• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Koele mama

Door Karolien van Eck 1 reactie
Gepubliceerd op 29 januari 2011 bijgewerkt op 30 augustus 2020

Uit de vertaalpraktijk (11)

Sinds kort weet ik dat ik cool ben. Wat is namelijk het geval? Ik keek naar een televisieprogramma waarin jonge mensen laten zien dat ze kunnen zingen (of niet) en een van de kandidaten gaf steeds het antwoord “ja” als ze iets wilde bevestigen. Nou klonk dat niet als ons Nederlandse “ja”, het klinkt meer als “iehjahhhh”. Maar goed, de presentatrice vond dat “muito cool!”

Afrikaanse wortels

Nou is dat helemaal niets nieuws, want sinds jaar en dag gebruiken heel veel Portugezen “ja” als bevestigend antwoord. Het woord is meegenomen door de (Portugese) Afrikanen die in Portugal een beter leven zochten en zoeken. Na het beëindigen van de koloniale oorlogen (kort na de Anjerrevolutie van 1974) waren dat vooral veel Portugezen die soms al generaties lang in Angola en Mozambique woonden en nu “terugkeerden” naar Portugal: de zogenaamde retornados.

En natuurlijk komen al jarenlang heel veel Angolezen en Mozambikanen, en ook Kaapverdianen en mensen uit Guinee-Bissau en Sao Tomé en Principe naar Portugal. Met hen kwamen een heleboel nieuwe woorden en uitdrukkingen waarvan er veel in het hedendaagse Portugees een plekje hebben gevonden. Zo ook “ja” dus (wellicht onder invloed van het Afrikaans, dus via Zuid-Afrika naar Mozambique?). Maar “ja” is nog niet echt helemaal gewoon, het is nog steeds wel een beetje cool om het te gebruiken. En dus ben ik ook cool, want als ik bij de school op mijn jongens sta te wachten en een van hen stelt me een vraag, dan beantwoord ik die meestal in het Nederlands, dus “ja” of “nee”.

Fixe is cool

Maar er zijn natuurlijk veel meer voorbeelden van coole uitdrukkingen in de Portugese taal, zo betekent het woord “fixe” (spreek uit: fiesh) iets erg leuks, fijns, cools, etc. Als een vriendje van mijn kinderen vertelt dat hij of zij jarig is, zeg ik natuurlijk niet “oh wat fijn voor je, van harte gefeliciteerd en ik wens je een heel fijne dag” ofzo, nee ik knik en zeg: “fixe!” – want dat is pas cool.

Als je iets héél erg fixe vindt, kun je er “bué de” voorzetten, en dan zeg je gewoon “Acho isso bué de fixe”. Je kunt fixe natuurlijk vervangen voor ieder ander bijvoeglijk naamwoord. Je hoort ook vaak bué da huppeldepup, (da met een a in plaats van met een e), maar dat is wel weer érg cool; wie weet draaf je dan – als buitenlander en/of op leeftijd – je doel wel voorbij. De uitdrukking “bué de” (spreek uit boeweh-duh) komt oorspronkelijk uit Angola en betekent veel (vgl. het Franse “beaucoup”). De Portugezen gebruiken het trouwens ook zonder “de” en zeggen dan bué bonito, bué livros, maar dat is volgens de kenners verkeerd (zie o.a. www.ciberduvidas.com).

Pinguïnmoeder met kuiken
Foto Siggy Nowak, Pixabay

Brrrrrrrrrrr

Even terug naar mijn cool-gevoel. Want de presentatrice sprak dát woord namelijk erg overdreven netjes op z’n Engels uit – zoiets als khoehl dus. Mijn kinderen doen dat niet zo netjes, en ik ben bang dat dat komt omdat het woord natuurlijk erg veel lijkt op een Nederlands woord dat weer iets heel anders betekent … en zo vrees ik dat ik, als het aan mijn jongens ligt, waarschijnlijk eerder een “koele mama” ben.


« Prachtige documentaire over José Saramago en zijn vrouw Pilar
Saramago: Reis naar Portugal »

Categorie: Taal

Over Karolien van Eck

Karolien van Eck ontmoette in 1985, op vakantie in Portugal, João, haar huidige man. Ze besloot haar studie te onderbreken en woonde een jaar lang in Lissabon op de stadscamping waar ze mensen uit alle windstreken en culturen leerde kennen. Terug in Nederland, met João, studeerde ze Portugees aan de universiteit van Utrecht, waar ze vervolgens tussen 1995 en 2003 meewerkte aan de totstandkoming van het Prisma Groot Portugees woordenboek. Karolien werkte daarnaast als docente Portugees (aan verschillende Volksuniversiteiten en later in haar eigen taleninstituut in Utrecht) en als (beëdigd) vertaalster. Toen hun oudste zoon in 2003 6 jaar werd besloten Karolien en João zich in Portugal te vestigen. Ze kozen Caldas da Rainha om de rijke historie en de vele banden met de kunst (keramiek, beeldende kunst), en ook omdat het zo goed gelokaliseerd is. Taal is Karolien’s passie en daarover schrijft zij haar columns. Meer informatie: www.karolienvaneck.com

Lees Interacties

Reacties

  1. Trudy Schalke zegt

    30 oktober 2014 om 15:19

    Wat kan Karolien gezellig over van alles wat schrijven!
    Ik kan nog wat van de taal leren, hoewel ik waarschijnlijk niet meer in Portugal zal komen!

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

De Portugese taal
Woord van het Jaar
Het Woord van het Jaar in drie talen
uil PP logo
Portugal Portal zoekt schrijvers

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Kenters

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • FPU Casa op Onze Marcelo ontvangt een eredoctoraat: “Wat een respectloos, negatief verhaal”
  • Liz op Onze Marcelo ontvangt een eredoctoraat: “Werkelijk fantastisch en leuk geschreven. Zeer vermakelijk en niet te lang. Chapeau 🙏🏾 Wij houden ook van Marcelo.”
  • Zemaria op De Portugese taal: “Goedemorgen Mariska, wat een leuk verhaal, zo hoor je nog eens hoe iedereen Portugal en de Portugezen (?) leert kennen,…”
  • Mariska Roos op Onze Marcelo ontvangt een eredoctoraat: “Haha, hardop gelachen om deze smakelijke beschrijving. Het blijven toch allemaal verkleedpartijtjes van zichzelf zeer serieus nemende mensen. Er zullen…”
  • Mariska Roos op Nieuwe jas voor ‘Met de camper door Portugal’: “Leuk dit boek! Wij willen deze route (zonder camper of caravan) in het najaar gaan rijden en dan onderweg in…”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}