Nieuw werk uit de Portugese muziekscene met bij elke videoclip de originele tekst en een (al dan niet eigen) vertaling. Aandacht voor een flexibele fadista, Songfestival en vrouwenrechten in Afghanistan, fado & Ierse fadó en zomerse wereldmuziek.
In deze aflevering :
- Ricardo Ribeiro – Má Sorte (Single)
- Diana Vilarinho – Cotovia (Single)
- Lina_ & Jules Maxwell – Terra Mãe (album)
- Tiago Nacarato & Cainã Cavalcante – Grão (Single)
Ricardo Ribeiro – Má Sorte (Single) – Flexibiliteit van een traditionele fadista
Bijna 25 jaar geleden ga ik voor het eerst op zoek naar een fado-optreden in Lissabon. Met de hulp van een local beland ik in een bescheiden huis in de Bairro Alto, het ondertussen gesloten Restaurante Nô-Nô. Daar gebeurt alles nog op de authentieke manier, met respect voor de fadistas, wat zeker niet kan gezegd worden van andere (toeristen)tenten in de buurt. Na een paar vrouwelijke fadistas verschijnt een corpulente knaap, ik schat hem een jaar of zeventien. Wordt ik daar even van mijn sokken geblazen! Wat een stem, wat een volume en dat op die leeftijd! Pas later zal ik erachter komen dat ik toevallig een van de beste fadozangeres van zijn generatie aan het werk heb gezien.
Ricardo Ribeiro wordt al op zijn vijftiende door de legendarische Fernando Maurício in de fadowereld geïntroduceerd, maar geeft met zijn krachtige en emotionele stem al snel blijk van een flexibiliteit die het genre ver overstijgt. Zo maakt hij met de Libanese luitspeler Rabih Abou-Khalil het onvolprezen album Em Português, waarvoor hij Arabische zangtechnieken dient aan te leren. Op vandaag, jaren later en kilo’s minder, werkt hij voor Má Sorte samen met Agir, zoon van Paulo de Carvalho en veelzijdig muzikant, die ook als producer steeds meer zijn stempel drukt op de hedendaagse Portugese muziekscene. Ik had het hier al over hem. Het nummer combineert Ribeiro’s fadoroots met wereldmuziek, vertrouwde klanken voor wie de fado van Ricardo Ribeiro kent. Maar tegelijkertijd verrast het zelfs zijn meest trouwe luisteraars, want de multiculturele invloeden gaan samen met een actuele en frisse productie. Opgezet als een liefdeslied gaat Má Sorte op zoek naar onze relatie met het lot. Ricardo vat het thema in zijn eigen woorden samen: “Het lot schudt de kaarten en wij spelen. Dit nummer heeft alles te maken met mijn jeugd – ik kreeg bepaalde kaarten om te spelen, maar ik koos mijn lot met de troeven van het kaartspel, gevoeligheid, bewustzijn, wijsheid en doorzettingsvermogen. Waar ik vandaan kom, had ik door gebrek aan doel en ambitie het verkeerde pad kunnen kiezen; maar nee, ik heb mijn geluk op de een of andere manier opgebouwd, ik vertrouwde op de sterren en de mens en ik heb mijn eigen weg gebaand”
Diana Vilarinho – Cotovia (Single) – Songfestival en vrouwenrechten in Afghanistan
Ze was een van de grote revelaties van het Festival da Canção eerder dit jaar, waar ze tweede eindigde, met een maximumscore van de vakjury. Nu pas is de videoclip van het nummer uit en ik keer er hier graag op terug. Ze is in principe een fadozangeres -ze won in 2008 de Grande Noite do Fado– en bracht in 2021 haar eerste langspeler uit, met als producer de hierboven behandelde Ricardo Ribeiro. Met Cotovia treedt ze echter volledig uit haar comfortzone. Het nummer werd geschreven door Joana Alegre en behandelt het delicate onderwerp van vrouwenrechten in Afghanistan. Opvallend zijn de traditionele Portugese percussie en klassieke Madeiraanse instrumenten als rajão en braguinha. In de clip krijgt Diana ook de vocale medewerking van Joana Alegre en Simone de Oliveira, die hier ook al bij Jacques Brel ter sprake kwam. De componiste Alegre verduidelijkt: “Tijdens een gesprek over het muzikale project, maakte Diana Vilarinho duidelijk dat ze wou zingen over de vervolging van vrouwen in Afghanistan en ik kon mezelf vinden in wat we over dit onderwerp bespraken. Wat later zei Meryl Streep dat een vogel meer rechten heeft dan een vrouw in Kaboel, en de inspiratie kwam in de vorm van dit ‘Cotovia’ (leeuwerik, red.), later aangevuld met de inbreng van Diana en Ricardo Ribeiro. Nu hoop ik dat het met Diana’s stem een hoogvlieger wordt.”. Dat deed het ook en het lijkt erop dat het de aanloop vormt naar een nieuw album dat haar positie als een van de grootste stemmen van haar generatie zal bevestigen.
Lina_ & Jules Maxwell – Terra Mãe (album) – Op zoek naar de link tussen Portugese fado en Ierse fadó
De fado- en wereldmuziekartieste Lina_ blijft verrassen. Haar definitieve doorbraak op de internationale muziekscene kon u hier al lezen.
Ondanks haar razend drukke programma -ze trekt de wereld rond met het project Fado Camões en duo voorstellingen met de Catalaanse pianist Marco Mezquida- vond ze nog tijd om onderweg een project af te werken met de veelzijdige Ierse componist-toetsenist Jules Maxwell. Deze is ook bekend van zijn samenwerking met zangeres Lisa Gerrard, (de stem van de Australische band Dead Can Dance). Met haar maakte hij in 2022 het album One Night in Porto, een live opname in het Casa da Música aldaar. Jules had dus al iets met Portugal. Volgens Lina_ was het album Terra Mãe een opportuniteit. Ze ontmoette Maxwell toen die met Gerrard speelde op de editie 2022 van MistyFest. Onverwachte ontmoetingen leiden vaak tot nieuwe dingen, ongewone paden, vooral als het gaat om artiesten die openstaan voor samenwerking en wederzijdse impulsen. En dat geldt zeker voor Lina_ en Jules Maxwell, die nieuwsgierig was naar fado. Het Iers-Gaelisch (Gaeilge) is een Keltische taal die in Ierland nog wordt gesproken. Het is een van de oudste talen in Europa, met rijke literatuur die teruggaat tot de 6e eeuw. En daarin bestaat ook het woord fadó, wat betekent ‘lang geleden’ of ‘er was eens’.
Het doel was echter niet om een fadoalbum te maken. Ze wilden de raakvlakken vinden tussen de Portugese fado en de Ierse fadó stijl muziek. Beide landen liggen immers aan de uiterste westkant van Europa, met uitzicht op de Atlantische Oceaan en verre horizonten, waardoor thema’s als liefde, verlangen, melancholie en afscheid in de ballademuziek terugkeren. Lina_ en Jules gingen ermee aan de slag en begonnen thuis te werken (nog tijdens de Covid pandemie), en eigenlijk werd de essentie van dit album al voor Fado Camões opgenomen. Het nummer Não Deixei de Ser Quem Sou (The Person I Always Was) werd door Maxwell geschreven en gaat over het verlangen om een beter mens te zijn, maar ook het besef dat we, ondanks alle moeite, vaak uiteindelijk de persoon worden die we altijd al waren. Lina_ voegt hier aan toe: “Dit nummer is een bevestiging van je persoonlijkheid en heeft een zeer krachtige boodschap. In het leven is het belangrijk om trouw te blijven aan jezelf, om je essentie te behouden, ook al willen we soms iets zijn wat we niet zijn.”
Tiago Nacarato & Cainã Cavalcante – Grão (single) – Zomerse Lusofone wereldmuziek
Tiago is een singer-songwriter uit Porto, maar is de zoon van een Braziliaanse vader, die als muzikant in bars en restaurants van de stad actief was. Vader nam soms zijn zoon mee en zo stond de kleine Tiago als zesjarige al op een podium. Hij volgde een muziekopleiding in de Escola de Música Valentim de Carvalho in Porto en werd nationaal bekend in 2017, door zijn deelname aan The Voice Portugal. U kan hier zien hoe hij de jury binnen seconden inpakte en de stoelen deed draaien. De videoclip werd ondertussen al meer dan 33 miljoen keer bekeken. Zijn muziek is geïnspireerd door Latijns-Amerikaanse en Afrikaanse culturen, met een vleugje wereldmuziek. Op mijn blog ging ik al meer uitgebreid in op deze artiest, zijn eerste album en zijn duet met Salvador Sobral.
Cainã Cavalcante is een getalenteerde Braziliaanse gitarist die al samenwerkte met beroemde landgenoten als Hamilton de Holanda, Ney Matogrosso en Fabiana Cozza. Sinds vorig jaar trekken beide heren samen op tournee door Portugal, met hun project Beira Mar. Ze brengen een hommage aan de diepte en schoonheid van de Lusofone cultuur in een muzikale reis die de Atlantische Oceaan oversteekt en Portugal met Brazilië verbindt. Er volgde een gelijknamige EP met werk van auteurs als Caetano Veloso, Chico Buarque en João Gil. Het vormt een mix van traditie en moderniteit, waarbij elk nummer een reis is door melodieën en verhalen die de tijd en de oceaan doorkruisen. Deze fase van covers wil het duo nu afsluiten met hun nieuwe single, Grão, waarop voor het eerst eigen werk van Tiago en Cainã te horen is. Uitgangspunt van dit nummer is een moeilijke persoonlijke ervaring van Nacarato en ze hebben de plaat samen gearrangeerd en geproduceerd. De tekst en muziek van Tiago, de rijkdom van Cainã’s Braziliaanse ritmes en Afro-Atlantische echo’s, samen met zijn energieke gitaar, de Bahiaanse percussie van Kainã do Jêjê en de delicate stem van Tiago Nacarato zorgen voor een nachtelijk, spiritueel en eigenlijk best vrolijk geheel.
Geef een reactie