Zoals overal krijg je in Portugal steeds meer ouwetjes. Soms gaat het goed, soms zijn ze dementerend. Wat doe je met een dementerende buurman?
Vriendin Carla heeft nog wel vaker mooie verhalen over wat er bij haar in de buurt gebeurt. Ze is betrokken bij het leven van haar dorpsgenoten want ze is een extravert en haalt dus haar energie uit het contact met mensen.
Zo heeft ze een dementerende buurman die voor verhalen zorgt
Hij woont alzeleven in hetzelfde dorp, in hetzelfde huis, en het enige dat veranderde is dat hij jaren geleden een grote schuur bouwde, dat zijn zoon uit huis ging, en dat zijn vrouw overleed. “Hij is een schat van een man” vertelt Carla, “altijd vriendelijk, altijd lachen, en als ik ’s iets te slepen had, kwam-ie altijd met z’n tractor. Dat gebeurde niet zo vaak natuurlijk, maar hij heeft wel ’s in weer en wind een vriend met z’n camper uit de modder gesleurd, en daar kwam-ie zelf niet zonder kleerscheuren vanaf!”
Ik zit dit keer in háár keuken, en slurp mijn laatste koffie-met-slagroom op. Het is een feestelijke dag, zij en haar man zijn al 35 jaar bij elkaar, en willen daar nog zeker 35 jaar mee doorgaan. “Maar Bob is er dus niet, want die moest met de buurman naar het hospitaal” zegt ze, “hij heeft z’n auto in elkaar gereden.”
“Oei” schrik ik, “Bob of de buurman? Toch niet ernstig?” Ze schudt van nee: “De buurman. Hij kwam steeds langs, en die auto zag er steeds rotter uit. Als ik met de honden ging wandelen, kwam ik zijn auto wel ’s tegen. Had-ie zichzelf vastgereden in de modder. Moest z’n zoon weer langskomen om ‘m met de tractor eruit te trekken. Dus dit was de laatste keer, de zoon heeft de auto naar de sloop gebracht. De achterklep ging allang niet meer dicht, hij had de bumper eraf gereden, dus je herkende dat gebonk al van mijlen ver. “Zei Bob: Ah! Daar komt senhor Barocco weer aan. Effen in de gaten houden …. ”
Ze houden een oogje in het zeil, want het is inmiddels wel duidelijk dat senhor Barocco een beetje aan het dementerende is
“Soms herkent-ie me, soms niet. Pas kwam-ie met twee dames in een auto aan, die had-ie denk ik ergens opgepikt, om ons dorp te laten zien. Maar ja, hier is niet zoveel te zien, dus die dames begrepen dat niet zo erg. Ik heb het maar zo’n beetje uitgelegd met een knipoog, en gelukkig snapten ze toen wel dat hij niet meer helemaal helder is.”
“Wat sneu hè” zeg ik, want ik ken senhor Barocco ook een beetje, “’t is een lieverd inderdaad. Kan-ie wel thuis alleen blijven wonen dan?” Carla lacht: “Zijn zoon heeft ‘m een tijdje geleden in een tehuis gestopt maar daar is-ie weggelopen. En gister kwam-ie op z’n tractor opeens voorbij scheuren, al pratend en lachend achter het stuur, en z’n hondje erachteraan … beetje zo cowboy-achtig van: HiHaa! – en even daarna de zoon op de brommer, met een verbeten gezicht … dat was al wel grappig, maar vijf minuten daarna komt senhor Barocco weer terug scheuren, nog steeds lachend en pratend op z’n goeie ouwe tractor, en met z’n eg vol met nat gras. Dat ligt inmiddels overal over de weg … en daarna de zoon op z’n brommer weer met een nóg verbetener gezicht ….”
Ik zie het voor me – het is wel komisch maar ook tragisch. Wat gebeurt er met je als je in een slaperig dorpje in de buitengebieden langzamerhand dementeert? “Hij kan nog wel voor zichzelf zorgen, maar hij is zo nu en dan gewoon even de weg kwijt.” zegt Carla, “Ik heb nu met de zoon telefoonnummers uitgewisseld, want hij is dus al twee keer weggelopen uit het tehuis, en daar willen ze ‘m ook niet meer hebben. Hij is te lastig, niet zo volgzaam.”
Senhor Barocco is nog niet eens heel veel ouder dan wij. Het kan je zomaar treffen, maar, zegt Carla: “Gezond eten, goed slapen, weinig suiker, geen alcohol en natuurlijk niet roken. Dan maak je wat minder kans. Verder is het een loterij, je weet ’t niet, het kan iedereen gebeuren. Wij maken ons er niet druk om, Bob en ik. Wie weet, heb je een goed leven in een tehuis.”
Een kwart van de Portugese bevolking is idoso – oud, die vaak wordt gedumpt in een tehuis. Dat zijn vaak particuliere initiatieven, die aan een eisenlijstje moeten voldoen, en soms geholpen worden door de staat. Als je het kunt betalen – gemiddeld zo’n 1.200 euro per maand – heb je niet zo’n slecht leven, maar naarmate de staat meer moet bijspringen, wordt het wat minder luxueus en elegant.
Niet veel anders dan elders dus. “Laten we het dementeren nog maar even laten zitten” suggereer ik, “maar nog zo’n feestelijke koffie-met-slagroom sla ik niet af hoor … ondanks de suiker …” Carla lacht.
“Van slagroom word je niet dement. Dat kan gewoon niet!”
En daar zijn we het helemaal over eens.
Er zijn in Portugal zo’n 112.000 plaatsen voor ouderen in tehuizen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zouden dat er 117.000 moeten zijn (5% van de bevolking). Portugal voldoet dus bijna aan de norm. Visão schreef er een artikel over (in het Portugees).
Mooi verhaal Ellen. Wij hebben ook zo’n dementerende dorpsgenoot die soms zomaar bij ons in huis staat en om koffie vraagt. Dat mag hij namelijk niet van de dokter want zijn hart kan dat niet hebben. Hij komt soms met een heel ondeugend lachje vertellen dat hij tóch ergens een koffietje geritseld heeft.