Lichtpuntje

“Weet je”, zei ik tegen mijn Margareth terwijl ik de krant met verbazing neerlegde, “ik lees net dat er nog steeds mensen zijn die geloven dat de aarde plat is.”

Van gastschrijver Koert Pasveer

Margareth had het al veel eerder gelezen en verbaasde zich, sinds de complottheorieën die hand in hand lopen met de coronabesmettingen, nergens meer over. En dan te bedenken dat men destijds vond dat ook Galileo Galilei een complotdenker was toen hij in 1613 zijn theorie publiceerde dat de aarde om de zon draaide en niet andersom. Toen moest je nog uitkijken met dat soort voortvarende theorieën want als het niet strookte met de gangbare opvatting dan was de brandstapel een goed middel om complotdenkers van hun fake news af te helpen.

Cabo de São Vicente

Als ik op het meest zuidwestelijke puntje van Europa sta, de Cabo de São Vicente, dan kan ik 65 tot 70 kilometer ver kijken. Verder kijken kan niet vanwege de kromming van de aarde. Daar kan geen doemdenker tegenop lijkt me. Daar vlakbij ligt het Fortaleza de Sagres (Fort van Sagres) dat in de geschiedenis van Portugal als zeevarende natie een belangrijke rol speelde omdat Hendrik de Zeevaarder hiervandaan de wereld liet verkennen. Dat fort bevond zich op een schiereiland dat ogenschijnlijk uit harde rots bestaat. Door het eeuwenlange beuken van de zee zijn grotten en spleten ontstaan, waar de wind doorheen blaast en die bij storm een bulderend en beangstigend geluid produceren. Een aantal jaren geleden is op het grootste gat in het schiereiland een kunstwerk verschenen in de vorm van een labyrint. Daarin is de oorverdovende stem van de zee te horen: A voz do mar.

Licht- en luchtvervuiling

Als ik daar ben moet ik altijd denken aan Demosthenes, een redenaar in het oude Griekenland, die zijn spraakproblemen overwon door zich met kiezels in de mond tegen het geluid van de zee in verstaanbaar te maken. ‘A voz do mar’ zou voor hem een flinke uitdaging zijn geweest. Het labyrint kan samen met het hele schiereiland worden bezocht en wordt ’s avonds afgesloten. Dat is jammer, omdat het bij uitstek een plek is die een mooie sterrenhemel kan laten zien, niet gehinderd door licht- en luchtverontreiniging. Bij ons op het eilandje Armona (voor Olhão) is de lucht ook helder, maar de afstand tot de luchthaven Faro is hemelsbreed precies 15 kilometer en dat maakt het er qua luchtkwaliteit niet beter op. Afgelopen jaren had ik door de COVID-19-pandemie nauwelijks te klagen over veel vliegbewegingen, want er werd amper gevlogen. Het was heerlijk rustig op het eiland met een nog steeds aangename nachttemperatuur en een fantastische sterrenhemel.

Lichtpuntje

Gerrit Hiemstra vertelde ons na het nieuws dat er tussen 11 en 12 uur ’s nachts veel ruimtegruis in de dampkring zou verbranden. Je kon dat aan de noordelijke hemel zien als een soort lichte strepen. Dus wij om 22 uur naar buiten naar het noorden gluren, want het is hier één uur eerder. Na een tijdje kijkend naar weer een prachtige sterrenhemel schoot me opeens te binnen dat de aarde natuurlijk niet plat is en dat het noorden in Nederland voor mij in Portugal niet te zien is door de kromming die ertussen zit.

Plotseling hoorde ik Margareth roepen: ”Kijk!” Ik volgde haar vinger en zag een zich voortbewegend licht en hoorde gelijktijdig het geluid van een vliegtuig. Een klein lichtpuntje in deze donkere tijd.

Altijd al nieuwsgierig geweest naar Galileo Galilei? Bol.com