• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Portugal Portal

Portugal Portal

Online magazine over wonen, werken en genieten in Portugal

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Omgaan met leven en dood in Portugal

8 februari 2014 door Karolien van Eck 2 reacties

De manier waarop de diverse culturen en volkeren van deze wereld omgaan met het leven en de dood verschilt enorm. De start van het leven wordt in de meeste culturen uitbundig gevierd, maar er zijn maar weinig volkeren die van het einde ervan een feestelijke gebeurtenis maken. Ieder leven heeft een beginpunt, een bepaalde invulling en zal op enig moment een einde kennen.

Dit keer wilde ik, op verzoek van een vriendin, iets meer vertellen over de gewoontes die hier in Portugal in acht worden genomen als een sterfgeval zich voordoet.

De wetgeving omtrent de teraardebestelling is neergelegd in wetsbesluit Decreto-Lei n.º 411/98, de 30 de Dezembro. Daarin wordt bepaald dat de overledene niet eerder dan vierentwintig uur na het overlijden kan worden begraven of gecremeerd. De maximale termijn, behoudens uitzonderingen, is tweeënzeventig uur. Onder de uitzonderingen vallen zeker ook familieleden die uit het buitenland moeten overkomen, dus dan is er gelukkig wat armslag.

Ter vergelijking: In Nederland kan een overledene niet eerder dan zesendertig uur na het tijdstip van overlijden worden begraven of gecremeerd en de in de wet omschreven maximumtermijn daarvoor is zes dagen.

Laatste afscheid

In Portugal is het de gewoonte om uitgebreid afscheid te nemen van de gestorvene. Zodra het overlijden heeft plaatsgevonden en – normaliter – de begrafenisondernemer op de hoogte is gesteld, wordt het lichaam opgebaard zodat de familie, vrienden en bekenden de laatste eer kunnen bewijzen. Deze gebeurtenis heeft de naam velório (vergelijkbaar met de dodenwake of avondwake). Een velório kan een paar uur duren maar gewoonlijk zal het lichaam minimaal een avond en nacht zijn opgebaard. De kist wordt daarbij geopend en het is niet ongewoon dat de mensen die afscheid willen nemen van hun overleden familielid of vriend het lijk aanraken en zoenen.

Emoties

Er wordt meestal ruim baan gegeven aan de emoties die bij het moment horen; het allesomvattende verdriet, vaak vermengd met boosheid en onbegrip, wordt geuit door te huilen, te jammeren, te bidden en te rouwen. In verband met de doorgaans wat meer ingetogen aard van de meeste buitenlanders kan deze gebeurtenis nogal indrukwekkend zijn. Het is voor de achterblijvers een belangrijk moment om lucht te geven aan de wirwar van emoties en om die samen met de andere aanwezigen te kunnen delen.

Rouwende stenen engel
Foto Bernswaelz, Pixabay

Een velório vindt plaats in de dodenkapel van de plaatselijke kerk of in een speciaal daarvoor bedoelde ruimte in het gebouw van de begrafenisondernemer. Iedereen mag in- en uitlopen om zijn of haar laatste eer aan de overledene te bewijzen en afscheid te nemen.

De begrafenis, de volgende dag, bestaat uit een rouwdienst en de teraardebestelling zelf, waarna iedereen zich terugtrekt. Een herdenkingsbijeenkomst voor- of achteraf is niet gebruikelijk.

Schrijnend contrast

Aan het begin van dit stukje zei ik dat ik het op verzoek van een vriendin heb geschreven. Dat heeft te maken met het feit dat in de gemeente waar zij woont plannen bestaan voor de bouw van een aantal vakantiewoningen – met voorziene verkoop aan buitenlanders – pal naast de openbare ruimte voor de velórios. Het contrast tussen vrolijke, vakantievierende toeristen aan de ene kant en een rouwende familie en vriendenschaar aan de andere kant zal voor beide partijen zeer schrijnend zijn.

Laten we hopen dat de gemeente de toestemming heroverweegt, maar voor het geval dat deze situatie doorzet, proberen wij in ieder geval alvast wat begrip te kweken…

« Voetballer Eusébio is dood
Gastvrij Guesthouse in Coimbra »

Categorie: Cultuur & Maatschappij Trefwoorden: begrafenis, dood, overlijden, religie, traditie, volksgebruiken

Over Karolien van Eck

Karolien van Eck ontmoette in 1985, op vakantie in Portugal, João, haar huidige man. Ze besloot haar studie te onderbreken en woonde een jaar lang in Lissabon op de stadscamping waar ze mensen uit alle windstreken en culturen leerde kennen. Terug in Nederland, met João, studeerde ze Portugees aan de universiteit van Utrecht, waar ze vervolgens tussen 1995 en 2003 meewerkte aan de totstandkoming van het Prisma Groot Portugees woordenboek. Karolien werkte daarnaast als docente Portugees (aan verschillende Volksuniversiteiten en later in haar eigen taleninstituut in Utrecht) en als (beëdigd) vertaalster. Toen hun oudste zoon in 2003 6 jaar werd besloten Karolien en João zich in Portugal te vestigen. Ze kozen Caldas da Rainha om de rijke historie en de vele banden met de kunst (keramiek, beeldende kunst), en ook omdat het zo goed gelokaliseerd is. Taal is Karolien’s passie en daarover schrijft zij haar columns. Meer informatie: www.karolienvaneck.com

Lees Interacties

Reacties

  1. Francine Satijn zegt

    20 maart 2014 om 19:27

    Er zijn inderdaad grote (cultuur)verschillen rondom sterven en rouw in Portugal ten opzichte van onze gebruiken in Nederland. Dat blijkt ook als iemand van Nederlandse afkomst hier in Portugal (onverwachts) overlijdt. Uit ervaring weten we hoeveel beslissingen er in de eerste 72 uur genomen moeten worden en hoeveel er te regelen valt, onder moeilijke omstandigheden en daarbij heb je ook nog te maken met een vreemde taal, andere gewoonten en andere wettelijke eisen. Een goede voorbereiding vooraf blijkt dan van onschatbare waarde.
    NaTerra (een hulplijn bij overlijden) biedt de helpende hand in de eerste 72 uur na een overlijden. Voor meer informatie: http://www.na-terra.eu. telefonisch contact: Francine: 262585058, Martin 262950749

    Beantwoorden
  2. THIELEMANS zegt

    4 februari 2018 om 10:30

    Is het de gewoonte dat men in Portugal bij een begrafenis een rouwkaartje afgeeft en daar -in tegenstelling tot hier- ook geld bijvoegt?

    Beantwoorden

Geef een reactie Antwoord annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Straatkunst met een maatschappelijk sociale boodschap
Urban art en het kabeljauw-epos
De Cavaquinho, een volhardende traditie
Over ouder worden … in Portugal

Primaire Sidebar

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Zoek je iets?

Schrijvers gezocht

Zin om iets te publiceren op deze website? Neem contact op.

Trefwoorden

accommodatie Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie bosbrand Coimbra column Corona cultuur dagboek dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuurpark Noord-Portugal Porto recept reizen sport steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Els op Portretten van creatief bezige landverhuizers #2 Van interpretatie naar beleving: “Bedankt Ton, voor dit overigens wederom goed geschreven artikel, gewijd aan Ingrid Simons, een nog, voor mij althans, onbekende kunstenaar.…”
  • Ellen op Urban art en het kabeljauw-epos: “Sorry Lotte, ik was er intussen al achter dat ik je verwarde, met een Lotje nota bene…”
  • Lotte Akkerman op Urban art en het kabeljauw-epos: “Dank je, Ellen, en ja, die dames, toen meisjes, met dromen over hoe hun leven moest worden en nu is…”
  • Ellen op Urban art en het kabeljauw-epos: “Een mooie studie Lotte. Ik kwam terecht in de film ‘AS MURTOSEIRAS NAS SECAS DO BACALHAU DE ALCOCHETE’ en werd…”
  • Hanneke Rijkelijkhuizen op Portretten van creatief bezige landverhuizers #2 Van interpretatie naar beleving: “Wat een werk heb je weer verzet, Ton. Hartelijk dank. Fascinerend! Ik hou het kort want ik wil verder lezen.”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • Schrijvers
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Portugal Portal

is een initiatief van
Winy Schalke
Arganil – Portugal
+351 91 41 28 590
mailportugalportal@gmail.com

  • E-mailadres
  • Facebook
  • Instagram

© 2021 · Website gemaakt door Alva Design