Kastanjes

De eerste tamme kastanjes hebben we al weer onder de boom weggehaald. Elk jaar om deze tijd eten we ons rond met kastanjes uit eigen tuin.

Ik keek eens in de bibliotheek van Portugal Portal, maar er is nog maar weinig over de kastanje geschreven.

UIt de archieven van Portugal Portal

Hier een bloemlezing van artikelen uit het Portugal Portal verleden:

Kastanjes door Han Overkamp.

In de steden duikt de verkoper van gepofte kastanjes, o castanheiro, weer op met zijn mobiele oventje (carrinho de assador). Hij is populair, maar om nou te zeggen: mais vale um castanheiro, do que um saco de dinheiro (De kastanjeverkoper is meer waard dan een zak geld)?
Als het goed is komen zijn kastanjes uit Trás-os-Montes. Daar staan veel jonge kastanjewouden, beplant met meerdere variëteiten van kastanjes. Jaarlijks worden er tonnen kastanjes geoogst door coöperaties. Hieronder een korte impressie van de verwerking na de oogst.
Het is het meest winstgevende product van deze provincie geworden. Bepaalde soorten hebben een DOP (Denominação de Origem Protegida) keurmerk. Deze kastanjes worden dan behandeld zoals kastanjes ook verdienen, als kostbaarheden. Met de hand geoogst. Misschien komt het nog zover dat er kastanjeproeverijen gehouden gaan worden! Omdat dat wat eens voedsel voor de armen was, nu een lekkernij is geworden. Kastanjes bevatten essentiële vitaminen (vooral vitamine C) en mineralen (vooral kalium en natrium). En zijn cholesterol- en glutenvrij.
De verkoper op straat verkoopt meestal de variëteit Judia. Net als de meeste winkels en supermarkten. Het zou ook Martainha kunnen zijn. Toch is een andere variëteit nog lekkerder. En makkelijker te pellen. Dat is de Longal, die als laatste rijp is en die je kunt poffen, koken en rauw eten.

Herfst in Lissabon, door gastschrijver Eline.

De tijd gaat snel. Zonder het te beseffen is er een dik jaar voorbij en wordt het me duidelijk dat de herfst (of is het de winter?) weer is begonnen. Kocht ik enkele maanden geleden nog een ijsje op de hoek van de straat, kan ik nu, bij diezelfde mens, terecht voor een zakje gepofte kastanjes. Ander seizoen, ander kraam en het leven gaat z’n gangetje.

Met warme kastanjes alleen geraakt een mens er natuurlijk niet. Met mijn fleecedekentje om de schouders, twee paar sokken en een lekkere kom soep probeer ik mij wat warmpjes te houden. Neen, centrale verwarming kennen ze hier niet en als hier in het appartement twee mensen een elektrisch kacheltje aansteken, zitten we voor de rest van de avond gegarandeerd zonder stroom.

Een typisch Portugees drankje, door Ellen Lanser.

O Dário, tão bom! Zo lekker! Het is zoet, fruitig, vol van smaak en zo te proeven puur natuur. Beetje sterk maar niet té. Helemaal geweldig. Wat is het? ‘Dit is jeropiga. Een vriend van me maakt het. Als hij wijn gemaakt heeft, gooit-ie dit-en-dat en de schilletjes in de alambiek en dit komt eruit. Maria vindt het heerlijk!’ ‘Ik ook!’ roep ik spontaan. ‘Is het gevaarlijk? Je zou er zo glazen vol van drinken maar ’t is sterker dan je denkt hè?’

Best wel sterk, inderdaad, maar na een glaasje haal ik mijn eigen keuken nog makkelijk. Jeropiga. Nog nooit van gehoord, laat ik het eens even ‘opgoogelen’. Aha! Een herfstdrankje, voor bij de kastanjes!

In Portugal worden kastanjes gegeten en jeropiga gedronken in de herfst, maar speciaal op de feestdag van Sint Maarten (Dia de São Martinho). In de 4e eeuw na Christus ontdeed soldaat (en later heilige) Martinus van Tours zich van zijn mantel en gaf de helft aan een bedelaar. Op 11 november werd hij begraven, dat is de Dia de São Martinho. Overigens is hij ook beschermheilige van Utrecht, Groningen (‘de Martinitoren’), Aalst, Genk en vele andere steden.

Zelf kastanjes eten?

Er zijn veel recepten op het internet te vinden voor het bereiden van tamme kastanjes, bijvoorbeeld deze, om kastanjes te poffen.

Ik maakte ook wel eens crème de marrons, een bewerkelijk proces, maar wel muito saboroso. Hier is een recept voor het bereiden van deze Franse lekkernij.

Ik kwam ook recepten tegen voor kastanjesoep en kastanjepuree. Dat laatste heb ik een keer klaargemaakt, maar dat was mij te machtig.

De recepten beginnen consequent met een gevaarlijke eerste stap:

Maak met een scherp mes een kruisvormige inkeping in de bovenkant van elke kastanje.

Ik kijk wel uit, ik heb maar tien vingers!
Gelukkig kocht ik jaren geleden een specifiek instrument in de lokale super. Deze kastanjekraker doet het prima.

Bij bol.com is ook een kastanjeopener te koop, maar hij is wel erg duur. Of wees eens Kreatief met Kastanjes!

Quentes e boas! Dit is de tijd om van de kastanjes te genieten.