Heimwee naar Tavira

Iets bekends telkens opnieuw doen. Overbekend in de muziek repeterende melodieën, ritmes of samenklanken. 

‘We zijn dat, wat we bij herhaling doen’, wist Aristoteles ons al te melden. Trouwens, ooit een Beatles-hit gehoord zonder herhaling? ‘Yeah, yeah, yeah.’

Statig

De deur schuurt over de stenen drempel, terwijl ik hem openduw. Het geeft een akelig piepgeluid. Net als een krassende nagel over het schoolbord. Een herkenbare klank die overkomt als een uiting van heimwee. Mogelijk een gekoesterd verlangen naar vroeger tijden. De koude rillingen lopen over mijn rug. Vast iemand die over je graf loopt, volgens een gezegde in de volksmond. 

Omhelsd door een reuk die afkomstig lijkt van een oude geest. De schim van een cipier, bewaker van een onheilspellende aanblik die mij verbaast. Van stoelen die in slagorde staan bovenop de tafels, omgekeerd met vier poten omhoog. Bijna een stille angstige menigte die haar armen in de lucht steekt. Alsof ze wordt opgewacht door duistere bedoelingen.

Er hangt een gedempte, eerbiedige sfeer die kalm en bespiegelend aandoet. Grotesk en vol grandeur, beschreven in pennenvruchten van achttiende-eeuwse intellectuelen, bebrild met pijp en volle baard. Een vrome geur beheerst deze ruimte, gevormd door een ondefinieerbaar mengsel aan luchtjes. Een walm die al net zo plechtstatig aandoet, maar je neus prikkelt door een vermenging met terpentijnachtige boenwas.

Pontificaal

Barok en Renaissance strijden om voorrang in Pousada Convento da Graça. Een gebouw dat teert op een rijke historie. Bij binnenkomst is de eerste globale indruk fenomenaal. In detail zie je achterstallig onderhoud, dat welhaast onvermijdelijk lijkt in dit monument. In oorsprong van islamitische origine, waarvan restanten te vinden zijn in de bar van het chique viersterrenhotel.  

Verrezen op een glorieuze locatie in de voormalige Joodse wijk van Tavira in de Oost-Algarve. Lees de geschiedenis er maar op na in zo’n klassieker van negenhonderd pagina’s. Je kent ze vast wel van die epossen met de brede penseelstreek geschreven. Een verweerde kastdeur hangt los aan het scharnier, uit het lood geslagen zachtjes heen en weer slingerend als een dronkenman.

Respectvol dat de littekens van het toenmalige klooster zijn gehandhaafd, bedenk ik mij. Terwijl ik de zuilengalerij verken, waar eens vrome augustinesser nonnen voortschreden tijdens het zeggen van hun dagelijkse gebeden. Tegenwoordig in gebruik als ontbijtzaal, maar nu even niet want de vloer wordt gedweild.

Verknocht

De eertijds bedompte lucht is gelukkig gezuiverd van aloude wierookstank en muffe kledij. In onze beleving draait de tijd niet circulair maar snelt kaarsrecht vooruit. Op verkenning naar nieuwe horizonten, zonder achterom te kijken. Misschien is dat de reden waarom de mensheid zich ongelukkig lijkt te voelen.

Immers geluk impliceert een verlangen naar het bekende, oude vertrouwde. In de spiegel van mijn herinnering vond ik het terug, dat betoverende landschap onder een glinsterend hemelgewelf. Van elektriserend blauw dat het Mediterrane najaar betovert boven een troosteloos ogende vlakte. Gestold in de tijd die zich onvermijdelijk ver uitstrekt, zonder einde in alle richtingen.

Gelaten onderweg naar nergens, wegdromend bij sentimenten, even terug naar ‘die goede, oude tijd’. Een menselijk trekje om met plezier prettige ervaringen of herinneringen te herbeleven.  Om mij heen een vertrouwenwekkend laag geroezemoes van stemmen.  Zachtjes ruisend als de zee wanneer je een schelp tegen je oor houdt.

Stemming

Vermoeid van de wandeling door Tavira, geroemd als de ‘Koningin van de Algarve’. Een juweeltje, dat je vergast op zijn renaissancegevels, de vroegere burcht, de oude kerkgebouwen met de mooiste azulejos. Ons bovendien trakteert op overschaduwde pleintjes door palmbomen omzoomd. 

Nagenietend op dit avondlijk terras van een welverdiende dagsluiting. Een oude zwerver speurt de einder af. Hij ziet er ellendig uit, als een geslagen hond. Oud en krom als een boomstam, geteisterd door de elementen. Gevangen in een laatste lichtstraal die door zonnestof wordt verspreid en neerdaalt onder een deken van rossige wolkjes. 

Waterdamp trekt langs het avondrood in de metalige schemering. Als druppels aquarelverf druipend van een schildersdoek. Vervaagd lijkt het verleden, hopelijk niet voor even maar opgenomen in de belofte aan toekomstmuziek. De tijd zal het leren, over de toekomst gesproken. Klinkt als een klok dacht ik meteen nadat ik hem las. 

Voorbij

Die frase uit het toneelstuk geschreven door Eugene O’Neill. De grootvader van Amerikaans serieus drama. Met die merkwaardige titel ‘A Moon for the Misbegotten’.

Er is geen heden of toekomst, alleen het verleden, dat zich steeds opnieuw herhaalt, in het nu.

Een windvlaag dreef hem in mijn richting, de indringende stank van bedorven vis. Bij de vissershutten zie ik hem langslopen die stuurs kijkende oude vagebond. Afstekend tegen het fris geschilderde blauw. Voort strompelt hij met een verwilderde blik in de ogen.  Misschien in de war geraakt in het verleden of verbijsterd door het heden.  

De toekomst lijkt hem ogenschijnlijk volstrekt onbelangrijk. Zoals ik hem vang in mijn blikveld vanachter de terrastafel op deze schitterende dag. Eindigend vol licht en warmte als een laatste cadeautje van de zomer. Op herhaling in de Algarve door heimwee naar Tavira.