Boa Viagem. Een lichtvoetige vertelling van de overkant.

Door gastschrijver Richard van Bruinnessen

38.66629514406036, -9.070643637549262 appte hij. En na enkele seconden: 14:00 uur. Ik haalde mijn schouders op. De stad teruggebracht tot een combinatie van cijfers. Ik nam het veer vanaf Terreiro do Paço over de Taag, zag hoe Lissabon wegzonk en liep in ruim een half uur naar het aangegeven kruispunt.

Een krankzinnige hitte bezette de straten van een verlaten Barreiro. Het Barreiro zoals ik dat het liefst zag. Leeg, stoffig, warm industriepark met nijvere klanken die van achter façades opstegen. Onzichtbare levens die me niet voor de voeten liepen. De zanglijn uit Kenia’s Brincadeira popte op: Um dia, o sol descia na cidade, queimando as ruas com vaidade. (Op een dag daalde de zon neer op de stad, verbrandde de straten met ijdelheid.)

Tot mijn verbazing was de smalle stoep verbreed vanaf de hoek en stroomde als een overvloedige golf langs de muur. Een stopbord verving het stoplicht en ook de meterkastjes op de hoek waren weg. De verbrede stoep met de karakteristieke kleine witte tegels beviel me. Hoe vaak had ik hier niet gelopen? Wie had trouwens bedacht om die stoep opnieuw vorm te geven? Het gebouw op de hoek aan de overkant was ook verdwenen.

Gesloopt of… nee, te zelfbewust en nog vol potentie. Dit gebouw had zijn wortels afgesneden, zichzelf opgepakt en was verkast naar een nieuwe bestemming. Rammelend geraamte vol graffiti en ingegooide ruiten. Het was al jaren een trend onder panden in de stille straten van de stad, eenzame verlaten gebouwen die voelden dat ze door niemand meer werden gezien.
In het donker van de nacht nestelden ze zich op de fundamenten van braakliggende percelen in hippe buurten zoals rond Rua Dom Luisa I richting Time Out Market Lisboa, in Alcântara of Marvila. Daar waar ze neerstreken, verwelkomden jonge kinderrijke gezinnen met een onwrikbaar geloof in de maakbare toekomst ze met open armen in hun locale ecosysteem.

Ik herinnerde me een chaotische nacht jaren geleden die eindigde in restaurant O Ricardo in de wijk Prior Velho naast het vliegveld waar ik een vrouw ontmoette die zich voorstelde als Zira, Caçadora de Imóveis com Alma. De Jaagster op Vastgoed met een Ziel speurde Lissabon af om edifícios ambulantes (wandelende gebouwen) in kaart te brengen. Een even verwarde vertelling over gestapelde verledens waarbij telkens wanneer zij het woord saudade fluisterde, haar saffieren ogen een vochtige glans kregen.

Gulzig dronk ik haar verhaal in en hoorde mezelf nog boven de feestgeluiden uit naar de uitbater roepen om het liedje Zira van Rui Veloso. Een laatste flard, het waarom van haar missie en haar visitekaartje verloor ik diezelfde nacht. Soms, wanneer ik aan een recent verplaatst pand voorbijrijd, denk ik haar te zien. Sommige dromen gedijen slecht. Tijd voor afscheid van afscheid. Goede jacht, Zira. Boa viagem.

Het begon gisteren. 38.73878854020159, -9.103095700442331 appte hij. En na enkele seconden: 15:00 uur. Hoe wist de Makelaar dat ik sinds kort weer in Lissabon werkte? ‘Geen verplaatsing zonder mijn medeweten’, zou hij later en passant opmerken. Restaurant Aquele Lugar que nao Existe (Die Plek die niet Bestaat) met zijn licht ontregelende inrichting in Marvila was zijn vorm van humor. Goedkeurend knikkend keek hij rond:

• Niets is wat het lijkt, daar houd ik van.
• In eerste instantie… in eerste instantie is niets wat het lijkt.
• Het is goed om een kritische geest in de vriendenkring te hebben.
• Vrienden…?
• Aanmatigende klanken. Pas op dat tegenwind je niet naar de verkeerde oever blaast.
• De verfrissende wind van verandering heeft mijn voorkeur.
• Ah, vandaar dat je ijverig elke dag Lissabon voor het nageslacht vereeuwigt met het vastleggen van het stadse momentum en dit brengt onder het mom van veranderingen.
• Ons eigen leven overleven we niet. De gebouwen, de straten, de wijken… ze overleven ons.
• Last van een bezwaard gemoed? Best foods, blessed moods. Vriend, laat me nog een karaf wijn bestellen… die zal ons in ieder geval niet overleven…
• Geef me nog wat wijn, want het leven is niets.
• Geinig, Pessoa’s laatste woorden. Totdat de wijn hém tot zich nam. Overigens… Pessoa, hoeveel persoonlijkheden die man in zich had gestapeld. Talloze… en wat bracht het hem?
• Aandacht voor gedachten en Lissabon. Hij vermaakte zich prima met zichzelf.
• Is vermaak tegenwoordig synoniem voor zelfkwelling en zich ongelukkig voelen?
• Dat… dát zou zo van hem kunnen zijn…
• Poet at heart, last at start.
• Mensen vermoeien me, met hun quasi-zwaarwichtige ijdeltuitquotes.
• Gelukkig heb jij daar geen last van. Gooi je quasi-zelfmedelijdende Pessoa-maniertjes de rivier in. Boa viagem. En als jij je zo vermoeid en belast voelt door wat is geweest en wat is, heb ik nog een bestemming voor je.
• Komt het.
• In plaats van dat je rondjes rijdt door de stad om verledens te stapelen, wil ik dat je weer bij mij komt werken en meewerkt aan de toekomst. Met het bekende team. Ik heb een plan.

Iedereen noemde hem O Corretor, de Makelaar en ik vond hem bij tijden een irritante vent en betweter vanwege zijn onbreekbare opgetogen humeur, positiviteit en visie. Hij had een enorme vastgoedportefeuille van zijn vader geërfd en had alles bijeengebracht in de multinational A Casa do Meu Pai (Mijn Vaders Huis). Jaren geleden werkten we samen in Barreiro van waar we lucratieve maar zeer solide levensverzekeringen verkochten, een gelieerd bedrijf dat hij een groep  toegewijde medewerkers toevertrouwde. Tot zijn teleurstelling vertrok ik naar het buitenland.

14:00 uur, Barreiro. De Makelaar stond ineens achter mij en glimlachte breeduit terwijl hij zijn handen spreidde richting muurschildering.

• Barreiro. Wat een weelde; een verbreed trottoir en een muurschildering. De naam van dit werk moet jou zeker aanspreken: Scratching the Surface van Vhils. Moet Alexandre binnenkort weer spreken… Hmm… ik houd van de overkant. De rust verkwikt. Hoe was jouw overtocht?’

Niets ging ongemerkt. Ik haalde mijn schouders op. We wandelden over de golf van het trottoir Rua da CUF in, maakten de haakse bocht naar links en stonden stil voor de klokkentoren. De Torre de Relógio do Parque Industrial da Quimiparque was jaren onze hang-out, het gebouw ernaast huisvestte het kantoor van de levensverzekeringen. De Makelaar stootte me aan en wees naar het klokwerk.

• Ooit stort de toren in, helpt geen tijd aan. En ook aan de tijd komt een einde.
• Laten we dan het juiste doen in de tijd die ons rest. Wat behelst jouw voorstel?
• Vriend… jouw spreken is snel en een tikje onrustig. Last van haastige voeten?
• Ik moet nog werken en een auto ophalen in Almada, naast museum Casa da Cerca.
• Ziende blind. Wie wil een museum voor eigentijdse kunst terwijl je in een museum rondloopt? Enfin, rij met me mee. De gehele middag heb ik gereserveerd voor ontmoetingen aan de overkant. Mijn afspraak in Trafaria laat ik schieten. Ik trakteer je op een lichte maaltijd direct aan de Taag op steenworp van het museum. De rivierlucht en het uitzicht zullen je goed doen. Ontspan een beetje… ontstapel je leven… hahaha!

• A2, A39, 32,5 kilometer, Barreiro Almada in exact 37 minuten… jullie doen je best. En kijk, precies een parkeerplek naast het museum, overkomt mij nou altijd. Laat me raden… zie ik daar jouw auto… kan niet missen. Nemen we de smalle passage met trap of de comfortabele lift?

Ik keek hem meesmuilend aan. Het deerde hem niet. De Makelaar glimlachte en praatte aan een stuk door. Zijn toon een mix van verwondering, begeestering en empathie. De trapgang mondde uit bij restaurant Ponto Final. In enkele passen liepen we naar rechts over de stenen walkant naar restaurant Atire-te ao Rio (Gooi jezelf in de Rivier) en namen plaats aan een tafel aan het ministrand aan de Taag.

• Vraagt de rivier zich af welke kant hij vandaag heen zal stromen? Vraag jíj het je af? Licht de maaltijd, zoet het gemoed!
• Dank voor de dagelijkse overpeinzing. Ook een lichte maaltijd eindigt met een bijt.
• Verbijt je dan maar. Je staat op een tweesprong, vriend. Ik zie het aan alles in je. Stop je zachte verzet. Ik bied je iets totaal anders en we gaan verder dan vorige keer. De verhandeling van een superproduct met honderdvoudig rendement. Radicaal en vol eenvoud.
• Het addertje onder het gras?
• Geen kantoortijden. Je bent dag en nacht beschikbaar.
• Had niet anders verwacht.
• Ja, dat is vragen naar de bekende weg. Je kent me.
• Standplaats?
• Uitvalsbasis Lissabon. Geen klokkentoren deze keer maar een fonkelend glazen paleis in de wijk Misericórdia uit mijn collectie A Casa do Meu Pai met vele luxe werkruimtes én appartementen. Ik wil dat jij met jouw talenten de opbrengst verdubbelt. Versterk het team, je kent de teamleden. Zet je licht niet onder de korenmaat met uitzichtsloze ritjes gevoed door verwarrende emoties. Je beloning als adviseur én deelnemer zal ook evenredig zijn…
• Laat me raden…
• Geld? Laat me niet lachen. Geld groeit vleugels en vliegt weg in een oogwenk. Ik ken je. Kom bij míj levens stapelen. We overleven het.

We negeerden de lift, liepen via de smalle trapgang weer omhoog en namen afscheid bij museum Casa da Cerca. De Makelaar had gelijk. Elke dag stapelde ik alles op elkaar, laag na laag bouwde ik de stad op. Vanaf een afstand zag ik de camera-installatie op het dak van de auto als een vuurtoren boven de geparkeerde voertuigen opdoemen.

Dan werden ook de letters Street View op de carrosserie zichtbaar. Het portier ontgrendelde zich. Door de open ramen waaide de rivier naar binnen. Tijd voor afscheid van afscheid? Net waar de brug Ponte 25 de Abril in de stad verglijdt, lichtte het volumineuze display op het dashboard op. 38.67891812274637, -9.171455516427386, appte hij. En na enkele seconden: Ik zie je. Boa viagem.

Disclaimer gebruik Google Street View
Op deze pagina maakt de schrijver gebruik van beeldmateriaal afkomstig uit Google Street View. Deze beelden worden uitsluitend gebruikt voor redactionele en informatieve doeleinden, in overeenstemming met de richtlijnen van Google.
Alle rechten op het originele beeldmateriaal berusten bij Google. Beelden zijn onbewerkt, voorzien van bronvermelding, en worden niet commercieel geëxploiteerd.