Roodstuitzwaluw

Tijdens mijn bezoeken aan Portugal om te wandelen in de natuur, te fotograferen of zo maar een nieuw gebied, stad of dorp te bezoeken, was ik er altijd op gespitst om deze fraaie vogel te zien. Ze zitten vaak op elektriciteitsdraden, maar zijn ook te vinden op een rots of op het dak van een huis. De roodstuitzwaluw is een vogel uit de familie van de zwaluwen, ze komen voor in Zuid-Europa, Noord-Afrika en een groot deel van Azië. Ze overwinteren in Afrika ten zuiden van de Sahara. In het Portugees heet deze vogel andorinha-dáurica en hij komt in het gehele land voor.

Kenmerken

De roodstuitzwaluw vertoont uiterlijk veel overeenkomsten met de boerenzwaluw. Het is een relatief slanke vogel, het verenkleed op de rug en bovenzijde is blauw/zwart en is rossig/bruingeel op de onder- of buikzijde. Het achterhoofd, de nek en de stuit zijn oranjerood gekleurd. In tegenstelling tot de boerenzwaluw heeft de roodstuitzwaluw geen borstband, maar is bedekt met bruine strepen in de lengte. Roodstuitzwaluwen hebben brede maar puntige vleugels en lange staartpennen.

Levenswijze

Het zijn behendige vliegers die insecten in de lucht vangen, ze zijn langzamer dan de boerenzwaluw en maken langere glijvluchten. Roodstuitzwaluwen zijn vooral te vinden boven graslanden waar ze op insecten jagen, ze volgend grazend vee en komen op branden af om de vluchtende insecten te vangen. Normaal gesproken leven ze in grote kolonies, in India zijn groepen gezien van wel enkele honderden exemplaren. Maar in het broedseizoen zijn de kolonies aanmerkelijk kleiner.

Voortplanting

Van oorsprong werden de nesten vrijwel altijd onder uitstekende rotsen gebouwd, tegenwoordig komen nesten steeds meer aan woningen, moskeeën en onder bruggen. Het nest heeft de vorm van een ondiepe kom, voor het bouwen van het nest verzamelen deze vogels modder dat ze vermengen met speeksel. De paring gebeurt altijd in het nest, het vrouwtje legt drie tot zeven eieren. Het nest heeft een nauwe ingang, hierdoor is het moeilijk voor andere mannetjes om in het nest te komen.

Status

Dankzij het grote verspreidingsgebied is de kans op uitsterven zeer gering. Een globale schatting uit 2004 geeft aan dat de totale populatie bestaat uit minimaal 10 miljoen vogels, maar dit zal vele malen meer zijn, is de verwachting. De populatie lijkt ook stabiel te blijven en daarom staat de soort niet als ‘bedreigd’ op de Rode Lijst van bedreigde soorten.

Waarnemingen

De roodstuitzwaluw werd in 1769 voor het eerst beschreven. In Portugal is deze andorinha-dáurica een zomergast en is in het gehele land te vinden. In Nederland is hij zeldzaam, de meesten worden gezien in het voorjaar.

Waar kun je de roodstaartzwaluw zien?

Het binnenland van de Alentejo is zonder twijfel de beste regio om deze zwaluw te observeren.
Tussen Douro en Minho: ongebruikelijk in deze regio, de vogel komt in kleine aantallen voor in het Penedagebergte.
Trás-os-Montes: in het noorden van het land is de soort goed te zien in de regio ‘Douro Internationaal’, bijvoorbeeld in Miranda do Douro en Barca d’Alva.
Westkust: de vogel is hier ongebruikelijk, in de Serra de Aire komt hij wel voor.
Beira’s: de roodstuitzwaluw is te vinden in de grensgebieden van het plateau
Riba Côa, Segura en Tejo Internacional, en is ook lokaal te zien in de Serra da
Estrela.

Lissabon en Taagvallei: te zien in Pancas (in de monding van de Taag) en in de Serra da
Arrábida. Ten noorden van Lissabon komt hij niet vaak voor, maar is wel regelmatig gezien in het park Cabeço de Montachique.
Alentejo: hier is de roodstuitzwaluw algemeen en goed verspreid over de regio; is talrijker in het oostelijke deel.
Algarve: vooral in de bergachtige gebieden van het binnenland kun je de vogel zien, en kan worden gezien bijvoorbeeld in de bergen van Monchique, Caldeirão en Espinhaço de Cão. Niettemin komt de roodstuitzwaluw ook regelmatig voor in sommige plaatsen langs de kust, bijvoorbeeld in de Rogil-plateau, in Carrapateira, in Boca do Rio, in Ponta da Piedade, in Lagos, in de monding van de Arade, in de lagune van Dunas Douradas, in Quinta do Lago, in het rietveld van Vilamoura en in het moerasgebied van Castro Marim.

(Uit: www.avesdeportugal.info/cecdau.html)

Portugal wordt ondanks zijn relatief klein grondgebied beschouwd als een van de beste Europese bestemmingen om vogels te spotten. Hier enkele links met tips en meer informatie:
– VisitPortugal: Vogelen
– Spotting Wildlife
– Landkaart met vogelspottips