kwamen we op een dag thuis en troffen onze tuinman trots aan bij de daarvoor nog prachtig bloeiende magnolia. Die had hij als verrassing voor ons eens drastisch gesnoeid. Ik voel het nog in mijn lijf als ik er aan terugdenk. Ik kon wel janken! De prachtige bloeiende magnoliatakken heb ik van de composthoop gered en ze hebben nog een paar dagen in een vaas gestaan.

Ook het concept ‘wilde bloemen’ was hem onbekend. Als hij even iets anders in de tuin wil doen dan b.v. paden verleggen, maaien of muurtjes metselen, trekt hij hier en daar het onkruid eruit. Je voelt ‘m vast al aankomen: ook mijn wilde bloemen, die net aan het opkomen waren, moesten eraan geloven. Onlangs kwam het groen van de blauwe druifjes op en ik kon hem nog net tegenhouden anders had hij deze ‘bad weeds’ zoals hij ze noemt ook voortijdig op de composthoop doen belanden.

En ja, toch vinden we dat hij fantastisch werk doet. Wat deze man in een ochtend voor elkaar krijgt daar doen wij een week over. Hij heeft laatst een deel van de voortuin veranderd in een gemetselde bak met vetplanten. In één ochtend! De vetplanten nam hij mee uit zijn eigen tuin. Elke keer als hij bij ons werkt neemt hij een verrassing voor ons mee. Stekjes, wijn, groente, fruit of jam. Verder is hij ook klusjesman en werkt samen met Willem aan allerlei verbeteringen in en om het huis. In zijn vrije uren tekent hij prachtige gedetailleerde kunstwerken. We hebben er een van hem gekocht en die hangt nu mooi ingelijst hier aan de muur. Wat je noemt een multitalent!

Tuinontwerp

We hadden vorige zomer oude vrienden te logeren uit Nederland en hij deed ooit een groenopleiding in Boskoop. Hij weet nog steeds alles van bomen en planten, kent alle Latijnse namen en is een kampioen in mooi snoeien van bomen, met name acers. Dat hij al jaren een gevierd acteur is en zijn werkzame leven vult met voorstellingen en optredens, doet daar niets aan af. Tuinieren is voor hem ontspannen dus in de drie weken bij ons gingen zijn handen jeuken. Hij snoeide onze iets te wild geworden medronheiro in een prachtige vorm. Hij bedacht en passant ook nog een plan voor onze voortuin: een klein bos moest het worden. 

Willem zag het wel voor zich en ging verder met dit idee. Uiteindelijk kwamen we op een tuin in de vorm van een blad. De paden werden de nerven en moesten dus niet recht maar organisch van vorm worden. Het pad van de voordeur naar de poort is recht dus dat kon de hoofdnerf vormen maar de honderden buxussen moesten het veld ruimen. Geen afgescheiden perken meer maar in elkaar overlopende delen met beplanting waar de paden meanderend doorheen gaan. Bomen en struiken gaan zorgen voor spannende doorkijkjes en de broodnodige schaduwplekken. Onze tuinman moest even aan het idee wennen maar al snel ging hij met veel plezier de buxussen rooien en de paden verleggen. De buxussen en de roze rozen vonden een nieuw thuis in de tuinen van diverse kennissen. 

De moestuin

Moestuinieren is weer een heel ander chapiter. Ik begon het eerste jaar met het planten van slaplantjes, in de volle grond, in mei. Het was toen al erg warm en de grond was nog niet bedekt met mulch. Ik was enthousiast geworden door alle verhalen van moestuinierende Ikvertrekkers. Dat moest ik toch ook kunnen? De sla lukte aardig, veel andere dingen verdroogden jammerlijk of werden in een vloek en een zucht verorberd door diverse dieren, de slakken voorop. Dit ging ‘m zo niet worden dus. Ook de hoeveelheid water die voor een goede oogst nodig was vonden we eigenlijk niet okay. 

Willem las over wickingbeds, een Australische vinding. Daar is natuurlijk nauwelijks water en met deze verhoogde zelfbewaterende bedden kun je met een fractie van het anders benodigde water toch van alles laten groeien. Als je het leuk vindt, zoek maar eens op. De tuinman had er zo zijn bedenkingen bij, maar wilde het experiment wel aangaan.

Willem timmerde de verhoogde bedden en samen met de tuinman vulde hij de lagen. De tuinman kwam met allerlei groenteplantjes die we nog zo laat in het jaar (augustus en heet!) konden planten. Allemaal eigenlijk als test om te zien of de bedden hun werk deden. Nou, meer dan dat. Alles groeide als een malle en ik hoefde maar één keer per week water bij te vullen, het systeem deed de rest. En dat in de droge hete augustusmaand. Een doorslaand succes dus!

De tuinman heeft naast de verhoogde bedden in de moestuin toch nog stiekem een ouderwets veldje tuinbonen geplant. Die staan nu vol in bloei. Ook heeft hij een aantal kolen (couve galego) geplant in de boomgaard, want zeg nou zelf: wat is een Portugese moestuin zonder deze onmisbare groente? We lachten erom en we aten er de hele winter stamppotjes van met gebakken choriço. Een soort Portugese boerenkool met worst dus, echt heerlijk. Vast niet wat de tuinman voor ogen had, maar wij zijn er blij mee.

We begrijpen van mensen om ons heen dat een goede tuinman moeilijk te krijgen is. Wij hebben het geluk dat we een tuinman, klusjesman, kunstenaar en leraar in één persoon onze vriend mogen noemen. Wij voelen ons bevoorrechte mensen.