De belangrijkste bijzaak ter wereld

Zomer 2018: wederom gaat Portugal naar een eindtoernooi voetbal en zit Oranje thuis op de bank. Toch hebben deze twee kleine Europese landen veel gemeen op voetbalgebied. Voorafgaand aan het mogelijke wereldkampioenschap van Portugal (duimen!) zetten we de verschillen en overeenkomsten op een rijtje.

Voetbalgek

Portugal en Nederland zijn beide voetbalgekke landen. Als het Nederlands elftal aan de andere kant van de wereld een eindtoernooi speelt wordt er een oranjecamping opgezet voor de supporters. Zo groot dat er gemotoriseerde politie aan te pas moet komen om de verplaatsing van de colonne caravans van de ene naar de andere wedstrijdlocatie in goede banen te leiden. In Portugal worden dagelijks maar liefst drie goed gelezen voetbalkranten uitgegeven (ter vergelijking: Duitsland heeft er een). Het eerste item van het ontbijtjournaal is maar al te vaak voetbal.

Foto Cees Groenewegen

Drie clubs

Nederland en Portugal beleefden beiden in de 20e eeuw glorieuze tijden, met absolute topvoetballers als Eusebio en Figo en Cruijff en Van Basten. En met clubs als Ajax en Benfica die de voetbalwereld domineerden. Clubs die in de hele wereld fans hebben. Nederland en Portugal hebben allebei een hoogste divisie die door drie clubs gedomineerd wordt. In Portugal behaalden FC Porto, Sporting Portugal en Benfica tezamen 49 van de afgelopen 50 landskampioenschappen. In Nederland pakten PSV, Ajax en Feijenoord samen 47 van de 50 laatste titels.

Nationale team

Zowel Portugal als Nederland werden beiden één keer Europees kampioen voetbal. Nederland werd dat in 1988 (de generatie Van Basten, Gullit, Rijkaard en de Koemannen). Portugal werd het recent in 2016 (met als belangrijkste troef Cristiano Ronaldo, al speelde die in de finale maar een kwartiertje mee).

Cristiano Ronaldo, wereldvoetballer van het jaar 2017. Foto Cees Groenewegen

Nederland haalde driemaal een WK-finale (met als respectievelijke boegbeelden Cruijff, Sneijder en Van Persie) maar won er geen een. Portugal kwam op het WK twee keer tot de troostfinale, het werd derde in 1966 (met Eusebio) en vierde in 2006 (met Ronaldo en Figo).

UEFA-ranking

De Europese voetbalorganisatie UEFA houdt over een periode van vijf jaar een puntentelling per club bij om de prestaties op Europees niveau in te schalen. Alle clubs van een land geven tezamen het landentotaal. Het landentotaal wordt onder andere gebruikt om de deelnemers aan de Europese toernooien te bepalen. In deze landenlijst heeft Nederland het momenteel moeilijk, het staat slechts op de veertiende plaats. De Portugese clubs hebben het de afgelopen vijf jaar een stuk beter gedaan, Portugal staat op de zevende plaats.

FIFA-ranking

De wereldvoetbalorganisatie FIFA houdt een prestatielijst bij van landenteams. Hiervoor tellen de resultaten van de afgelopen vier jaar mee, maar recente wedstrijden wegen zwaarder dan oudere. Portugal staat in deze lijst op de vierde plaats, Nederland slechts op de negentiende. Het feit dat Nederland zich tot twee keer toe niet wist te plaatsen voor een eindtoernooi weegt hier hard door, evenals het recente Europees Kampioenschap van Portugal.

Geld

De mondiale voetbalwereld wordt steeds meer beheerst en bepaald door geld. De begroting van de rijkste Nederlandse club (Ajax) was het afgelopen seizoen €80 miljoen. Dat is overigens exclusief een belangrijk deel van de transfergelden. Die worden niet in één keer in het resultaat gebracht. Ajax verkocht voor ruim €81 miljoen aan spelers en kocht voor €28 miljoen. Het gat met de kleinste club in de Eredivisie is enorm, die geeft per jaar maar 6 miljoen uit (Excelsior). Gelukkig is geld niet altijd een garantie voor succes, de club met het drie-na-grootste budget (FC Twente) degradeerde.

In Portugal is het niet veel anders. FC Porto gaf €80 miljoen uit, Moreirense slechts €3 miljoen. Ook dat is zonder transfergelden. Die liggen overigens in Portugal vaak hoger dan in Nederland. In de afgelopen drie jaar verkocht Benfica voor maar liefst €357 miljoen aan spelers.

Het jaarbudget van Manchester United is groter dan dat van alle Eredivisieclubs bij elkaar. Bron consultancy.nl. Foto Cees Groenewegen

Al die bedragen lijken groot, maar staan eigenlijk in geen verhouding tot de echte klappers in de voetbalwereld. Een jaar geleden werd de Braziliaan Neymar “verkocht” van FC Barcelona aan Paris Saint Germain voor €222 miljoen. Real Madrid kocht onlangs een 16-jarig talent voor €45 miljoen. In schril contrast: de Nederlandse landskampioen PSV huurt zijn aanvoerder en spelbepaler Van Ginkel van het Engelse Chelsea. Dat heeft hem namelijk niet nodig. De 20 rijkste clubs van Europa hebben alle een begroting van ruim boven de €500 miljoen. Daarmee staan Nederlandse en Portugese voetbalclubs voor hetzelfde probleem: de achterstand lijkt niet meer in te halen. De laatste gewonnen Europese clubkampioenschappen dateren alweer van 1995 (Ajax) en 2004 (Porto). Het ziet er niet naar uit dat daar nog een vervolg op komt, als er geen veranderingen in de Europese voetbalwereld komen.

Vrouwen

In het vrouwenvoetbal staat Nederland aan de top. Het is Europees kampioen en de wereldspeelster van 2017 is de Nederlandse Lieke Martens. Die gaf overigens in een interview aan beter met Cristiano Ronaldo overweg te kunnen dan met clubgenoot Lionel Messi.

Portugal slaagde er wel in om door te dringen tot het laatste Europese landentoernooi in 2017 (in Nederland) maar kon daar geen potten breken. Interessante bijkomstigheid: al 25 jaar wordt het meest prestigieuze oefentoernooi gehouden in Zuid-Portugal, de Algarve-cup. Prima mogelijkheid dus om in het Portugese winterzonnetje een paar potjes voetbal te zien.

Strandvoetbal lijkt misschien meer een spel, maar er bestaan heuse wereldkampioenschappen sinds 1995. Die worden bijna altijd gewonnen door Brazilië maar in 2001 en in 2015 werd Portugal Wereldkampioen Beach Soccer. Foto Cees Groenewegen

Zaalvoetbal

Voor de volledigheid ook nog maar even naar het zaalvoetbal kijken: daar is de situatie een kopie van het veldvoetbal. Portugal is in januari 2018 op het eindtoernooi in Slovenië Europees kampioen geworden. Nederland had zich niet weten te kwalificeren.