In mijn studententijd was het wonen in een woongroep voor mij de ideale manier van leven. Dat mocht altijd wel zo blijven, dacht ik toen. Het liep anders. Ik werd verliefd en koos al snel voor huisje-boompje-beestje, voorheen ondenkbaar als babyboomer in de flowerpowertijd. Tien jaar later verhuisde ik met mijn gezinnetje naar het binnenland van Portugal.
Nu, kinderen uitgevlogen, denk ik opnieuw na: hoe wil ik wonen als ik ouder word? Een flatje met lift in de stad: geen denken aan. Laat staan in een verzorgingshuis terechtkomen. En dan is daar ineens dat oude woongroepideaal weer terug. Een woongroep met krasse lotgenoten, met veel vrijheid, waar niets moet en veel kan. Zou dat mogelijk zijn? Dan moet ik wel het heft in eigen hand nemen. Of niet?
Een wijs mens is op haar toekomst voorbereid
In Nederland bestaan al projecten voor gemeenschappelijk wonen met ouderen. Door mijn werk kwam ik een jaar of wat geleden al in contact met de LVGO, een vereniging die gemeenschappelijk wonen voor vijftigplussers ondersteunt. Ik maakte en beheer nog steeds hun website Gemeenschappelijk Wonen 50plus. Op deze website vind je tientallen woongemeenschappen en initiatiefgroepen. Maar ja, dat is in Nederland.
En toen werd ik vorige week zomaar gebeld door Jelmer en wat blijkt: op een spreekwoordelijke steenworp afstand zijn zes enthousiaste Nederlanders bezig een gemeenschappelijk 50-pluswoonproject op te starten.
Samen oud worden in Midden-Portugal
Het stuk grond is er al, in Midden-Portugal. De Quinta do Retiro van Jurrie en Marga Kramer. Een terrein van acht hectare in een besloten, kleine vallei met een fraai terrassenlandschap. Het terrein is nu nog in gebruik als kleinschalig vakantiepark met vier vakantiehuizen, een kleine natuurcamping en een prachtig aangelegd ecologisch zwembad.
De sfeer is er landelijk, afwisselend en groen met veel fruitbomen, olijven en druivenranken. Een riviertje met enkele rotspartijen en watervalletjes doorsnijdt het terrein. Een paradijsje voor vogelaars, wandelaars en natuurliefhebbers.
De bestaande vakantiehuizen en het beheerdershuis worden omgebouwd tot levensloopbestendige woningen. Er zullen 12 nieuwe twee-onder-een-kapwoningen worden bijgebouwd. Daarmee komt het totaal op 17 woningen. Daarnaast komt er een café/bar als gemeenschappelijke ruimte. Er blijven ook enkele kampeerplaatsen bestaan om uitsluitend familie en vrienden van bewoners te gaan ontvangen.
Het worden koopwoningen, maar we zijn nog aan het onderzoeken of er ook een aantal huurwoningen gerealiseerd kunnen worden. De woningen, met een grondoppervlak van 75 vierkante meter, kunnen één of twee woonlagen hebben, dus tot maximaal 150 vierkante meter. De koopprijs blijft naar verwachting onder de € 200.000, maar dat is natuurlijk ook afhankelijk van de keuzes van de deelnemers. Er komt een structuur waarbij de volledige eigendom én zeggenschap in handen van de gezamenlijke bewoners komt te liggen.
Het idee is dat iedere bewoner zijn of haar talenten inzet, bijvoorbeeld, voor wie dat wil en kan, het onderhouden van het terrein en de biologische moestuin. En een oogje op elkaar en elkaars woning houden als iemand een tijdje weg is, bijvoorbeeld op familiebezoek of op vakantie.
In februari 2020 ontstond het idee. De voorlopige vergunning is inmiddels rond.Dat was geen eenvoudige klus, omdat het terrein deels beschermd natuurgebied is. De zes initiatiefnemers hebben contact gezocht met Stichting Knarrenhof®, die in Nederland al veel ervaring heeft met soortgelijke projecten.
Op 14 mei wordt de samenwerkingsovereenkomst getekend met Knarrenhof in Nederland. Knarrenhof gaat tegen een kleine vergoeding zijn expertise inzetten om dit unieke project, de eerste Knarrenhof buiten Nederland, te helpen opstarten. Binnen een jaar moet het definitieve projectplan er kant-en-klaar liggen, waarna de bouw van start kan gaan.
Wat is Knarrenhof?
Een Knarrenhof combineert de hofjes van vroeger met het gemak van nu. Het Knarrenhof-concept is bedacht als oplossing voor die mensen die maximaal zelfstandig willen zijn, zonder afhankelijk te zijn van familie, vrienden of externe zorg. Wonen in een Knarrenhof biedt de mogelijkheid elkaar te helpen zonder dat je privacy of onafhankelijkheid verliest. Hét alternatief voor mantelzorg.
Kernwaarden
- Prettig en met plezier toekomstbestendig leven en wonen.
- Zo onafhankelijk en comfortabel mogelijk.
- Optimale prijs-kwaliteitsverhouding voor de deelnemers.
- In gezamenlijkheid elkaar helpen (noaberschap) en bepalen hoe ‘hun’ hof eruit komt te zien.
- CPO: Collectief Particulier Opdrachtgeverschap.
- Waar het voordelig kan: coöperatief organiseren van wonen, duurzame energie en zorg.
Het eerste Knarrenhof staat in Zwolle (2017), daarnaast lopen er in Nederland tientallen nieuwe initiatieven, waarvan enkele al gerealiseerd of in aanbouw zijn. De video hieronder laat kort zien wat een Knarrenhof is. Op de website van Knarrenhof vind je alles wat je wilt weten.
Knarrenhof in Portugal. Voor wie?
Volgens het Knarrenhof-concept wordt er eerst een groep gevormd van gelijkgestemde mensen, tussen de 50 en 113 jaar. Dat kunnen mensen uit Nederland zijn, maar natuurlijk ook mensen die al in Portugal wonen en met noaberschap samen prettig oud willen worden.
Dan worden de wensen en ideeën geïnventariseerd, waarna een plan wordt gemaakt en met de uitvoering kan worden begonnen. Je komt dus zeker niet in een gespreid bedje, maar moet bereid zijn om voordat het project klaar is al de handen uit de mouwen te steken, met name in de voorbereiding. Het resultaat is dan wel een woning die helemaal aan jouw wensen voldoet met fijne behulpzame buren om je heen.
Eerst de mensen, dan hun wensen en daarna volgen de stenen.
Motto van Knarrenhof
Het is geen Nederland. Wat kun je verwachten?
De woningen zijn bedoeld voor iedereen van 50-plus die het gedachtegoed van Knarrenhof ondersteunt en onderschrijft. Ze zijn bestemd voor permanente zelfbewoning, dus beslist niet als vakantiehuis.
Besef wel dat het hier geen Nederland is. Ben je een doorgewinterde stadsbewoner? Bereid je dan voor op een wat ruiger leven. Geen keurige tuintjes maar 8 hectare natuur om je heen. Heb je geen zin om te koken dan is er geen vegetarisch afhaalrestaurant om de hoek waar je een maaltijd kunt bestellen, om maar iets te noemen. Ook de slager en supermarkt vind je niet op loopafstand, maar de bakker brengt wel dagelijks verse broodjes aan huis.
Je komt niet in een appartementje te wonen, maar midden in de natuur, met in de winter regen en koude nachten. Nee, de zon schijnt hier niet altijd. Het klimaat is wel een stuk zachter dan in Nederland.
Verwacht geen zorg van je buren, maar met elkaar is dat naar behoefte wel goed te organiseren. Daarnaast help je elkaar naar vermogen. Immers vandaag vraag ik hulp, morgen geef ik hulp.
De basishouding van iedere bewoner is: iets voor een ander kunnen betekenen en samen betekenis geven aan de laatste levensfase.
Uit het boek ‘Knarrenhof. Een plek om 113 te willen worden’
Aanmelden
Iedereen die zich kan vinden in het Knarrenhof-ideaal is welkom om zich aan te melden. Als je interesse hebt in een woning voor permanente zelfbewoning in Portugal, stuur dan je gegevens naar portugal@knarrenhof.nl. Inschrijving kost € 15. De mensen achter de Knarrenhof zorgen dan vervolgens voor de uiteindelijke samenstelling van de bewonersgroep waarbij ze naast de volgorde van inschrijving ook rekening gaan houden met een evenwichtige mix qua leeftijden, achtergronden en inbreng van talenten.
Meer informatie over Knarrenhof
- De website van de Knarrenhof.
- De Facebookpagina van Knarrenhof geeft een goed beeld van de lopende projecten in Nederland: Stichting Knarrenhof Nederland.
- Brandpuntreportage ‘Het heft in eigen handen‘.
- Boek: Knarrenhof. Een plek om 113 te willen worden. Greetje Hingstman en Peter Prak (€ 12,50). Er komt binnenkort een nieuw boek uit.
- Het weer in Midden-Portugal.
Wat een geweldig initiatief! Dank Winy, dat je over dit project schrijft op Portugal Portal. Het lijkt zo vanzelfsprekend om op een dergelijke wijze met elkaar oud te worden. Bijzonder is dat er nog maar zo weinig van dit soort woonvormen bestaan.
Ik zie dat “Home Share International” inmiddels ook in Portugal, nu alleen nog in Lagos, voet aan de grond heeft gekregen. https://www.larnolar.org/ Een totaal ander concept, maar de insteek is dezelfde: elkaar helpen op een win-winbasis.
Bedankt voor deze interessante aanvulling, Lotte. Home Share International lijkt mij een mooi initiatief.
Ha Winy, leuk om een artikel van jou te lezen. Wat mij bezighoudt, is de vraag of het niet onnatuurlijk is om te wonen met alleen mensen uit dezelfde leeftijdsgroep om je heen. Of hoort dat bij het wonen in een woongroep? Groeten, Maja
Hoi Maja, je hebt vele soorten woongroepen. Als student woonde ik met leeftijdgenoten. In deze fase van mijn leven lijkt het mij ideaal om met meerdere generaties in een project te wonen, met alle leeftijden dus.
Wat een geweldig initiatief! Ik zou me graag willen inschrijven. Momenteel ben ik een van de initiatiefnemers van een Knarrenhof in Etten-Leur. Sinds mijn dochter in Portugal is geweest, heeft zij mij enthousiast gemaakt over dit land. Ik weet (nog) niet heel veel over de cultuur en hoe het zit met medische zorg en dergelijke. Is de taal een probleem? (ik spreek alleen redelijk goed Engels) Graag hoor ik van jullie.
Met vriendelijke groet, Marlies.
Beste Marlies, de inschrijving is geopend. Gewoon een e-mail met je naam en adresgegevens naar portugal@knarrenhof.nl is voldoende. Inschrijving kost €15, nadere info wordt je dan toegezonden. Portugezen zijn erg vriendelijk en behulpzaam. Wij wonen heerlijk hier en genieten van de mooie natuur, de zuivere lucht en het schitterend glooiend landschap. Portugal heeft een aantal prachtige historische steden. Medische zorg staat op hoog niveau en wordt voor inwoners en residenten bekostigd door de staat. De huisarts is gratis, je betaalt per behandeling en voor medicijnen een kleine eigen bijdrage. De wachttijden zijn wel wat langer hier en de verpleging heeft niet helemaal het Nederlandse niveau. Je kunt je altijd eventueel particulier (bij)verzekeren voor hoogwaardige zorg door privéklinieken.
Hai Winy. Inderdaad, prachtig initiatief dat me enorm aanspreekt. Ik ga er eens meer over lezen.
Prachtig initiatief!
Prachtig. de Knarrenhof is mij niet onbekend. Ik heb naar de projecten in Zwolle en Zutphen gekeken. Het initiatief juich ik erg toe, zeker als je op jezelf bent aangewezen. Portugal een prima plek, maar vergeet niet, dat we allemaal ouder worden.
Beste Winy
Mooi initiatief. Is het de bedoeling dat hier alleen Nederlandstaligen komen wonen of is het ook voor Portugezen bvb.?
Het Knarrenhof staat in principe open voor alle nationaliteiten, maar de praktijk zal uitwijzen dat Nederlandstaligen ver in de meerderheid zullen zijn. Men zal er rekening mee moeten houden dat de formele communicatie van de (toekomstige) bewoner met de stichting Knarrenhof in het Nederlands wordt gevoerd.
Het initiatief is leuk en bewonderenswaardig, maar er moeten wel een paar plooien gladgestreken dan wel goed doordacht worden.
De mensen die naar Portugal zijn vertrokken hebben een bepaalde onafhankelijkheid, blik op de wereld en misschien ook een vorm van eigenwijs, dat moet wel stroken met de groep en toekomstbestendig zijn.
200.000 voor een huis van die afmetingen in die omgeving is een flink bedrag.
Wat zijn de jaarlijkse kosten voor terrein en andere zaken en hoe is dat geregeld?
Wordt het een vereniging van eigenaren? Hoe is het stemrecht over beleid en kosten geregeld? Ik kan mij voorstellen dat de huidige eigenaren een vinger in de pap willen houden.
Wat als iemand overlijdt, kan het huis dan in de vrije verkoop gezet worden?
Hoe gaat de groep om met visites en vakantievierende familieleden?
Mooi dat de Knarrenhof advies geeft, wel rekening houden met de wetgeving die in Portugal anders is.
Onafhankelijkheid met ondersteuning op latere leeftijd is mooi, maar er moeten wel zekerheden ingebouwd worden.
Maar ik wens het initiatief en deelnemers veel succes en een mooie toekomst.
Beste Johan,
Bedankt voor je meedenken en aanmoedigende woorden. De initiatiefgroep heeft zich bij haar voorbereiding omringd met een aantal Portugese deskundigen, zoals een architect, ingenieur, advocaat, notaris en accountant/fiscalist. Dit om het Nederlandse Knarrenhof-concept (sociaal ontwikkelen van woonprojecten voor senioren) geheel binnen de Portugese wet- en regelgeving te gaan opzetten en uitvoeren. Er komt inderdaad een vereniging van eigenaren naar Portugees recht (“Regime de Propriedade Plural”), waardoor eigendom en zeggenschap over het geheel in handen komt van de bewoners. De huidige eigenaren houden daarin geen extra vinger in de pap. Details van die structuur worden doorgesproken met de belangstellenden die zich inschrijven. We verwachten van de toekomstige bewoners dat zij de idealen van de Knarrenhof ondersteunen, zelfstandig zijn en zoals je opmerkt een brede blik op de wereld hebben. Daarbij kijken we ook naar hun inbreng. Dat de woningen 200.000€ gaan kosten is niet correct. De prijzen zijn nog niet bekend, maar zullen naar verwachting onder de € 200,000 blijven. In Nederland worden de woningen van de Knarrenhof beneden de vrije marktwaarde aangeboden (het voordeel van collectief particulier opdrachtgeverschap) en dat zal in Portugal niet anders worden. De contracten krijgen clausules m.b.t. toekomstige meerwaarde, zelfbewoning en onderverhuur, juist bedoeld om beleggers/speculanten en mensen die op zoek zijn naar een goedkope vakantiewoning zo veel als mogelijk buiten de deur te houden.
Prachtig initiatief!
Ik heb – net als Johan hierboven – nog wel een paar vragen:
* over het terrein van 8 Ha: dit is dus kennelijk al aangekocht, maar hoe wordt dit financieel geregeld met de toekomstige bewoners?
* er worden 17 huizen gebouwd, naar verwachting onder de € 200.000,- Dit is een aanzienlijk bedrag (je moet dit maar te besteden hebben) en zéker voor een twee-onder-1-kapwoning.
* Is het ook (voor de minder kapitaalkrachtigen) mogelijk om bijv. een houten chalet te laten bouwen of een stroleemhuis?
Het blijft een prachtig initiatief, dus ik ben benieuwd naar jullie reactie
Beste Anja.
Bedankt voor je compliment en opbouwende vragen. De Stichting Knarrenhof ondersteunt groepen met raad en daad die via Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) een woonproject willen starten. Zij hebben de grond dus niet aangekocht, wel is er in de samenwerkingsovereenkomst exclusiviteit bedongen om dit project daadwerkelijk te gaan realiseren. Eerste stap is nu om een groep deelnemers/toekomstige bewoners samen te stellen en via een enquête hun woonwensen te inventariseren. De uitkomst resulteert in een bouwplan dat minimaal voldoet aan de eisen van de Stichting Knarrenhof ten aanzien van levensloopbestendigheid, duurzaamheid, comfort etc én dat past binnen de Portugese wet- en regelgeving. Zo zal het uiteindelijke projectplan voor het totaal een zekere architectonische samenhang moeten hebben en moeten voldoen aan alle bouwnormen waaronder die voor brandveiligheid, aardbevingsbestendigheid, toegankelijkheid om er maar een paar van vele te noemen. Los daarvan zullen er ook gemeenschappelijke voorzieningen moeten worden ingepast, als zijnde het terrein en de infrastructuur, een gemeenschappelijk zwembad en een gemeenschapshuis. Daarna wordt 1 aannemer geselecteerd die een project van een dergelijke omvang als geheel aan kan en dat wat er gebouwd moet worden mag bouwen. Dit alles is nodig om de “Licença de Utilização” te verkrijgen. Ongeacht de te kiezen bouwmethode, is zelfbouw van een individueel ontwerp dus op voorhand uitgesloten. Voel je voor zo’n aanpak van gezamenlijk opdrachtgeverschap, van harte uitgenodigd je aan te melden.
Hallo beste bovenstaande personen die een reactie hebben gegeven en diverse vragen hebben gesteld. Ik wil daar het navolgende aan toevoegen;;; . Ik ben zeer belangstellend in het project omdat sinds 1999 mijn vrouw en mijzelf daar een grondstuk en Quinta in de buurt in eigendom hebben. Dit ligt wat afgelegen tussen Covas en Midoeis. Daar komen we al vele jaren . Het terrein is in de toekomst te groot om te onderhouden. Soms logeren we bij goede vrienden in Villa-Cha. We overwegen om eens het terrein van de reteiro opnieuw te bezoeken. Vanaf het kerkhof en de kruising nog een stukje richting Vila Nova de Olverinha, en dan het zandpad rechts.
V.w.b. de benoemde “campingplekken” voor bezoekers,kinderen,familie enz. het navolgende ,,, Voorheen was het een natuurcamping met de bezettingspiek in juli en Augustus. Als er in de toekomst 17 wooneenheden staan en de gemiddelde bewoner heeft 2 kinderen en / of kleinkinderen, die dan met aanhang kerst,pasen,meivacantie en in de zomer > 01-07 en 15/09 daar op bezoek komen, tent opzetten , chillen en het zwembad claimen,,, is de “rust ” ver te zoeken. Er zijn dan op het terrein meer dan 100 bezoekers aanwezig die hun ouders/grootouders komen opzoeken. Het leegmaken van de septictank,waterverbruik en de energiekosten zijn niet naar rato te verdelen. Als bijvoorbeeld één ouder paar zonder kinderen en zonder bezoek daar aan moet gaan meebetalen is er bij voorbaat onenigheid
Ik wil U allen niet ontmoedigen maar laten weten dat er vooraf in ieder belang goede afspraken gemaakt worden.
Beste Frans,
Momenteel is de beoogde locatie in gebruik als Quinta do Retiro, een kleinschalig vakantielandgoed van ruim 8 hectaren. Quinta do Retiro heeft vier vakantiehuizen en een kleine natuurcamping. Op het terrein ligt een ecologisch zwembad met reiniging door de natuur zelf voor gezamenlijk gebruik met water uit eigen bron.
Voor alle helderheid: het gehele terrein zal exclusief eigendom worden van nieuwe de bewoners van de bestaande en nieuw te bouwen huizen op het terrein. Daarmee komt er een eind aan de mogelijkheid van bezoekers om er een tijdelijk vakantiehuis of campingplek commercieel te huren. Het zwembad is niet bereikbaar voor mensen van buitenaf. Uiteraard zijn gasten of logerende familieleden welkom, ook in het zwembad. Gelet op het aantal bewoners lijkt het op mooie zomerdagen realistisch hooguit 40 bezoekers te hebben, waarvan enkelen gebruik zullen maken van de voormalige camping. Daarmee zal ook de druk op het zwembad beperkt blijven. De bewoners bepalen met elkaar de regels t.a.v. het gebruik van het terrein en de voorzieningen, incl. het zwembad.
Geweldig initiatief!! Wij zijn hierdoor geinspireerd !! Graag zouden wij op de hoogte gehouden willen worden. Daar het onze interesse zéér heeft gewekt.
Beste C.C en S.C.
Ik raad je dan aan om contact op te nemen met portugal@knarrenhof.nl.
Zie hierboven in het artikel onder het kopje “Aanmelden”.
Ik heb veel belangstelling en ik vind Portugal een prachtig land .
Een paar maanden geleden ben ik naar Curacao geweest ,maar dat vind ik toch een beetje te ver om te gaan wonen .Financieel is het voor mij geen probleem en ik ben kunstenaar en ik maak schilderijen en keramiekbeelden.
Ik heb een gedeeltelijke dwarslaesie en ik heb best wat hulp nodig , dus als er iemand is die inkomsten nodig heeft dan kan ik dat betalen via mijn pgb .
Wat kost een 2 x 75 m2 meter double story ?
Kan ik niet 1 x 150 m2 bouwen? single story?
is dir inclusief een garage?
Is dit all in?
Wat zijn de maandelijkse kosten?
Wie betaalt en hoeveel bedraagt de maandelijkse Municipal kosten, elektriciteit, onroerend goed belasting, water, riool, etc.
Is er bestrating naar de percelen, straat verlichting, omheining, etc.?
Wie verzorgd het terrein om elk perceel?
Ik ben Nederlander en woon in Zuid Africa.
Op welke datum zal dir project plaats vinden?
zomaar wat vragen.
m.v.g.
Frans Welten
mooi initiatief, ben al lang fan van Knarrenhof en haat het feit dat zo weinig stake holders, gemeenten, wbv’s , banken etc. dit omarmen.
Zelf heb ik een iets ander concept maar ook weer niet. Wonen, zorg op afroep als in Fokus wonen in NL. Alleen als het echt nodig is en eigenlijk gewoon nabuurschap zoals het hoort.
Op mijn project, Torres Vedras in Portugal, is het een mix van lokale ouderen, jong gehandicapten, en jong tot oudere senioren.
Gimmick, het is een wijngaard, er moet een restaurant bij en alles biologisch. De jonggehandicapten, denk aan spastisch, autisme, of een fysieke beperking, werken dan om te leren, krijgen ondersteuning op veel vlakken.
Naast wijn ook groente en fruit, volledig duurzame energie, vervoer etc
Ben in de afronding van financiering, het woord gerectificeerd, of wel getokenized via Blockchain, om de participaties in kleine verhandelbare stukjes op te delen.
Graag stuur ik de initiatoren van deze website en elke geïnteresseerde de teaser van de locatie toe om een indruk in schets te krijgen.
Jacques De la Haye
0614063633