Als ervaren weblog journalist presenteer ik u een boeiend verhaal over het Magusto-feest, een verborgen parel in de Portugese cultuur.
Stel je voor: de geur van geroosterde kastanjes hangt in de lucht, het geknetter van een vreugdevuur doorbreekt de stilte van een koele novemberavond, en de lach van vrienden en familie vult de atmosfeer. Welkom bij Magusto, een van Portugal’s meest geliefde herfstfestivals.
De essentie van Magusto
Magusto, gevierd in de eerste weken van november, is een feest dat draait om de eenvoud van kastanjes en de warmte van samenzijn. Het is een mix van religieuze rituelen en eeuwenoude tradities. Magusto is een feest van saamhorigheid. Naast de culinaire genoegens zijn er traditionele volksdansen, muzikale optredens met authentieke Portugese klanken en spelletjes voor jong en oud. Hoewel Magusto in heel Portugal wordt gevierd, kent het feest regionale variaties. In sommige dorpen kun je Magusto nog ervaren zoals het vroeger was, met een sterke nadruk op gemeenschapszin en traditie.
Een feest voor alle zintuigen
Het hart van Magusto is ongetwijfeld het vreugdevuur. Families en vrienden verzamelen zich rond het vuur om kastanjes te roosteren, nieuwe wijn te proeven en de frisheid van de herfst te omarmen. Rudi Ultee schreef over zijn bijzondere ervaringen in een eerder artikel op Portugal Portal.
Het feest heeft specifieke culinaire genoegens: Ten eerste de geroosterde kastanjes: de ster van het feest. Ik schreef al eens over deze bijzondere lekkernij. En dan: jeropiga, een zoete, versterkte wijn perfect om de kastanjes mee weg te spoelen. Soms worden er geroosterde aardappelen geserveerd: bereid in de as van het vuur en geserveerd met zout en olijfolie.
Jeropiga: de zoete verleiding van de Portugese herfst
Jeropiga, een naam die op de tong rolt als een zoete belofte, is meer dan zomaar een drankje. Het is een vloeibaar eerbetoon aan de Portugese wijntraditie, een tussenstap tussen most en wijn, bevroren in de tijd door een ingenieuze ingreep.
Het geheim van de bereiding
De bereiding van jeropiga is een delicaat spel van timing en verhoudingen. Druivenmost wordt vers geperst uit rijpe druiven. Binnen twee dagen na het persen wordt aguardente (een sterke brandewijn) toegevoegd. De verhouding is cruciaal: meestal één deel aguardente op twee tot drie delen most. Deze toevoeging van alcohol stopt het gistingsproces abrupt, waardoor de natuurlijke zoetheid van de druiven behouden blijft. Het resultaat? Een versterkte wijn met een hoger alcoholpercentage dan gewone wijn, maar met de onweerstaanbare zoetheid van verse druiven. Vaak wordt de jeropiga nog enkele jaren bewaard, voor een meer complexe smaak.
Een drank voor alle seizoenen
Hoewel jeropiga onlosmakelijk verbonden is met het Magusto-feest, beperkt zijn populariteit zich niet tot deze ene dag in november. In de regio’s Trás-os-Montes en Beira in Centraal-Portugal wordt jeropiga het hele jaar door thuis bereid en gedronken. Het is een drank die zowel feestelijk als alledaags kan zijn, afhankelijk van de gelegenheid.
Tijdens Magusto vindt jeropiga zijn perfecte culinaire partner in geroosterde kastanjes. De zoete, verwarmende smaak van de drank vormt een heerlijk contrast met de aardse, nootachtige smaak van de kastanjes. Het is een combinatie die de zintuigen streelt en de ziel verwarmt op koele herfstavonden.
Jeropiga is meer dan alleen een alcoholische versnapering. Het is een symbool van Portugese gastvrijheid, een smaak van thuis voor velen, en een brug tussen traditie en moderne viering. Of het nu wordt gedeeld onder vrienden rond een knetterend vuur tijdens Magusto, of rustig wordt genoten op een zomeravond, jeropiga blijft een geliefde drank die generaties met elkaar verbindt.
In het dorp waar ik woon, word ik vaak uitgenodigd voor een glas jeropiga. Welk uur van de dag dan ook! Wanneer ik de uitnodiging aanneem, blijft het meestal niet bij een glas. De gesprekken komen vanzelf op gang. Dus de volgende keer dat u de kans krijgt om jeropiga te proeven, neem dan even de tijd om de rijke geschiedenis en de vakmanschap te waarderen die in elk slokje besloten ligt. Proost op de kleine geneugten van het leven, op de Portugese traditie, en op de magie van jeropiga!
De oorsprong van Magusto
De exacte oorsprong van Magusto is in nevelen gehuld, maar er zijn verschillende theorieën: Sommigen traceren de oorsprong terug naar de Romeinse tijd, toen men kastanjes roosterde om de komst van de winter te vieren. Anderen zien een verband met Keltische tradities, waarbij het feest het einde van de zomer en het begin van de winter markeert. In sommige regio’s wordt Magusto geassocieerd met de herdenking van overledenen. Er zijn zelfs plaatsen waar men gelooft dat de geesten van overleden familieleden terugkeren om deel te nemen aan het feest.
De legende van Sint-Maarten
Een interessant aspect van Magusto is de verbinding met Sint-Maarten, ook de patroonheilige van Portugal. De legende vertelt over een Romeinse soldaat, Martinus van Tours, die zijn mantel deelde met een bedelaar. Dit gebaar van vrijgevigheid wordt gevierd tijdens Magusto en heeft geleid tot de uitdrukking ‘Sint-Maartenszomer’ (Verão de São Martinho), verwijzend naar de vaak milde temperaturen rond deze tijd. Vandaag, 3 november, bijvoorbeeld, werd het 26 graden op onze veranda in Midden-Portugal.
Magusto in Galicië en andere delen van Spanje
Galicië
Hoewel Magusto in zowel Portugal als Galicië wordt gevierd, zijn er enkele interessante verschillen en overeenkomsten in de manier waarop deze herfsttraditie wordt beleefd. Hier volgt een vergelijking tussen de vieringen in beide regio’s:
Overeenkomsten
In beide regio’s staat het feest bekend als Magosto in Galicië en Magusto in Portugal.
Het wordt meestal gevierd rond 11 november (Sint-Maartensdag), hoewel de exacte datum kan variëren. Kastanjes spelen in beide regio’s een hoofdrol in de viering en vreugdevuren zijn een essentieel onderdeel van het feest.
Verschillen
In Galicië wordt het feest vaak gevierd in het bos (souto). Men verzamelt vroeg in de middag om brandhout en kastanjes te verzamelen. Naast kastanjes worden er in Galicië ook worsten en andere producten van de varkensslacht geserveerd. Gegrilde sardines zijn een typische delicatesse tijdens het Galicische Magosto. In Galicië ligt de nadruk op het proeven van de nieuwe wijn van de oogst eerder dat jaar (vino nuevo). Jongeren gaan de straat op, waarbij traditioneel de jongens de wijn meebrengen en de meisjes de kastanjes. Er is vaak dans en gezang, en volwassenen springen over de resten van het vuur.
In Portugal vindt de viering vaak plaats op pleinen, in parken of bij mensen thuis. Er wordt er naast nieuwe wijn ook jeropiga en água-pé gedronken. In Portugal is er meer nadruk op spelletjes voor kinderen, zoals het raden van het aantal kastanjes in iemands hand. Portugal kent meer uitgesproken regionale verschillen in de viering, met specifieke tradities in gebieden als Lissabon, Beira Baixa en Trás-os-Montes.
Hoewel Magusto vooral bekend is in Portugal en Galicië, bestaan er ook vergelijkbare feesten in andere delen van Spanje. In verschillende delen van Noord-West Spanje wordt Magosto (of in Asturië Magüestu gevierd met vergelijkbare tradities als in Galicië en Portugal.
In Catalonië wordt het feest Castanyada genoemd en heeft het enkele unieke kenmerken:
Het wordt gevierd op 31 oktober, de vooravond van Allerheiligen. Naast kastanjes worden er speciale zoetigheden gegeten, zoals panellets (amandelballen bedekt met pijnboompitten). Zoete aardappelen (moniatos) worden ook geroosterd en gegeten. Er wordt moscatel (muskaatwijn) gedronken uit traditionele porrons (glazen wijnkannen).
In alle regio’s deelt het feest enkele gemeenschappelijke elementen:
Het vieren van de herfst en de oogst. Gemeenschappen en families komen samen; ze roosteren en eten kastanjes, ze drinken lokale alcoholische dranken. Er is een verbinding met de cultus van de doden, vooral rond Allerheiligen.
Ik vat samen
Magusto is meer dan een feest; het is een viering van de Portugese cultuur, gemeenschap en de eenvoudige geneugten van het leven. Of je nu houdt van de rustieke charme van het platteland of de levendige sfeer van dorpsfeesten, Magusto biedt voor elk wat wils. Het is een perfecte gelegenheid om de warmte van de Portugese gastvrijheid te ervaren en te genieten van de rijke smaken en tradities van dit prachtige land.
Dus, mocht je ooit de kans krijgen om Magusto mee te maken, aarzel dan niet. Proost op de kleine dingen die het leven zo mooi maken, en laat je meevoeren door de magie van dit unieke Portugese herfstfeest.
In de Ribatejo is magusto een stamppot van aardappelen, maisbrood (broa), groene kool (couve galega of penca), knoflook en olijfolie dat wordt gegeten met gegrilde kabaljauw tijdens zomer van de heilige Martinus op 9/10 en 11 november.
Jacob, dank voor de aanvulling en hier is een recept voor een Magusto do Ribatejo van de Petitchef.
Het gerecht gaat goed samen met gebakken vlees, geroosterd vlees en heel goed met gegrilde kabeljauw.
Ja, super. Echt een voedzame boeren maaltijd.
Hallo, ik vroeg me af in hoeverre Jeropiga , verschilt van de port. Evenals bij de port wordt er wijnalcohol toegevoegd om de fermentatie te stoppen en de zoetheid te bewaren. Bovendien vroeg ik me af wat/wie nu de werkelijke uitvinders zijn van de port, (twee Engelsen(algemeen aangenomen), Een monnik uit Lamego ( volgens J.Rentes de Carvalho) of was het al veel langer in gebruik door Jeropiga??? Groet H.L
Ik weet niet veel van jeropiga en nog minder van port. Het lijkt me dat het proces zoals je het beschreef vergelijkbaar is. Mijn buurman maakt elk jaar jeropiga en hij vertelt dat hij de aguardente toevoegt aan het druivenmost twee dagen na het uitpersen van zijn druiven (tegenwoordig al wel met een pers, niet meer met de voeten gestampt). Lees mijn verhaal over druiven stampen.
Voor de bereiding van port wordt, zeggen bronnen, het most binnen een week gemengd met 77% ethanol, op basis van de gemeten fermentatie van de most (lees Port Wine: Production and Ageing) voor details.
Belangrijk verschil is voor mij de faam van de portwijn en de vaak ambachtelijke jeropiga.
Portwijn heeft een eeuwenoude traditie en gereguleerde productieregels.
Vijfenveertig jaar geleden stapten mijn lief en ik, onschuldig als we waren, binnen in het Solar do Vinho do Porto in het centrum van Lissabon.
Dit instituut bestaat sinds 1946. We kregen twee leren zetels toegewezen en de garçon vroeg wat we wilden drinken. ‘Hmm, een glas port alstublieft’. Ik vergeet de misprijzende blik van deze heer nooit. Hij produceerde een wijnkaart met minstens honderd verschillende soorten port.
We gingen op de prijs af in onze keuze. Wisten wij veel!
Hoe anders is mijn ervaring met jeropiga. Gisteren kwam buurmeisje langs en gaf ons een fles jeropiga cadeau. Vers van de pers, zogezegd. Aardigheid.
Soms geeft buurman me een fles jeropiga die vijf jaar platgelegen heeft in zijn kelder. Muito especial!
Mensen nodigen buurtgenoten in ons dorp uit om een glas jeropiga te drinken en te kletsen.
Een wereld van verschil tussen de twee dranken.