• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Als bijen naar de honing …

Door Lotte Akkerman 6 reacties
Gepubliceerd op 20 mei 2021

Door zijn rijkdom aan nectardragende plantensoorten is Portugal hét land van honing. In de Algarve maken de bijen honing van bloeiende sinaasappel- en johannesbroodbomen, in de Alentejo doe je ’s morgens een lik zonnebloemhoning op je toast, in kustgebieden is het eucalyptus wat de klok slaat, in de hoge(re) berggebieden domineert kastanjehoning en in de lager gelegen berggebieden is het vooral honing van rozemarijn.

Bijen zijn belangrijk voor het ecosysteem. Volgens de UN Food and Algriculture Organisation zijn bijen voor 73% verantwoordelijk voor bestuiving van gewassen en planten.

Honing voor dummies

De honingbij is op zoek naar nectar. Bijenogen kunnen ultraviolet licht detecteren. In bloemen met nectar zit een honingmerk, dat uv-licht reflecteert en de bij naar de nectar leidt. De bij verzamelt de nectar/speekselmelange in haar honingzak (speciaal maagje) en vliegt naar haar nest. Dit is de eerste fase van het proces: de enzymen in het bijenspuug zetten de meervoudige suikers om in enkelvoudige suikers.

Aangekomen in de bijenkorf geeft de bij het suikerige goedje van mond tot mond af aan de jongere bijen, waardoor er meer speeksel aan de nectar wordt toegevoegd. Als het goedje wat is ingedikt, stoppen de bijen het in de celraten van de korf. Het is dan nog te vochtig en de bijen wapperen met hun vleugels zodat het vocht verdampt. Als de combi nectar/bijenspuug is ingedikt dan is de honing een feit. De bijen dekken de raten af en dan… laat de winter maar komen: er is voldoende voorraad.

Bloemetjes en de bij

Bijen gingen over naar een vegetarisch bestaan toen zij – meer dan 130 miljoen jaar geleden – zich gedeeltelijk afsplitsten van de graafwespen. Wespen vangen insecten om hun larven mee te voeren, bijen doen hetzelfde met stuifmeel. Officieel zijn de bijen een subgroep binnen de categorie graafwespen die net als de meeste bijensoorten solitair leven en een klein nestje maken. Bijen en vegetarische wespen hebben 6 poten, 4 vleugels en hebben nectar en stuifmeel nodig als voedsel.

Niet alle bijen maken honing. Wilde bijen in Nederland, bijvoorbeeld, zijn één seizoen actief en sterven dan. Alleen de jonge bijen overwinteren in bodem of in bed van plantenresten en worden pas het volgende seizoen actief. Een voedselvoorraad is dus niet nodig.

Hommels zijn de bekendste soort binnen de groep wilde bijen. Een deel van de wilde bijen leven een parasitair bestaan. De koekoekshommel koningin doodt haar akkerhommel-“collega” en legt eitjes in haar nest zodat haar offspring door de akkerhommelwerksters verzorgd worden. Ook een grote bloedbij legt haar eitjes in het nest van een grote zijdebij.

Wereld Bijendag, 20 mei

De namen van de duizenden soorten bijen werken sterk op mijn verbeelding. Er zijn maskerbijen, kegelbijen, klokjesbijen, tronkenbijen, behangersbijen, rosse metselbijen, zwart-rosse zandbijen, grijze zandbijen, pluimvoetbijen, slobkousbijen, klimopzijdebijens, grote bloedbijen, zijdebijen, grote bladsnijderbijen, groefbijen, grote wolbijen en … vosjes.

Bijenhotels

Bijen zijn van belang voor je tuin en nog belangrijker als je groenten en fruit verbouwt. Het is belangrijk om gedurende het hele jaar stuifmeel, nectar en honingdauw aan te bieden en in zoveel mogelijk soorten, dus laat “onkruid” staan, want bijen genieten van bernagie, Oost-Indische kers, duizendblad, knoopkruid en koolzaad (drachtplanten).

Een nestkast voor wilde bijen. De gaten zijn in de verkeerde kant van het hout geboord, waardoor er snel scheuren ontstaan ​​en het dus onbruikbaar wordt voor elke wilde bij. De meeste gaten zijn nooit gebruikt om te nestelen. Als je zo’n nestkast bouwt, gebruik dan grote stukken hout van inheemse loofbomen en boor gaten in de schors in plaats van in het zaagvlak. Foto Daniel Balme

Het plaatsen van een bijenhotel kan interessant zijn om de bijen die je tuin al bezoeken te behouden. Kies een boomstam (berk, eik of beuk zijn ideale houtsoorten) uit en boor er gaten in van minstens 10 centimeter diep, met een diameter die varieert van 5 tot 10 millimeter. Voorzie ongeveer 2 cm ruimte tussen de gaten. Zorg ervoor dat de wanden zo glad mogelijk zijn om verwondingen aan de bijen te voorkomen. Bedek de boomstam met een schuin dakje (2 kleine houten plankjes), zodat de bijen voldoende beschermd zijn bij regen. In de lege ruimte tussen boomstam en dak kun je bamboe of riet leggen, dat vinden ze fijn.

Plaats je hotel op ongeveer 50 cm hoogte op een zonnige locatie in een omgeving met voldoende bloemen met stuifmeel.

Meliloog en melilogie

Hoewel het al eeuwen lang gegeten wordt en als “medicijn” dient, is honing toch relatief onbekend. Er zijn honderden soorten. Een meliloog is een sommelier maar dan voor honing. Er bestaan proeverijen en concoursen voor imkers. In 2019 kreeg de heidehoning uit de Serra da Malcata een zilveren medaille. Deze honing is donker van kleur, heeft een intens aroma en smaakt zoet met een bittere hint, die kenmerkend is voor de heidevariant.

Sinds een week of 4 ben ik aan het broodbakken en al staande voor het supermarkt “bak en meel”-rayon viel mijn oog op een potje honing. Niks bijzonders. Zelf broodbakken en honingconsumptie horen bij elkaar zal mijn onderbewuste brein hebben gedacht, want ik doe nooit iets met honing, het potje lag wel in mijn boodschappenmand.

Lang verhaal kort. Nadat ik wat over honing had gelezen om dit stukje te kunnen schrijven, kreeg ik op een avond zin om wat yoghurt met honing te eten. Wat bleek? In dat nieuwe potje zat een 2017 zilveren medaille heide/wilde lavendel honing uit de Serra da Malcata.

Bij een proeverij worden een tiental verschillende soorten honing op kleur, smaak, geur, textuur en de balans tussen suiker en zuurgraad getest. Als je een of twee honingsoorten hebt geprobeerd, is het moeilijk om nog goed te kunnen proeven. Net als bij wijn moet je tussen de verschillende testen water drinken om de mond te neutraliseren.

Honing moet je niet verwarmen, want dan verliest hij zijn nutritieve eigenschappen.

Soorten honing

Portugal kent 8 beschermde oorsprongsbenamingen (DOP):

  • honing van Montesinho Park BOB;
  • Serra da Lousã DOP;
  • Barroso DOP;
  • Azoren DOP;
  • Terra Quente DOP (Noordoost-Portugal);
  • de BOB Terras Altas do Minho;
  • de BOB Ribatejo Norte, de BOB Alentejo en
  • de BOB Serra de Monchique.

De BOB-aanduiding bekent dat de kwaliteit of kenmerken van deze honing samenhangen met de specifieke geografische omgeving.

Honingdauw is een stof die uitgescheiden wordt door sommige insecten die zich met sap van bepaalde planten voeden. Bijen verzamelen en bewaren honingdauw, omdat ze bijna 90% aan suikers bevat. Nectar, stuifmeel en honingdauw maken het mogelijk om honing van verschillende botanische oorsprong te verkrijgen.

Regio’s

Elke regio heeft zijn specifieke honingsoorten, bijvoorbeeld van heesters, sinaasappel- en andere fruitbomen, lipbloemigen (rozemarijn, munt), heide, kastanje, aardbei, ruwbladigen (vergeet-mij-nietje), eucalyptus, zonnebloem, distel, munt en de eik en steeneik (honingdauw). Uit deze variaties ontstaan de verschillende meerbloemige of mono florale honingvarianten.

Serra da Malcata, beschermd gebied. Foto Iolanda Veiros

In de Serra da Malcata, een natuurreservaat van 21.000 hectare, blijft de natuur in tact, omdat de mens er zo goed als afwezig is. Honing uit deze “serra” heeft heel wat prijzen in de wacht gesleept van alle concoursen die door de Nationale Federatie van Imkers (FNAP) met steun van Centro Nacional de Beekeepers (CNEMA) worden gehouden. In 2019 ging de zilveren medaille naar de heidehoning. Deze is donker van kleur, heeft een intens aroma en zoete smaak met een bittere hint.

“Lief bijtje zei de bij, wil je met mij wat vrijen?
Een ogenblikje zei de bij, ik ben zo bij je.”

Toon Hermans

Pesticiden

Het gaat slecht met de bijen hoor en lees je al jaren. Er zijn zo’n 20.000 soorten bijen. Gaat het slecht met alle bijen?

Varroa destructor. Foto Wikimedia

Door de veranderingen in de landschappen (minder diversiteit) hebben alle bijen het moeilijk(er). Wilde bijen zijn het kwetsbaarst, want ze leven solitair of in kleine groepen en worden niet bijgevoerd. De honingbij ondervindt last van een exotische parasiet, de Varroa destructor, de veroorzaker van de varroamijtziekte. Ook slecht gaat het met de door imkers verzorgde honingbij, die sociaal, in een groot volk, leeft.

Alle bijen zijn een belangrijk deel van de natuur. Ze bestuiven ongeveer 75% van onze wilde planten en 60 procent van onze voedselgewassen. Daarnaast vormen ze voedsel voor vogels.

De bijenpopulatie is het afgelopen decennium afgenomen. Een onderzoek door de Universiteit van Neuchâtel identificeerde pesticiden in 75% van de 198 over de hele wereld genomen honingmonsters. Deze studie, gepubliceerd in het vakblad Science, toont aan dat de gevonden concentraties van residuen weliswaar binnen de door de Europese Unie en de Verenigde Staten gereguleerde limieten voor menselijke consumptie liggen, maar dat deze wel schadelijk zijn voor bijen.

Eerdere studies in Canada en Europa laten zien dat bijensterfte verband houdt met gebruik van nicotinoïden (een groep neuro-actieve insecticiden, die door Shell en Bayer zijn ontwikkeld). De fatale effecten van deze groep insecticiden is inmiddels ook vastgesteld bij waterinsecten, vogels en vissen. Vanaf 2018 geldt in de Europese Unie een verbod op een aantal pesticiden uit deze groep. Het resultaat, echter, is dat er netto meer insecticiden van een andere groep worden gebruikt.

Warenwet

Lees hier het honingbesluit.

Vermijd honing met “EU” of “niet-EU ” vermelding en die met “meer bloemen” referenties. Net als wijn is honing fraudegevoelig. De goedkope varianten die je in de supermarkten koopt, worden met suiker of glucose gezoet en de naam honing mogen ze in principe niet meer dragen. Honing koop je het best bij de imker.

Imker aan het werk. Foto Daniel Capilla

Statistieken

Een bij leeft gemiddeld 4-5 maanden en produceert gedurende zijn hele leven minder dan een theelepel honing. Om een ​​kilo honing te verkrijgen moeten 1000 bijen meer dan 5 miljoen bloemen “bezoeken”. Een kolonie verzamelt ongeveer 25 kg stuifmeel en 200 kg nectar per jaar. Het verwerken van deze hoeveelheid nectar levert ongeveer 70 kg honing op.

Bronnen: Quest, door Roelien Bos en Lianne Wijnands, 7 februari 2020 en wikipedia voor de diverse insecticiden.


« De fooi
Een brug met een verhaal »

Categorie: Eten & Drinken, Natuur & Ontspanning Trefwoorden: bijen, honing, milieu

Over Lotte Akkerman

Lotte Akkerman werkte ruim 35 jaar bij de diverse organisaties van de Verenigde Naties in Genève, Phnom Penh en Den Haag. Lotte studeerde Journalistiek. Daar verdiende ze haar brood nooit mee, wel schreef ze een trits aan verhalen, interviews en artikelen voor glossy’s en kranten. Voor Portugal Portal schrijft ze meestal over wat er te zien is, of wat zich afspeelt, in de Minho.

Lees Interacties

Reacties

  1. Dona Rolha zegt

    20 mei 2021 om 12:52

    Wat een geweldig interessant en leuk artikel, Lotte.
    Nadat er een bijenzwerm in onze tuin was geland, zijn we in Portugal weer begonnen om bijen te houden (twee volkjes maar).
    Zodoende weten we iets over imkeren, maar dat er maar liefst 8 beschermde honingsoorten in Portugal zijn had ik geen idee van.
    Dankjewel en groet, Lydia van As Rolhas (blog over ons leven in Portugal)

    Beantwoorden
  2. Kees van der Klauw zegt

    23 mei 2021 om 06:43

    Mooi en interessant artikel Lotte, met veel goede en relevante informatie.
    Je artikel geeft des te meer weer eens aan, dat we zuinig moeten zijn op de natuur en de insecticiden echt de wereld uit moeten.
    Maar Bayer en zijn kornuiten krijgen het elke keer weer voor elkaar, om maatregelen tegen het gebruik van insecticiden te vertragen en maar weer uit te stellen.

    Groet Kees

    Beantwoorden
  3. Jacomina Roeleveld zegt

    23 mei 2021 om 07:47

    Mooi!
    Bedankt Lotte,
    Ik heb ’t doorgegeven.

    Beantwoorden
  4. Ellen Lanser zegt

    23 mei 2021 om 09:59

    ‘k Ben geinspireerd door je artikel om een bijenhotel te gaan maken. Reuze leuk om dit te lezen, dankjewel!

    Beantwoorden
  5. Walter Jacobs zegt

    23 mei 2021 om 10:02

    Bedankt voor dit leerrijke artikel. We hebben vanuit België zaden voor wilde bloemen meegebracht. Hierop zitten de ganse dag wel tientallen bijen; zo hopen we toch een klein beetje bij te dragen op het voortbestaan van deze dieren.

    Groeten
    Walter Jacobs vanuit Silves

    Beantwoorden
  6. J. Tap zegt

    6 juni 2021 om 06:59

    Echt interessant met aandacht gelezen , goede uitleg, bedankt.
    Groetjes, Jean-luc.

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Foto van een doodlopend spoor
Vliegschaamte
Water is leven
Onze rotzooi achterlaten voor anderen vinden wij normaal.
Trash Art van Bordalo II

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Kenters

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • FPU Casa op Onze Marcelo ontvangt een eredoctoraat: “Wat een respectloos, negatief verhaal”
  • Liz op Onze Marcelo ontvangt een eredoctoraat: “Werkelijk fantastisch en leuk geschreven. Zeer vermakelijk en niet te lang. Chapeau 🙏🏾 Wij houden ook van Marcelo.”
  • Zemaria op De Portugese taal: “Goedemorgen Mariska, wat een leuk verhaal, zo hoor je nog eens hoe iedereen Portugal en de Portugezen (?) leert kennen,…”
  • Mariska Roos op Onze Marcelo ontvangt een eredoctoraat: “Haha, hardop gelachen om deze smakelijke beschrijving. Het blijven toch allemaal verkleedpartijtjes van zichzelf zeer serieus nemende mensen. Er zullen…”
  • Mariska Roos op Nieuwe jas voor ‘Met de camper door Portugal’: “Leuk dit boek! Wij willen deze route (zonder camper of caravan) in het najaar gaan rijden en dan onderweg in…”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}