• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Portugal Portal

Portugal Portal

Informatie over wonen, werken en genieten in Portugal

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

De zwarte koningin, echt of mythe?

Door Lotte Akkerman Reageer
Gepubliceerd op 21 maart 2022

Nzinga Mbandi is de personificatie van het Afrikaanse verzet tegen de Portugese overheerser. Gedurende haar 37-jarige regime voert ze strijd tegen de slavenhandel. Ze houdt er een harem met ‘vrouwelijke’ concubines op na en bekeert zich tot het christelijke geloof om op gelijke voet te kunnen staan met de Portugezen.

In 1617 sterft Ngola Mbandi Kiluanji, koning van Ndongo. Zijn zoon, Ngola Mbandi, volgt hem op, maar mist het charisma van zijn vader en beschikt nog niet over een kwart van de intelligentie van zijn zus Nzinga (ook wel geschreven als Njinga, Zinga of Jinga). In 1622 stuurt hij haar als ambassadeur naar Luanda om met Dom João Correia de Sousa, onderkoning van Portugal, over vrede te onderhandelen. Het wordt snel duidelijk dat ze een uitmuntend diplomaat is.

Njinga onderhandelt met de Portugezen. Bron wikimedia commons

Als zij ‘aan de onderhandelingstafel’ wil aanschuiven mag dat niet. Zij moet plaatsnemen op een kleed, wat betekent dat ze als ondergeschikte wordt beschouwd. Dat pikt ze niet. Ze laat een van haar bedienden als stoel fungeren, waardoor zij op gelijke voet, zittend aan de beraadslagingen deelneemt.

Een Afrikaanse vrouw tegen de Portugese troepen. Illustratie Pat Masioni. Collectie UNESCO

Haar sublieme militaire strategie, de superioriteit van haar leger en haar vermogen om allianties op te bouwen, maken haar de meest gevreesde figuur in de Angolese oorlogen in de 17e eeuw. Nzinga is niet voor een kleintje vervaard, ze zou haar neef hebben vermoord om de macht naar zich toe te trekken en immoreel schijnt ze ook te zijn, want ze zou zich schuldig hebben gemaakt aan kannibalisme.

Standbeeld van de ‘Angolese koningin’ in Luanda. Foto Erik Cleves Kristensen

In de jaren na haar dood is ze een historische figuur in Angola en in de bredere Atlantische Creoolse cultuur geworden. Een van de hoofdstraten van Luanda is naar haar vernoemd. Ook liet president José Eduardo dos Santos een standbeeld van haar maken ter herdenking van 27 jaar onafhankelijkheid.

Begrafenis. Bron Giovanni Antonio Cavazzi

Onderzoek

Luzia Moniz, socioloog, journalist en Angolese vrouwenrechtenactiviste, zegt: “Stel je voor een Afrikaanse vrouw, in die tijd, die een krachtmeting aangaat met de witte overheerser uit het Westen.” Ze bekeert zich tot het christelijke geloof en laat zich dopen als Ana de Sousa omdat ze dan een geloofwaardiger en gelijkwaardigere partner is in de ogen van de Portugezen. Ze spreekt verschillende talen, waaronder Portugees. Haar contacten met Portugese handelaren en missionarissen zouden de reden zijn van haar mondelinge en schriftelijke kennis van de Portugese taal.

De doopceremonie van Njinga zoals weergegeven door Giovanni Anatonio Cavazzi
Nzinga wordt gedoopt. Bron Giovanni Anatonio Cavazzi

Diplomatiek koorddansen

Als soeverein blijft ze de witte bezetter ondermijnen daarnaast schrikt ze er niet voor terug om haar volk te bespelen en uit te buiten. Om haar reputatie van diplomatiek en militair leider kracht bij te zetten neemt ze de gendernormen in het ootje. Ze vormt gemengde harems en dwingt haar echtgenoten om zich als vrouw te kleden. Nzinga laat zich leiden door het principe dat degene die vrij geboren is zich niet door anderen moet laten onderwerpen. Bij de eerste confrontatie met de Portugese gouverneur, die haar geen stoel aanbiedt, degradeert ze haar bediende tot voorwerp, terwijl ze door deze actie een duidelijk signaal afgeeft dat zij elke onderdrukking van haar en haar volk totaal afwijst.

Haar strijd om onafhankelijkheid van haar volk is een ‘evenwichtsoefening’. Haar bekering tot het christendom maakte een einde aan de oorlog die ze niet kan winnen en verzekert haar in 1661 van de pauselijke steun. Tegelijkertijd poetst ze haar reputatie als uitzonderlijke Imbangala-leider op door toepassing van de tradities van de Mbundu-cultuur, zoals mensenoffers, kannibalisme, verkrachting en het doden van pasgeboren baby’s en volwassenen (voor de verkrijging van een soort heilige olie).

Geografische aanduiding van de vroegere Mbundu regio.
Kaart Mbundu-regio. Bron Kohirgabr

In 2013 plaatst de Unesco, op verzoek van Angola, haar op de lijst van ‘Vrouwen in de geschiedenis van Afrika’, ter gelegenheid van de 350ste verjaardag van haar overlijden. Hiermee wordt ze gerehabiliteerd, want de koningin van Angola werd door velen als een historische aberratie gezien en in elk geval als dé incarnatie van barbaarsheid en seksuele verdorvenheid.

Alles wat we over Nzinga weten komt uit de werken van Giovanni António Cavazzi, een Italiaanse (Kapucijner) priester, tevens haar laatste biechtvader. Alles in haar leven draagt bij aan de mythevorming van deze historische zwarte Afrikaanse, meedogenloze, vrouwelijke krijger en kannibaal die zich laat bekeren tot christen. Desondanks staat zij tegenwoordig te boek als ‘een uitstekend voorbeeld van vrouwelijk bestuur in tijden van pure mannelijke macht’.

Wil je wat meer over haar weten?


« Vlees noch vis
Sterft het stierengevecht een stille dood? »

Categorie: Cultuur & Maatschappij, Geschiedenis, Politiek Trefwoorden: Angola, kolonialisme, Nzinga, Portugal

Over Lotte Akkerman

Lotte Akkerman werkte ruim 35 jaar bij de diverse organisaties van de Verenigde Naties in Genève, Phnom Penh en Den Haag. Lotte studeerde Journalistiek. Daar verdiende ze haar brood nooit mee, wel schreef ze een trits aan verhalen, interviews en artikelen voor glossy’s en kranten. Voor Portugal Portal schrijft ze meestal over wat er te zien is, of wat zich afspeelt, in de Minho. Lotte is sinds april 2021 redacteur van Portugal Portal.

Lees Interacties

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Lagos, een liefde op het eerste gezicht
Sociale innovatie in Noord-Portugal
lenço doekje
Waar komen de Lenços dos Namorados vandaan?

Primaire Sidebar

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Zoek je iets?

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

accommodatie Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dagboek dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuurpark Noord-Portugal Porto Portugal recept reizen sport steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Els op “Portugal Portal was toch mijn kindje”: “Dank je wel Winy, voor je geweldige idee om met Portugal Portal te beginnen en om dat idee daarna al…”
  • Leni op “Portugal Portal was toch mijn kindje”: “Lieve Winy Je hebt dat echt heel professioneel aangepakt al die jaren. Ik ben blij dat ik af en toe…”
  • Jan Blanckaert op “Portugal Portal was toch mijn kindje”: “Dank Windy, Al veel artikels gelezen en een paar keer gereageerd maar deze keer doet ik dit met veel plezier…”
  • Winy Schalke op Koudwaterzwemmen in Portugal: “Wat een leuke sport, Nadet, die kende ik nog niet.”
  • Dai Briggs op Vrijmetselaars in Portugal: “Niet “juist” deze groep” maar “ook” in deze groep. En elkaar helpen is wat anders dan misbruik maken van je…”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • Archief
  • Schrijvers
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2022 Copyright Portugal Portal 2022

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}