• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Ken je tegenstander

Door Han Overkamp 2 reacties
Gepubliceerd op 10 december 2019 bijgewerkt op 7 augustus 2020

In de (met onregelmatige tussenpozen verschijnende) rubriek taalweetjes vandaag een nieuwe aflevering waarin we de duivel bij de hoorns vatten. Het woord duivel is ontleend aan het Oud-Griekse woord diabolos dat lasteraar betekent. In het Hebreeuws werd de duivel Satan genoemd, tegenstander. Andere namen zijn Beëlzebub en Lucifer (vreemd; een lucifer is toch ook een lichtbrenger). Bij de christenen zijn de duivels gevallen engelen.

In de huidige tijd hebben de engelen de wind mee en worden duivels in hun duister gelaten, liever doodgezwegen. Trouwens, de angst voor de duivel is bij velen niet groot meer. In spreekwoorden en gezegden is hij echter alom aanwezig. Verrassend hoeveel er daarvan zijn. Hieronder een kleine selectie.

Inferno, werk van een onbekende Portugese meester te zien in het Museu de Arte Antiga in Lissabon. Foto Wikimedia

Positief en negatief

Als ik tegen een Portugees zeg dat ik dit artikel in sneltreinvaart ga schrijven, zegt hij/zij: enquanto o diabo esfrega um olho (terwijl de duivel zich in de ogen wrijft). Maar dan raakt er een kladje zoek, op mysterieuze wijze: por artes do diabo (door gedoe van de duivel). Rustig maar, spreek ik mezelf toe: o diabo não é tão feio como o pintam (de duivel is niet zo lelijk als hij wordt afgeschilderd). Of anders gezegd: O diabo não está sempre atrás da porta (De duivel staat niet altijd meteen achter de deur). Gelukkig, gevonden! Ik wil liever niet dat het nog een keer gebeurt want dan: anda o diabo à solta (heb ik te maken met een loslopende duivel).

Een onaangenaam persoon is een raça do diabo (hij hoort bij de duivel) of hij is o diabo em figura de gente (de duivel in eigen persoon). Een slecht mens, iemand die ongeluk brengt tem/traz o diabo no corpo/ventre (heeft de duivel in zijn lijf/buik).

Bij ser da pele do diabo (een duivelshuid hebben) is het anders; deze uitdrukking is zowel positief als negatief te gebruiken. Óf je hebt het over een dwingeland óf over iemand die zich niet laat kisten.

Laat de duivel maar komen

Origineel zijn ze wel, de Portugese gezegden. Neem deze: o diabo seja cego, surdo e mudo (laat de duivel maar blind, doof en stom zijn) en dat zeg je dan om iets te bezweren. Zoals het afkloppen op hout. Wie in de bush bush woont, in the middle of nowhere, woont em casa do diabo mais velho (in het huis van de oudste duivel) of daar onde o diabo perdeu as botas (daar waar de duivel zijn laarzen heeft verloren).

Spring je uit de band dan pinta-se o diabo (schilder je de duivel). Kun je geen keuze maken, dan kun je hulp van de duivel vragen: venha o diabo e escolha (laat de duivel maar komen en kiezen). Maak je een moeilijke tijd door dan: comes o pão que o diabo amassou (eet je het brood dat de duivel heeft gekneed).

Tot slot

Er zijn mensen in Portugal die het woord diabo niet over hun lippen krijgen. Falar no diabo e ele a aparecer (wie over de duivel spreekt trapt hem op zijn staart of ziet zijn staart). Bij hen is er een eufemisme in zwang: diacho, dianho of dialho, naargelang de regio. Vloeken gaat dan zo: que diacho! Of com o diacho!

En ach, een duiveltje is ook best gezellig om je heen. Neem een deugniet: um diabrete die streken diabruras heeft uitgehaald waar je boos op reageert, terwijl je het eigenlijk wel leuk vindt wat hij uitgespookt heeft.

Dit is deel 30 uit de serie Portugese taalweetjes. De vorige delen kun je hier lezen: alle taalweetjes.
Naar een idee van Peter Koj uit de serie ‘Essa nossa ditosa língua’  in de Portugal-Post


« Rentenieren in Portugal. Hoe het allemaal begon …
Flappie in Portugal »

Categorie: Cultuur & Maatschappij Trefwoorden: cultuur, duivel, taal, taalweetjes

Over Han Overkamp

Rond de eeuwwisseling verhuisden ik en tarsilla van Zeist naar de Serra d’Estrella (Torrozelo) en later naar de Algarve (Olhão). Van een voorgenomen verhuizing naar Sintra is het niet meer gekomen; het leven bleek weer eens sterker dan de leer. Terug in Zeist, na tien jaar, ervoeren we dat we in Nederland harder nodig waren dan in Portugal. Sinds 2018 schrijf ik voor dit portaal. Begonnen met de serie taalweetjes ben ik allengs vaker over onderwerpen uit de geschiedenis gaan schrijven. Daarbij zet ik graag de Algarve in het licht; iets wat ik mij al had voorgenomen in de tijd dat we er woonden.
Geschiedenis is een boeiende hobby, vooral omdat veel van wat nog als ‘nationale trots’ wordt beleefd nu ter discussie staat, ook in Portugal. Waren onze Gouden Eeuw en de daarmee samenhangende rijkdom misschien wel een hel voor onze koloniën? Zijn al die standbeelden (ook die in de Algarve) wel verdiend? Waren die ‘ontdekkingen’ toentertijd eigenlijk agressieve veroveringen? Laat je verrassen!

Lees Interacties

Reacties

  1. Marian Honingh zegt

    11 december 2019 om 10:34

    Uw taalweetjes lees ik altijd met veel genoegen. Wat leuk al die duivelse spreekwoorden. Leer ik weer een paar woordjes Portugees. Nu alleen de uitspraak nog opzoeken.

    Beantwoorden
    • han overkamp zegt

      13 december 2019 om 11:26

      Hartelijk dank Marian voor deze leuke reactie.

      Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Woord van het Jaar
Het Woord van het Jaar in drie talen
Waar komt die Portugese muzikale rijkdom vandaan?
dak met ontbrekende dakpannen
Portugese bouwtraditie

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Kenters

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Marc van Driel op De geboorte van het Portugees. Het verhaal van een taal.: “Beste Janwillem, een prachtig stuk. Met veel plezier gelezen. Je maakt ergens melding over het verband tussen Poortugaal en Portugal.…”
  • Gerard Spring in 't Veld op Boodschappen doen: “Leuk artikel Mariska, Wij kochten een woning in 2011 in het noorden van Portugal op 16 km van de Spaanse…”
  • Josephine lucassen op Boodschappen doen: “heel leuk artikel en goed herkenbaar. dank voor het delen”
  • Mariska Roos op Portugees-Nederlandse cultuurschokken: “Wij hadden zo’n zelfde ervaring midden in een park in Viseu toe we hier net woonden. Twee vrouwen zaten er…”
  • Geert Brabant op Interessante recente muziekreleases (2025/5): “👍”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}