• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Portugal Portal

Portugal Portal

Online magazine over wonen, werken en genieten in Portugal

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Liefde?

Door Gastschrijver 1 reactie
Gepubliceerd op 7 december 2021

Culatra is een barrière-eiland in de Ria Formosa in de Algarve. Het eiland telt ongeveer 700 inwoners en ligt 6 kilometer ten oosten van de stad Olhão. Overal ter wereld zijn in de loop der tijden de meest onwaarschijnlijke liefdesgeschiedenissen geschreven. Zo ook op dit kleine eiland.

Door gastcolumnist Dirk Vandeweghe

Op een dag is Felismina water aan het putten op het centrale plein als ze Zézinho tegen het lijf loopt. Ze flirten en plagend roept zij hem toe: “Als je mij met één spat water kunt raken, knijp ik je en zal de blauwe plek op je arm nooit van je leven nog verdwijnen.” Hij mikt raak en zij knijpt hem. De dag erop wordt hij wakker met een donkerblauwe plek op zijn gespierde bovenarm.

Zo begint het meest intrigerende liefdesverhaal in de eeuwenoude geschiedenis van het kleine eiland Culatra. Een verhaal dat tot op de dag van vandaag nazindert in de eeuwig aanwezige nevelen tussen land en oceaan die als milde dekens boven het eiland Culatra hangen.

Zézinho

José Belchior, liefkozend Zézinho, wordt in 1929 geboren als oudste zoon in een familie die als absolute meesters over het eiland Culatra regeren. Zij zijn de reders van de veerboot tussen het eiland en Olhão. Ze zijn de eigenaars van de supermarkt. Ze brandden de enige verkrijgbare koffie en monopoliseren alle vormen van plezier. Niettegenstaande zijn bevoorrechte positie is het eiland veel te klein om zijn avontuurlijke verlangen in te tomen. Van jongs af aan laat de niet aflatende lokroep van de oceaan hem onophoudelijk dromen van verre horizonten, waar de eenvoudige inwoners van het kleine eiland zelfs in hun verste vermoeden niet het flauwste benul van hebben.

Culatra. Foto Osvaldo Gago

Felismina

Felismina Inês wordt geboren in 1932. Ze is een mooie, joviale en ietwat naïeve jonge vrouw voor wie de wereld niet groter is dan haar kleine geboorte-eiland. Ze trouwt als jong meisje met Florimondo, die ze twee kinderen schenkt. Zézinho is voor haar een onbereikbare jonge prins op een gedroomd en onbestaand wit paard.

Olhão

In 1959 koopt Zé Belchior in het geheim een boot. De Natália Rosa is zes meter lang en heeft een kleine overdekte stuurhut. Samen met zijn vriend Eduardo Guerreiro smeden ze het plan om de oversteek te maken naar Australië. Omwille van de beperkte mogelijkheden van het bootje en het ontbreken van de nodige papieren stellen ze hun reisbestemming bij en besluiten ze om naar Brazilië te varen. De avond voor het vertrek spreekt Zézinho zijn vader toe en bekent hem zijn plan om naar de voormalige kolonie te vluchten.

Sinds het voorval aan de waterput bestaat er een geheime en passionele relatie tussen Zé Belchior en Felismina. Ook van haar wil hij afscheid nemen, maar dat is buiten de spreekwoordelijke waardin gerekend. Woedend roept Felismina hem toe dat ze hem zal aangeven bij de politie als hij haar niet mee aan boord neemt. Hij gaat al vlug overstag. Ze pakt zijn hand en verder niks. Ze verlaat haar man en hun kinderen.

Olhão. Foto Juntas

Zézinho, Felismina en Eduardo Guerreiro, drie mensen met drie verschillende dromen. Ze vertrekken naar de andere kant van de wereld met het kleine bootje met een schamele stuurhut, twee kleine zeilen, een primitief kompas en een groot kruisbeeld. Het is 1 oktober 1958 klokslag middernacht, de start van een onwaarschijnlijk avontuur.

Van Culatra naar Brazilië

Terwijl de vader van Zé Belchior huilend op het strand zit, verdwijnt de ‘Natália Rosa’ in de weidse oceaan en zet koers richting Marokko. In Agadir aangekomen laten de Marokkaanse autoriteiten hen niet aanmeren omdat ze niet over de juiste maritieme papieren beschikken.

Dakar

Ze varen verder en 18 dagen later komen ze aan in Senegal, toentertijd nog een Franse kolonie. Omdat ze geld nodig hebben om de opgelopen averij te herstellen en om zich van alles te voorzien voor de verdere overtocht, besluiten ze vijf maanden in de hoofdstad Dakar verblijven.

Dakar. Foto Haguard du Nord

Zézinho werkt er als bokser en dief. Felismina werkt als huishoudster bij een aantal rijke Spaanse dames en Eduardo Guerreiro vergaapt zich aan het uitbundige nachtleven. Hij verkoopt zijn ziel aan de wulpse capriolen van de stad en besluit om de expeditie te verlaten. Om hem te vervangen nodigt Zézinho de vijfentwintigjarige Spanjaard Adrian Léon Diaz uit om zich bij hen te vervoegen. Adrian werkt als schilder en heeft totaal geen ervaring met het leven op zee. Op 22 maart 1959 vertrekken ze uit Dakar richting Brazilië.

Al heel snel moet de kleine Natália Rosa zware stormen trotseren en vaak meer dan tien meter hoge golven doorklieven. Tijdens zo’n storm zet Zézinho het zeil vast en hangt het anker hoog op de boeg om de boot door de gigantische golven te leiden. Tijdens die zware stormen klampen de drie avonturiers zich vast in de kleine stuurhut. Dagenlang kunnen ze koken noch eten.

Vliegende vissen

Op een dag laat Adrian de enige kookpot in zee vallen tijdens het afwassen. Midden in het oneindige niets van de oceaan zijn ze de wanhoop nabij maar Felismina komt op het lumineuze idee om een blik verf zo goed mogelijk op te schonen en dit te gebruiken als kookpot. Hun dieet bestaat uit rijst en vliegende vis.

Gedurende drie maanden zien ze niets anders dan vliegende vissen en walvissen. Belchior vreest vooral een toevallige aanvaring met een walvis terwijl hij met zijn schone in volle hevigheid de liefde aan het bedrijven is. Ondertussen is Felismina effectief zwanger.

Monte Pascoal

Op het einde van juni in 1959 komen ze aan in het gebied rond Monte Pascoal, heel toevallig ook het gebied waar Pedro Alvares Cabral, 500 jaar daarvoor, terechtkwam bij de ontdekking van Brazilië.

Monte Pascoal. Foto Chewbakka – Flickr

Met wat wrakhout bouwen ze een vlot en met hun laatste kracht trekken de twee mannen het kleine platform richting vaste land. Met het land in zicht storten ze in elkaar. De hoogzwangere Felismina trekt de uitgeputte mannen tot op het droge.

Koude Oorlog

De eerste Brazilianen die ze ontmoeten, slaan op de vlucht en al gauw gaat het gerucht dat een paar blonde Russen in een onderzeeër in Brazilië zijn aangekomen. Die houding is niet geheel onbegrijpelijk, omdat we volop in de tijd van de Koude Oorlog zitten.

Als ze wat weer op adem zijn gekomen, keert het drietal terug naar de Natália Rosa en zeilen ze wat verder totdat ze op 29 juni 1959 in Porto Seguro aankomen. De reeds ingeseinde vuurwachter gaat hen ophalen en verleent ze toegang tot de haven. Door de grote ontbering zijn José en Adrian 35 kilogram afgevallen en Felismina, ofschoon zwanger, ongeveer 17 kilogram.

Bij de douane wordt Belchior gevraagd waarom hij naar Brazilië is gekomen en omdat het verhaal van het avontuur wat te banaal lijkt vertelt hij gekscherend dat de Portugezen het niet konden verteren dat de Russen de Spoetnik de ruimte hadden ingestuurd en dat de regering daarom had besloten om de Natália Rosa op Brazilië af te sturen.

Het drietal mag drie maanden in In ‘Huis van Portugal’ in Rio de Janeiro logeren om weer op krachten te komen. José Lopes, de directeur van het Huis van Portugal, realiseert hun droom door het huwelijk van Felismina en Belchior te regelen en te voltrekken. Lopes organiseert ook een inzamelactie bij de Portugese gemeenschap en met de opbrengst koopt het echtpaar een klein stuk grond in Porto Tabuado op een goede 100 kilometer van Rio de Janeiro. Twee maanden na aankomst wordt hun dochtertje Fátima geboren. Samen krijgen ze nog twee kinderen. Belchior wordt boer en visser.

É a vida

Alhoewel dit verhaal onze fantasie en romantische inborst prikkelt, hebben de hoofdrolspelers altijd geleden aan de tragische gevolgen van het riskante avontuur. In Portugal, op het kleine eiland Culatra, is de familie Belchior nooit hersteld van het verlies en het schandaal van hun Zézinho. In 1965 besluiten de ouders hun eigendommen te verkopen en naar Brazilië te verhuizen. Met instemming van Florimundo nemen ze de twee door Felismina achtergelaten kinderen mee. Ze gaan al gauw uit elkaar en laten amper een spoor na in het uitgestrekte Brazilië.

In 1981 scheiden ook Felismina en Belchior, die zijn intrede doet bij de Evangelische Kerk. In 2015 sterft Zézinho in Brazilië. Felismina hertrouwt met een Braziliaan van lagere sociale afkomst. In 2004 keert ze samen met haar gezin terug naar Olhão waar ze in de anonimiteit verdwijnt.

Eduardo Guerreiro, de eerste metgezel, geniet nog een paar jaar van zijn liederlijk leven in Dakar en pleegt uiteindelijk zelfmoord door zich aan de mast van een boot te verhangen.

Hoe het Adrian Léon Diaz verder is vergaan, is onbekend. Vergeet niet dat Adrian een Spanjaard was. Dat kan misschien een en ander verklaren. Hij werd in elk geval nooit geregistreerd in het Huis van Portugal in Rio de Janeiro.

In 2001 wordt in Olhão een inzamelingsactie gehouden voor een ticket, zodat Belchior terug kan komen. Zo geschiedt, maar Belchior blijft slechts enkele dagen in Portugal. Ondanks zijn leeftijd is hij nog altijd een indrukwekkende grote man met lang, witgrijs haar en een opvallende baard.

In 2015 sterft Zézinho in Brazilië. Een lokale journalist zou tijdens de sobere herdenking op Culatra aan Felismina, die daar kennelijk was, gevraagd hebben of ze nog steeds van hem hield. Ze zou over de oceaan getuurd hebben en toen de tranen over haar wangen rolden had ze gefluisterd: “Dat zou kunnen zijn!”

Een kleine gedenksteen herinnert ons aan de illustere en ooit machtige inwoner van Culatra. Nergens is enige vermelding van Felismina. Het sociale klassenverschil spreekt nog altijd lege boekdelen.

Foto Dirk Vandeweghe

Felismina, mooi meisje van Culatra, is ondanks alles in haar hart trouw gebleven aan haar Zézinho. In 2004 keert ze samen met haar gezin terug naar Olhão waar ze in de anonimiteit verdwijnt.


« Bertrand, de oudste boekhandel ter wereld
Hoorngeschal »

Categorie: Cultuur & Maatschappij, Geschiedenis, Natuur & Ontspanning, Reizen, Wonen & Werken Trefwoorden: Brazilië, Culatra, liefde, olhão, vliegende vis, walvis, zwanger

Over Gastschrijver

Onder de naam Gastschrijver vind je artikelen van verschillende schrijvers die eenmalig een artikel hebben aangeboden voor Portugal Portal.

Lees Interacties

Reacties

  1. han overkamp zegt

    26 januari 2022 om 10:34

    Boeiend! Waarom dat vraagteken achter Liefde? Liefde komt toch op meer plaatsen voor dan alleen in een huwelijk? Ik geef Felismina alle credits voor dit avontuur. Ondanks alle losse eindjes. Dat ze geen monument heeft gekregen zou ook aan haar lage afkomst kunnen liggen. Die steen die op de foto staat, is misschien wel door de familie van het rijkeluiszoontje geplaatst. Kijk ons eens: god heeft ons niets bespaard en zo komen we toch nog in de hemel.
    Ja, olhanensers zijn niet voor een kleintje vervaard. Zie ook https://www.portugalportal.nl/rebels-olhao/
    en dan was er nog Manuel Nascimento Zora (of Manuel Zorra of Captain Manny Zorra) die met 15 jaar naar Amerika emigreerde en daar roem en fortuin vergaarde met vissen en smokkelen. Daar zijn ze altijd goed in geweest, die uit Olhão. Manuel verdiende goud tijdens de Grote Drooglegging met smokkelen en werkte voor Casa Nostra. Hij kende Al Capone persoonlijk. Dat verhaal en nog veel meer over zijn vrijbuitersleven en romances met ongebonden vrouwen is terechtgekomen in het boek The Adventures of Cape Cod’s most colorful Rumrunner. Ook hij rondde zijn leven af met een verblijf van een aantal jaren in Olhão als rentenier en gangmaker in zijn stamcafés. Hij werd in 1979 begraven in Olhão 84 jaar oud. Ik heb geen monument voor hem kunnen vinden, misschien staat er wel iets in Cape Cod. Ben er nog mee bezig.

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Plaatsnaambord Lagares de Beira
Mijn coming of age in de Beira in 1982
Rebels Olhão
Oog in oog met de Indiaan

Primaire Sidebar

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Zoek je iets?

Portugal Portal zoekt schrijvers


Lees hier hoe het werkt.

Trefwoorden

accommodatie Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dagboek dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuurpark Noord-Portugal Porto Portugal recept reizen sport steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Anja op Krasse knarren: gelukkig oud worden in Portugal: “Prachtig initiatief! Ik heb – net als Johan hierboven – nog wel een paar vragen: * over het terrein van…”
  • Ötzi Vent op Tweedehands: “Hallo, ik zoek verkoopsites zoals bij ons ‘Marktplaats’ maar dan in Portugal. Ik ben geïnteresseerd in oude brommers en onderdelen…”
  • Henk Eggens op Slapend reizen: “Leuk artikel, Maja. Ik heb een keer met de Sud Expresso gereisd, van Santa Comba Dão naar de Franse grens.…”
  • Wieneke op Hoe voorkom je een bosbrand: “Hallo Winy en anderen, Wij denken erover in Midden-Portugal (Pedrógão Grande) een stuk grond voor bijv. permacultuur te kopen. Doel…”
  • Janwillem van der Ent op Vakantielectuur: lezen in en over Portugal: “Een originele kijk op de Algarve biedt ‘Op reis in [niet: naar] de Algarve’ zeker! In deze verzameling van columns…”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • Archief
  • Schrijvers
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2022 · Website gemaakt door Alva Design

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}