• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

De rijkdom van het Portugees

Door Han Overkamp 2 reacties
Gepubliceerd op 8 mei 2018 bijgewerkt op 7 augustus 2020

Een van de rijkdommen van Portugal, naast de mooie landschappen, de gastronomie en de gastvriendelijkheid, is zonder twijfel zijn taal. Het bewustzijn dat deze bijzondere, rijke en gedifferentieerde taal iets is van henzelf, is bij de Portugezen wijd verbreid. In alle sociale lagen zelfs. Dat leidt ertoe dat je als buitenlander af en toe op een ‘lesje’ getrakteerd wordt. Zo was er een installateur die langskwam om de schotel te richten, die mij geduldig uitlegde dat een tang niet zomaar een tang is. Maar dat hij een alicate (platbektang) nodig had voor de klus én een turquês (knijptang).

Dat is dus anders dan in het Nederlands gebruikelijk is; wij hebben het ‘hoofdbegrip’ tang en zetten er de functie vóór (platbek/knijp). Terwijl in het Portugees iedere soort een eigen naam heeft. En die moet je kennen om precies te zijn.

Een eigen naam

Zo is er in het Portugees ook een eigen benaming voor van de boom gevallen naalden van naaldbomen caruma. En wordt er een uniek werkwoord gebruikt om aan te geven dat het ophoudt met regenen estiar. Een ander werkwoord escanhoar drukt uit dat iemand zich voor de tweede keer aan het scheren is om een echt glad gezicht te krijgen.

Nog een sprekend voorbeeld zijn de verschillende namen voor een kudde, roedel of zwerm.

  • Rebanho bij schapen of geiten
  • Cabrada specifiek voor geiten
  • Manada voor runderen
  • Vara of vezeira voor varkens
  • Cáfila voor kamelen
  • Matilha, cainça, canzoada voor honden
  • Alcateia voor wolven
  • Bando voor vogels
  • Cardume voor vissen
  • Enxame voor bijen en wespen
een zwerm bijen
Een zwerm bijen. Foto Pixabay

Door al deze specifieke benamingen herinnert het Portugees in veel opzichten aan het Arabisch, waarin bijvoorbeeld een honderdtal benamingen voor kameel voorkomen, afhankelijk van soort, grootte, kleur enz. Terwijl er geen samenvattend begrip bestaat voor het woord kameel.

De rijkste taal?

In hoeverre het Portugees inderdaad tot de rijkste talen ter wereld behoort, valt niet na te gaan. In het algemeen wordt het Engels als zodanig beschouwd met zijn 600.000 woorden. Maar Porto Editora heeft een woordenboek in de handel gebracht met 500.000 Portugese woorden.

De rijkdom van de Portugese taal bestaat niet alleen uit de grote woordenschat, maar ook uit veel speciale uitdrukkingen, een veelvoud van zegswijzen, die ook nog eens flexibel gebruikt worden, plus een overvloed aan synoniemen. Voor moe cansado staan er in het synoniemenwoorden 23 andere woorden, die natuurlijk niet allemaal precies hetzelfde betekenen als moe.

Ook zijn er meer dan 100 woorden waaraan men –ada kan toevoegen. Daarmee laat je zien met welk lichaamsdeel of voorwerp een klap of slag wordt toegebracht. Cotovela (elleboog) cotovelada. Klap met een stok pau wordt paulada. Palma handpalm wordt palmada.

Plak

Niet te verwisselen met een palmatoada, dat is een klap die je krijgt met een palmatória. Een klap met een plak. Ik heb het van horen zeggen: de schoolmeester die een vervelende of ongehoorzame leerling op het binnenste van de hand sloeg met een plak: een korte stok met een schijf aan het uiteinde. Diezelfde plak werd in veel landen om ons heen ook gebruikt en heet dus in het Portugees palmatória. Of het meisje met de vijf ogen menina dos cinco olhos, omdat er vijf gaten in de plak zitten om zo de klap harder te laten aankomen. Outros tempos!

Het Portugees kent de uitdrukking: Dar a mão à palmatória, als iemand bekent dat hij een fout heeft gemaakt.

Voeg bij alles wat hierboven beschreven is de spreekwoorden, het calão (slang), de lingua erudita (taal voor zogenoemde hoger opgeleiden) toe plus een overvloed aan vervoegingen van werkwoorden. Om de rijkdom van het Portugees extra te benadrukken. Het geeft de Portugees het gevoel dat hij over een zeer waardevol, zij het gecompliceerd, uitdrukkingsmiddel beschikt. Maar dat alles is vanzelfsprekend hoofdbrekend voor Portugees-lerenden.

Dit is deel 26 uit de serie ’Portugese taalweetjes”. De vorige delen kun je hier lezen alle taalweetjes

Bron: de serie ′essa nossa ditosa língua’ van Peter Koj in de Portugal-Post


« Fotomuseum van de familie Andrade
De schijfcactus, om op te (vr)eten! »

Categorie: Cultuur & Maatschappij Trefwoorden: cultuur, taal, taalweetjes

Over Han Overkamp

Rond de eeuwwisseling verhuisden ik en tarsilla van Zeist naar de Serra d’Estrella (Torrozelo) en later naar de Algarve (Olhão). Van een voorgenomen verhuizing naar Sintra is het niet meer gekomen; het leven bleek weer eens sterker dan de leer. Terug in Zeist, na tien jaar, ervoeren we dat we in Nederland harder nodig waren dan in Portugal. Sinds 2018 schrijf ik voor dit portaal. Begonnen met de serie taalweetjes ben ik allengs vaker over onderwerpen uit de geschiedenis gaan schrijven. Daarbij zet ik graag de Algarve in het licht; iets wat ik mij al had voorgenomen in de tijd dat we er woonden.
Geschiedenis is een boeiende hobby, vooral omdat veel van wat nog als ‘nationale trots’ wordt beleefd nu ter discussie staat, ook in Portugal. Waren onze Gouden Eeuw en de daarmee samenhangende rijkdom misschien wel een hel voor onze koloniën? Zijn al die standbeelden (ook die in de Algarve) wel verdiend? Waren die ‘ontdekkingen’ toentertijd eigenlijk agressieve veroveringen? Laat je verrassen!

Lees Interacties

Reacties

  1. Wim van Keimpema zegt

    18 mei 2018 om 21:52

    Bijzonder interessant om zoveel over de Portugese taal te lezen en te leren. En ook heel bijzonder dat Han Overkamp over de Portugese taal zoveel kan vertellen.
    Wij verblijven de laatste 35 jaar regelmatig in Portugal en spreken, schrijven en lezen de Portugese taal en ik zal over deze “ontdekking” zeker met mijn Portugese vrienden spreken.
    Naast Spaans spreek, schrijf en lees ik het Portugees sinds 1970 door 4 jaar werken en wonen in Mozambique. Mijn petje af voor Han.

    Beantwoorden
    • han overkamp zegt

      27 mei 2018 om 13:59

      Dank je, Wim, voor dit bericht.

      Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Woord van het Jaar
Het Woord van het Jaar in drie talen
Waar komt die Portugese muzikale rijkdom vandaan?
dak met ontbrekende dakpannen
Portugese bouwtraditie

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Cees Groenewegen op Animal Farm in de Serra: “Ik begrijp je bekommering om dierenleed, maar vergeet nooit dat mensen in het ene land nu eenmaal anders met dieren…”
  • Nico Croon op Een dag zonder stroom: “Ha Cees, Mijn vrouw en ik touren op dit moment door Portugal en ik lees je verhalen nu in een…”
  • JP Nols op Maître Jacques en Portugal (deel 1): “Beste Geert, U heeft helemaal gelijk ! Mooie interessante tekst trouwens. Jaques Brel was eerder afkeurend tegenover de Bourgeoisie en…”
  • stevewn op Maître Jacques en Portugal (deel 2): “een prachtig stuk over de legendarische Jaques Brel !”
  • Ernst Schade op Maître Jacques en Portugal (deel 1): “Prachtig verhaal, Geert Brabant! Dank!”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer je privacy

Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij en onze partners technologieën zoals cookies om informatie over het apparaat op te slaan en/of te openen. Toestemming voor deze technologieën stelt ons en onze partners in staat om persoonlijke gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site te verwerken en om gepersonaliseerde en niet-gepersonaliseerde advertenties te tonen. Als u geen toestemming geeft of deze intrekt, kan dit invloed hebben op bepaalde functies.

Klik hieronder om in te stemmen met het bovenstaande of om specifieke keuzes te maken. Je keuzes zullen alleen worden toegepast op deze site. Je kunt je instellingen te allen tijde wijzigen, inclusief het intrekken van je toestemming, door gebruik te maken van de knoppen op het Cookiebeleid of door te klikken op de knop 'Toestemming beheren' onderaan het scherm.

Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Statistieken

Marketing

Toepassingen
Altijd actief

Altijd actief
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Beheer opties
{title} {title} {title}