• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Odefruta

Door Ellen Damen 5 reacties
Gepubliceerd op 19 februari 2021

Brejão 1994.

Odefruta. Het pijltje op het verroeste bordje wijst omhoog. Werk van de zoute zeewind? Of cynisch grapje van een gedupeerde? Odefruta, verwezen naar het rijk der fabelen. Het moet een magische klank gehad hebben.

De mensen hier zijn arm. De landbouwmethodes primitief. Het gebied is beschermd tegen toeristische hoogbouw en industrie. Ruige grillige rotsen gaan over in schrale door de zon gekastijde landerijen.

Het is hier onwerkelijk mooi. De vele vogelsoorten, waaronder de indrukwekkend rondzeilende ooievaars, kunnen dit bevestigen. Zij hebben zelfs afgezien van de wintertrek naar Afrika.

Vijftig kilometer naar het zuiden ligt de toeristische Algarve, als afschrikwekkend voorbeeld. Maar de jeugd van deze streken trekt erheen, op zoek naar werk.

Odefruta, samentrekking van Odemira en fruta. In Portugal zie je dat veel: Farauto, Portomoveis, Lisbanco.

Een jaar of 5 geleden is er met kapitaal van de Europese Unie een even groot als wanstaltig kassencomplex gebouwd. Een wirwar van plastic kassen, ruwhouten werkketen, kilometerslange, zanderige hobbelpaden. Een elektronisch centrum, glanzende vrachtwagens, chemische bestrijdingsmiddelen.

Paprika, tomaten, komkommers, bestemd voor de export. A hell of a job, in dit klimaat.

Initiatiefnemer was, naar verluid, de Franse miljonair Thierry Roussel. Ook de naam van de Griek Onassis zoemde rond. Zij moeten hun kans schoon gezien hebben in de bureaucratische chaos van ‘Europa’, dat geld steekt in haar achtergebleven gebieden.

Ingenieurs en andere stafleden kwamen uit het buitenland, aangelokt door klinkende contracten met forse salarissen. De kleine boeren, erfgenamen van eeuwenoude geslachten, moeten afgunstig gekeken hebben naar het geavanceerde irrigatiesysteem dat werd opgezet. Zij en de mannen uit de omringende dorpen verdienden wat bij aan het graven van de kanalen en het bouwen van de ontelbare kassen.

De vrouwen verdrongen zich op lijsten om zo gauw de oogst rijp was de vruchten te komen plukken. Hoe lang hebben ze haar werk kunnen doen? En hoe vaak zijn zij trots thuisgekomen met hun maandsalaris van 45 contos, ongeveer 500 Nederlandse guldens?

Van meet af aan haperde er van alles. Het plastic van de kassen bleek niet bestand tegen de forse zeewind. In allerijl werd er een kilometerslange muur van gaas gebouwd.

Herhaaldelijk verruilden de kasarbeidsters met gemengde gevoelens de hete kassen voor een stukje schaduw in de dunne dennenbosjes. Wachtend op zaad, op kunstmest, wachtend op kistjes, op vrachtwagens, op gas, op stroom, wachtend op de computertechneut.

Dorre planten, rotte tomaten, verloren ecu’s …

De ingenieurs vertrokken het eerst. Hier viel niet te werken. Waar bleef trouwens hun salaris?
En tenslotte dan werd het gerucht bevestigd: de miljonair was zoek. De vrouwen hadden toen al drie maanden geen escudo gezien.

Zij keerden terug naar hun dorpen. Ontgoocheld. Wat niet al te rot was of al bijna rijp, namen ze mee.

Middenin het beschermde natuurgebied aan de Costa Vicentina ligt een stukje hel op aarde. Gescheurd plastic, overwoekerd door uitgeschoten kasplanten en tropisch aandoend onkruid, rafels van gaas in vale tinten, half gesloopte computers en vrachtwagens, brokstukken van kisten en keten.

… omgetoverd tot kippenhokken … Tekening Ireen Oostveen

Het hout is verdwenen, omgetoverd tot hutten, kippenhokken, hekken tot in de wijde omtrek. Ook hele lappen gaas hebben een nieuwe bestemming gevonden rondom kleine groentetuinen en jonge boompjes.

‘Odefruta’ klinkt nu als een vloek. Vooralsnog onzichtbaar is het gif in de grond. De jonge plaatselijke milieubeweging trekt sinds een jaar aan de bel. A hell of a job.

In mijn prille Portugaljaren, tussen 1992 en 2002 schreef ik een aantal contos, verhalen, waarin de mensen figureren, die ik meemaakte. Veel ervan is echt gebeurd, de rest had zomaar kunnen gebeuren …

Odefruta is nummer 2 van de verzameling contos. De overige afleveringen kun je hier lezen: contos


« Roadtrip naar Portugal in covidtijd
Portretten van creatief bezige landverhuizers #2 Van interpretatie naar beleving »

Categorie: Cultuur & Maatschappij, Wonen & Werken Trefwoorden: contos

Over Ellen Damen

Na een korte carrière als psycholoog is Ellen op bijna 50-jarige leeftijd naar Portugal vertrokken en ze heeft er gewoond van 1990 tot 2007. In Zambujeira do Mar, Alentejo aan zee, heeft ze van binnenuit het Portugese leven leren kennen. Daar ook heeft ze de Portugese taal geleerd. De geboorte van haar eerste kleinkind heeft haar teruggebracht naar Nederland. Sinds 2014 trekt ze regelmatig voor langere periodes naar en door Portugal en leert er steeds weer nieuwe plekjes en mensen kennen. In het corona-voorjaar van 2020 is ze, ‘gelockdownd’ in Nederland, begonnen haar Portugal-ervaringen op te schrijven.

Lees Interacties

Reacties

  1. Gerard J. Bos zegt

    20 februari 2021 om 14:27

    Wat een interessant, maar droevig verhaal. De geldwolven hebben gewoon misbruik gemaakt van de armoede. Schandalig. Je verhaal heeft mij in ieder geval ook alert gemaakt op de grote projecten, maar ik zie er, behoudens de stuwdammen voor elektriciteit hier in het Noorden niet zo veel van – of ik herken het niet. Ik ga navraag doen bij onze Portugese vrienden!

    Beantwoorden
  2. Jan Nieuwland zegt

    21 februari 2021 om 08:01

    Een mooi en herkenbaar verhaal, saudade, zeker als je de route langs de kust gelopen hebt.
    Nu worden er grootschalig snijbloemen geteeld (ik meen door Hollanders), op andere plekken zoete aardappelen.
    Op andere plaatsen zijn -hoe opvallend- veel uit India afkomstige landarbeiders werkzaam, met name neergestreken rond São Teotónio. Een aparte sfeer daar met mensen met tulbanden op. Zij werken in de kassen. Via Google Earth kan je de kassen zien liggen … gelukkig (nog) niet zoals in Almeria in Spanje.

    Beantwoorden
  3. Josephine zegt

    21 februari 2021 om 18:14

    Ja … de restanten van Odefruta hebben we de vorige winter tijdens onze fietstochtjes rond Zambujeira wel gezien en we vroegen ons al af wat dat ooit geweest zou zijn … nu dus antwoord op gevonden.
    Als we van São Teotónio naar Zambujeira fietsten zagen we langs de kust, ten westen van de weg (M502-1) ook zo’n kassencomplex liggen en tegenover de camping van Zambujeira ook … met opvallend veel arbeiders uit India … Tja een interessant verhaal Ellen maar het stemt toch ook tot droefenis … de natuur lijdt er schade door en ik denk dat de eigenaars van dergelijke projecten toch alleen op winstbejag uit zijn en niets anders …

    Beantwoorden
    • Nico zegt

      22 februari 2021 om 10:11

      Zelfs de lokale Portugezen wilden niet voor een hongerloontje werken in de kassen.
      Zoals overal in de land- en tuinbouw beginnen de eigenaren te jammeren over de oogst die niet gedaan kan worden. Na de Portugezen waren er de Oost-Europeanen die het na een jaartje wel gezien hebben. Nu mogen Aziaten het werk doen voor een schijntje.
      Het schaarse water uit Santa Clara word verspild aan landbouw die de Portugezen nagenoeg niets oplevert en de lokale boeren hebben het nakijken. De Aziaten worden uitgebuit dmv absurde huurprijzen en veel te lage lonen.
      32.000 Aziatische arbeiders op een veel te kleine oppervlakte brengt nu al veel culturele spanningen met zich mee. Het gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen trekken een wissel op mens en milieu.

      Beantwoorden
      • Ellen Damen zegt

        24 februari 2021 om 17:16

        Ja Nico, daar is het inderdaad op uitgedraaid. Aanvankelijk vond ik het nog slim dat plaatselijke ondernemers gebruik maakten van de faciliteiten die er nu toch waren. Maar het is behoorlijk uit de hand gelopen.
        Hoewel niet iedereen daar zó over denkt.
        In juni 2019 zag ik een tv-reportage, uitgezonden door Sic, onder de naam ‘A Vila onde cabe o mundo’ (het stadje waar de wereld inpast). Zoals de titel al suggereert, was het een soort lofzang op de gemeente Odemira die talloze nationaliteiten herbergt.
        Ik kom hier later in het jaar nog op terug op Portugal Portal.

        Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Het heilige geduld
De tandenborstel
De fooi

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Kenters

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Marc van Driel op De geboorte van het Portugees. Het verhaal van een taal.: “Beste Janwillem, een prachtig stuk. Met veel plezier gelezen. Je maakt ergens melding over het verband tussen Poortugaal en Portugal.…”
  • Gerard Spring in 't Veld op Boodschappen doen: “Leuk artikel Mariska, Wij kochten een woning in 2011 in het noorden van Portugal op 16 km van de Spaanse…”
  • Josephine lucassen op Boodschappen doen: “heel leuk artikel en goed herkenbaar. dank voor het delen”
  • Mariska Roos op Portugees-Nederlandse cultuurschokken: “Wij hadden zo’n zelfde ervaring midden in een park in Viseu toe we hier net woonden. Twee vrouwen zaten er…”
  • Geert Brabant op Interessante recente muziekreleases (2025/5): “👍”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}