• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

De tandenborstel

Door Ellen Damen 2 reacties
Gepubliceerd op 1 juni 2021

Zambujeira do Mar 1996.

Knipperend tegen de zon stap ik over de drempel van mijn bescheiden onderkomen op het platteland van zuidwest Portugal. Eens even kijken of ik een eitje kan verschalken bij de buren.

Maria Nácia ziet er opgetogen uit. Haar gladde wangen, gebronsd door het buitenleven, hebben een rode gloed.
‘Kijk eens’ zegt ze ‘dit is een tandenborstel’. Trots steekt ze zo’n ding in de lucht waarvan ik er in de loop van mijn leven een stuk of honderd versleten moet hebben.
‘En dit is tandpasta’.

‘Colgate’ lees ik en opeens ben ik weer zes en sta ik aan de wastafel van het slaapkamertje dat ik deel met mijn kleine zus. Als ik op mijn tenen sta, zie ik een tenger meisje in spiksplinternieuw wit ondergoed ijverig haar tandjes poetsen. De grote dag is daar, 18 mei 1950, ik doe m’n Eerste Heilige Communie. Een lange witte bruidsjurk hangt te wachten in de kast. Zo dadelijk mag ik ’m aan, mag ik ’m eindelijk aan. Ik hef het waterglas met het laatste spoelwater.

‘Niet doen!’
Een van mijn oudere broers stormt de kamer binnen en onderschept het waterglas. Water gutst over mijn zwarte lakschoenen. Ik deins terug waarbij ik mijn zusje op haar tenen trap. Zij zet een keel op en voor ik het weet ben ik omringd door de hele familie die me ernstig herinnert aan een der heilige geboden van de Enig Ware Kerk, die van Rome. Gij zult nuchter ter communie gaan.

Ik had toch geen water gedronken? Ook niet een heel klein slokje? Ik onderwerp mijn prille geweten aan een grondig onderzoek. Nee, geen druppel. Tot op de dag van vandaag ben ik blij dat het werkelijk zo was, want ik zou er niet om gelogen hebben.
En ze zouden me niet hebben laten gaan.
De speciaal op mijn lijf gemaakte lange witte jurk, in een echte schoenenwinkel gekochte lakschoenen, ongerepte witte sokjes, ze zouden in de kast blijven.
En dat in die magere jaren.

Maar we poetsten al wel onze tanden. Twee maal daags, ’s morgens en ’s avonds, met een licht schuldgevoel na het middagmaal, wanneer het eigenlijk ook zou moeten…

Zo niet mijn huidige buurvrouw, die op 67-jarige leeftijd als een blij kind voor me staat. Na de tandpasta valt er nog een fles mondwater te bewonderen. Op dezelfde manier stalt ze altijd haar medicijnen voor me uit na haar regelmatige bezoeken aan de apotheek in het naburige dorp.

Tandenborstel en tandpasta, ze zullen maar kort dienst doen. Mijn buurvrouw ‘moet van de dokter’ enkele weken haar ‘mond wassen’ om de ontstekingen in en rond de stompjes tand die haar resten te genezen. Daarna wordt het hele zaakje eruit gehaald.

Het moet wat potsierlijk klinken uit mijn mond vol kunstig opgelapte tanden en kiezen. Maar ik zal ze missen de twee hoektanden die het gezicht van mijn buurvrouw karakteriseren. Zij vallen als de geoliede onderdelen van een scharnier in elkaar als ze zich zijwaarts stort op een van haar vele lievelingsgerechten. Voorlopig is het nog niet zover.

Thans kondigt ze aan dat ze haar gebit voor het eerst van haar leven te lijf zal gaan met haar eerste tandenborstel.

Tekening Charlotte Ligtenberg


‘Een eitje?’ vraagt ze als ze de reden van mijn komst hoort. ‘Wat moet je nou met één ei? Hier’. Ze stopt er zes in mijn handen. Als ik een poosje later zit te smullen heb ik nog steeds een glimlach op mijn gezicht.

‘De tandenborstel’ is nummer 10 van de verzameling Contos. De overige afleveringen kun je hier lezen: contos.


« Rock-’n-roll haute cuisine
Snoeien doet bloeien »

Categorie: Cultuur & Maatschappij, Wonen & Werken Trefwoorden: contos

Over Ellen Damen

Na een korte carrière als psycholoog is Ellen op bijna 50-jarige leeftijd naar Portugal vertrokken en ze heeft er gewoond van 1990 tot 2007. In Zambujeira do Mar, Alentejo aan zee, heeft ze van binnenuit het Portugese leven leren kennen. Daar ook heeft ze de Portugese taal geleerd. De geboorte van haar eerste kleinkind heeft haar teruggebracht naar Nederland. Sinds 2014 trekt ze regelmatig voor langere periodes naar en door Portugal en leert er steeds weer nieuwe plekjes en mensen kennen. In het corona-voorjaar van 2020 is ze, ‘gelockdownd’ in Nederland, begonnen haar Portugal-ervaringen op te schrijven.

Lees Interacties

Reacties

  1. Josephine zegt

    6 juni 2021 om 15:34

    Mooi stukje weer Ellen … het communieverhaal zeer herkenbaar (ik ben van 1953) maar ook je beschrijvende bijna poëtische schrijfstijl … hoe verzin je het om de hoektanden van Maria te vergelijken als onderdelen van twee geoliede scharnieren … prachtig!

    Beantwoorden
  2. Hanneke Rijkelijkhuizen zegt

    8 juni 2021 om 08:45

    Prachtig geschreven! Ik kijk uit naar de volgende.

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Het heilige geduld
De fooi
Het kacheltje

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Kenters

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Geert Brabant op Portugese boekhandels: Aanrader, ook voor niet-lezers: “Heerlijk interessant. Ik heb alweer een goede reden voor nog eens een dagje Aveiro.”
  • FPU Casa op Onze Marcelo ontvangt een eredoctoraat: “Wat een respectloos, negatief verhaal”
  • Liz op Onze Marcelo ontvangt een eredoctoraat: “Werkelijk fantastisch en leuk geschreven. Zeer vermakelijk en niet te lang. Chapeau 🙏🏾 Wij houden ook van Marcelo.”
  • Zemaria op De Portugese taal: “Goedemorgen Mariska, wat een leuk verhaal, zo hoor je nog eens hoe iedereen Portugal en de Portugezen (?) leert kennen,…”
  • Mariska Roos op Onze Marcelo ontvangt een eredoctoraat: “Haha, hardop gelachen om deze smakelijke beschrijving. Het blijven toch allemaal verkleedpartijtjes van zichzelf zeer serieus nemende mensen. Er zullen…”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}