Een bijzondere ontmoeting
Langs de slingerende weg naar beneden is er links een groot hondenhok met metalen spijlen te zien. Het ligt enigszins verborgen achter hoge struiken in een fraaie tuin. Soms zie ik als ik er langs rij drie tot vier honden zitten of liggen, maar soms is er niets. Toevallig die ene keer wel en meteen wilde ik van dichterbij een foto maken van een grote crèmekleurige hond en een kleiner exemplaar. Ik was al uitgestapt en bekeek het stel. Ze zagen er best verzorgd uit, toen er een stevige vrouw tevoorschijn kwam en me vroeg waar ze me mee kon helpen. Nee, ik hoefde niets, maar het fotomoment was voorbij en ik stapte weer in, op weg naar de eetgelegenheid dichtbij.
Na amper tien minuten stond daar ineens een grove kerel naast m’n tafeltje. Hij wilde mij spreken, zei de serveerster. Verbaasd keek ik op, had geen idee wie het was en at kalm door. De man bleef me aanstaren op een intimiderende manier. In een flits werd het me duidelijker: ‘Ik hoef geen hond’, zei ik tegen de serveerster, maar de man staarde me nog steeds aan. Zij dook de keuken in, dus nu moest ik hem nog weg zien te krijgen. Dat duurde even terwijl ik m’n best deed om deze onbekende Portugees ervan te overtuigen dat, wat het ook was, ik er geen belangstelling voor had.
Zijn blik was nog steeds beangstigend fixerend, het werd steeds onaangenamer. Omdat er verder geen reactie kwam liep hij tenslotte toch maar naar buiten. Opgelucht en bevrijd van dit onverwachte contact moest mijn vertrouwen in de altijd aardige Portugezen worden hersteld. Want hoe wist hij dat ik hier te vinden was? Ik denk dat zijn vrouw m’n kentekennummer had genoteerd, hem had gewaarschuwd en met deze gegevens was hij richting het eettentje gereden, lettend op alle stilstaande auto’s langs de voorkant en klaar. Vervolgens binnen op zoek gegaan naar de ‘estrangeira’ en raak.
Handel in honden
Later begreep ik pas dat er een soort handel had bestaan aan uit langs de weg opgepikte honden (altijd honden!). Steeds als ik weer langs dat ruime hondenhok ging leek het wel alsof er telkens minder animo was ontstaan om daar een hond uit te kiezen voor ‘het maakt niet uit wat’. Ooit was de heersende mening nog dat Zuid-Europa een respectloze cultuur jegens dieren had. In Portugal werd ‘A Animal’ als activistische vereniging in het leven geroepen die methodes gebruikte om de slechte behandeling jegens dieren aan te tonen. Dit had op de Portugezen wel een bepaald effect, zodat zij daardoor de dieren beter gingen behandelen.
Wreedheden tegen dieren was in Europa niet ongewoon
In andere Zuid-Europese landen zoals Griekenland werden extreme wreedheden jegens dieren toegepast. Zo verplichtte de overheid de straathonden te verdrinken en vergiftigen om de toeristen niet af te schrikken. Over China en Rusland hebben we het maar niet. In Oost Europa was het niet anders, maar nadat Polen en de Tsjechische Republiek bij de Europese Unie behoorden hadden die een meer ambitieuze wetgeving dan de Portugese. Italië nam een soortgelijke stap door een gevangenisstraf van vier jaar voor slechte behandeling uit te delen. De stierengevechten in Spanje zijn door veel gemeenten afgeschaft en in Portugal nam Viana do Castelo als eerste stad een belangrijke stap door zich tegen stierengevechten te verklaren. Zelfs Campo Pequeno, de voornaamste en enige plaats in Lissabon, hield alleen in de periode tussen juni en oktober stierengevechten en kon niet garanderen dat er één spektakel per week zou zijn en ook niet dat die altijd bezet zou zijn.
Andere groepen, het circus of de dierentuin, zijn vaak nog een schande, zelfs na verbouwing. De rol van de overheid in Portugal is ook beperkt bij slechte behandeling jegens huisdieren (die overigens allesbehalve ‘huis’dieren zijn). Is dat de wetgeving of het gebrek aan wilskracht? Het antwoord van de autoriteiten is vaak slecht. Men zoekt dan andere mogelijkheden op, zoals de politiepost, de gemeentelijke dierenarts of de GNR en krijgen vaak te horen dat dieren juridisch gezien ‘dingen’ zijn want staan als zodanig gecategoriseerd in het Burgerlijk Wetboek.
De meeste honden en katten zijn door hun eigenaren in de steek gelaten. Hetzelfde geldt voor de dieren die door gemeentefunctionarissen van de straat zijn gehaald, wat overal gebeurt. En als de poes zwanger is gebeurt er niets als de jongen worden verdronken, wat nog vaak in rurale gebieden voorkomt. Tenzij de eigenaar van het dier een aanklacht indient. Altijd is de bescherming er voor de mens, niet voor de dieren. In Trás-os-Montes zijn clandestiene hondengevechten bekend bij de autoriteiten, maar die doen niets. Het moge duidelijk zijn dat een dier geen luxe is, het gaat erom het te helpen en van de straat te halen om een tehuis te geven, wat met verantwoordelijkheid te maken heeft. Dan klopt het niet dat dierenvoeding en uitgaven aan dierenartsen de maximale BTW bedragen.
We ontmoetten hondjes op onze wandelingen
Bij onze dorpswandelingen liep er altijd wel iemands hondje met ons mee. Zoals dit witte jonge beestje dat in een ruime lap grond langs de binnenkant van het hek meeliep tot hij niet meer verder kon. De eigenaresse had hiermee gezelschap gekozen voor haar man die in de tuin bij het lege hondenhokje zat en naar ons zwaaide terwijl het hondenbeest uitgebreid werd geaaid. Toen we vertrokken en na een maand of twee terug waren zag ik het witte beestje niet meer. Deze mevrouw van de grote sinaasappels (zo noemden we haar dankzij de gift ervan) wilde best uitleggen wat er was gebeurd. Het dier had een infectie aan beide oren. Dat ‘gerafelde’ kan erg pijnlijk zijn en medicatie hielp niet, dus gaf ze hem terug aan het gemeente-asiel en betaalde een bedragje. In ruil mocht ze kiezen voor een ander dier en dat werd een ‘lokale Siamees’. Nu komen we dat beestje telkens tegen wat me herinnert aan onze eigen Portugese siamees die 17 jaar oud werd en een geweldige companheiro was. Haar actie vond ik bijzonder, want hoe dan ook, het is beter in te leveren dan als zwerfdier de weg op te sturen. Wat hier op het platteland nog te vaak gebeurt. Het moet anders, en niet wat een klein zwart hondje aan de overkant overkwam, een nog jong beestje dat aan een miniketting hing aan het deurtje van het kippenhok. Om over de veiligheid van de kippen te hoeden. De afmeting van die ketting was kort genoeg om een volwassene voorbij te laten lopen zonder dat deze aangevallen kon worden. Langzamerhand werd het diertje toch agressiever want gebrek aan aandacht, maar wel af en toe meppen en amper voedsel maakt zelfs een dier gek. Het moest dus weg. Als ik aan dat beestje terugdenk maakt het mij al dol …
Ook duurde het niet lang of we hadden kennisgemaakt met een pittig bruinharig hondje. Nico liep meteen met ons mee als hij ons zag of hoorde aankomen. Dat is al een tijdje voorbij want hij verkoos de vrijheid, richting het grote hondenhok waar zijn baas hem bij die vrijheidsloze anderen vandaan moest halen. Eén keer zagen we hem nog, hij rende op ons af en wilde als altijd aangehaald worden. Daarna zat hij vast aan de ketting en keek ons met trieste blik na. Later zat hij eens midden op de dorpsweg alsof hij ons verwachtte. Hem vaak aaien maakte ons allemaal blij!
Dan is er nog Mauwi, een zwartwitje die enorm kan blaffen naar twee kettinghonden verderop die het liefst de hele dag met hun baasjes meewillen. Dan was er later ook nog een ontmoeting met een zwervertje dat, aan het huilend geblaf te horen, honger had en dacht mee te kunnen eten uit de bak van beter bedeelde honden in de buurt. De volgende dag ontmoetten we elkaar weer, het dier had nu bloedende oren. De anderen hadden haar te pakken gehad en ze verdween al snel.
Noot van de redactie: In Portugal bestaat een organisatie die zich bekommert om het lot van straatdieren. Een belangrijke taak van deze organisatie is het steriliseren en weer uitzetten van deze dieren, zodat ze zich niet verder voortplanten. Op hun website vind je een formulier (in het Portugees en in het Engels) waar je een straatdier kunt aanmelden voor sterilisatie: https://animaisderua.org/
We bellen de GNR
Ondertussen wilde ik zo onderhand de GNR inlichten. Deze Serviço de Proteção da Natureza e do Ambiente SEPNA/GNR (email sepna@gnr.pt) en online site www.gnr.pt was officieel het aanspreekpunt dat hierop toeziet. Er kwam antwoord van een kolonel in Lissabon, die Hoofd van het Directoraat van Natuur en Omgeving GNR was (tel. +351)21 321 70 00. Hij gaf voor de toekomst ook alvast een SOSlijn op: 808 200 520. Mijn mail was doorgestuurd naar SEPNA/GNR in Pombal en die zouden hebben gezocht zoals ik had aangegeven, maar konden niets vinden van het zwervertje. Dat schoot dus niet op en ik liet het er maar bij.
Euthanasie voor de zwerfhond?
Het meest dramatische gebeurde maanden geleden: vlak voor onze poort stond een grote, beetje vreemd type hond, en er was geen andere te zien. Het was ‘de zieke hond die was weggedaan door de eigenaar, om zes uur gisterochtend uit een vrachtauto gegooid.’ Ze zou al een week of twee rondlopen. Meteen paniek onder de vrouwen in de omgeving natuurlijk. Hoe kwamen ze hierop? Iemand had met de dierenarts gesproken die adviseerde haar niet te voeden, dan zou ze vanzelf wel doodgaan. Een injectie is dan geen oplossing? Een bittere, langzame dood, hoe durfde hij! Ik zat bij het voer voor haar en had nog extra’s meegenomen. Het dier stond bij de splitsing waar haar eigenaar haar eruit had gezet. Haar droeve ogen toonden me hoe ontroerend hondentrouw er uit ziet. Ze kwam nu toch dichtbij en at alles op, ook de bak meegebracht water. Het beest was mager, alleen botten en zag er slecht onderhouden uit, geen wonder dat ze dan ziektes oploopt. Aan de galg met zo’n baas!
Maar ze was heel zacht en vertrouwd. Wel keken we elkaar in alle rust aan, aaien deed ik niet, wel kalm met haar praten. Naar de andere vrouwen was ze wantrouwiger. Weer in huis belde ik naar het dierenasiel van onze gemeente waar ik moest kiezen: wilde ik een dier inleveren, vroegen ze, of ging het om een zwerfhond? Zij hadden op dat moment geen kar om het dier in te vervoeren, ik moest de volgende dag terugbellen. En haar vooral eten geven op een vaste plek en vaste tijd, dat zou het beste zijn om vertrouwen te kweken.
De volgende dag kwam ik een van de twee gemeentehulpen tegen met pillen in z’n hand om haar ‘in te laten slapen’. Het volgende bakje voedsel nam hij van me af en ik kon de gemeentelijke dierenarts raadplegen voor meer informatie. In plaats daarvan belde ik de verantwoordelijke dame van ons asiel (inmiddels voor de derde keer) en ja, de kar was nu wel beschikbaar. Tijd en plaats afgesproken voor de volgende dag, het was druk. Toen ik de hond ondanks de vaste eetplaats daar niet kon terugvinden ben ik de omgeving maar afgegaan op zoek naar haar, ze moest toch ergens zijn? Nergens. De kar moest naar de volgende klus en ik ging in de avondschemering nogmaals overal in de omgeving op zoek waar ze zou kunnen zijn.
Telkens als we langs de eetplek rijden hoop ik haar altijd nog tegen te komen.
Lees meer over Portugese honden in eerdere artikelen op onze website:
Lotte vertelt over de verschillende soorten honden in Portugal
https://www.portugalportal.nl/honden-in-portugal/
Honden hebben in Portugal vaak een slecht leven
https://www.portugalportal.nl/een-hondenleven-portugal/
Adoptie van een straathond of kat
https://www.portugalportal.nl/adopteer-een-portugese-hond-of-kat/
Wij wonen al sinds 1995 in het midden van Portugal en hebben sindsdien steeds honden uit een dierenasiel gehad. De meeste honden zijn 12 tot 15 jaar geworden, na het overlijden hebben we ze begraven in de tuin op de plek waar de hond het liefste lag. Onze laatste hond werd 15 jaar en we merkten een paar jaar daarvoor hij al wat minder bewoog, voorheen liep hij gerust een uur of 2 met me mee tijdens lange wandelingen in de beboste omgeving maar het werd steeds minder, reden waarom we een tweede hond hebben geadopteerd, Thirza een teefje want onze Wodan kon niet me andere reuen omgaan. Het werd een leuk stel, uiteindelijk hebben we Wodan moeten laten inslapen, er was kanker geconstateerd en we hebben hem verder lijden willen besparen, we hebben Wodan laten cremeren. We zagen dat
Thirza verdrietig was en, hoewel we Wodan nooit zullen vergeten, besloten we al na 3 weken een hond erbij te nemen uit hetzelfde asiel als waar we Thirza hebben geadopteerd. Bij mijn bezoek zag ik veel honden en één kwam naar me toe, sprong tegen me op en ik zei direct dat is hem, nee, ik wilde geen andere honden zien, sprak af dat ik met mijn vrouw en Thirza terug zou komen voor nadere kennismaking. Dat verliep allemaal uitstekend en we hebben Pablo geadopteerd, konden hem direct meenemen, de papieren had het asiel al in orde gemaakt, ze waren er vast van overtuigd dat Pablo de hond voor ons was en dat is ook zo. Pablo had, onbegrijpelijk maar waar, anderhalf jaar in dat asiel gezeten, hij is ontzettend aanhankelijk, volgt mij overal. We wonen lekker vrij met een ommuurde tuin en de schuifpui staat zomer en winter open zodat ze hele dagen buiten kunnen zijn. Als ik ze dan zo zie spelen, genieten we en denk ik aan de vele honden die dat geluk niet hebben, ik weet dat het asiel heel goed voor de handen zorgt, maar toch en daarom is het des te onbegrijpelijk dat mensen af en toe zo slecht voor hun huisdier zorgen, aan een touw of ketting liggen ze in hun vuil, onbegrijpelijk. We zijn inmiddels dik in de 70 en we realiseren ons dat dit wellicht onze laatste honden kunnen zijn, maar wat zijn we blij met onze asiel honden!