• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Personen, vormen en tijden (2)

Door Karolien van Eck 2 reacties
Gepubliceerd op 12 november 2011 bijgewerkt op 30 augustus 2020

Uit de vertaalpraktijk (16)

In de vorige artikel maakte ik een begin met het beschrijven van de personen en de persoonsvormen van de Portugese werkwoorden. Voor degenen die nog wel meer willen weten: je mag doorlezen. Als je genoeg hebt gehad, volgende keer zal ik het weer over wat anders hebben!

Ik was in mijn vorige stukje gestopt bij de beschrijving van de PI en de PPS, oftewel de verleden tijd in Portugal. Net als in het Nederlands kun je dingen ook in een nóg meer verleden tijd zetten (de v.v.t., namelijk: ik had gezien, ik was geweest…). In het Portugees heet die tijd heel toepasselijk de Mais-que-Perfeito. Je gebruikt hem alleen als er al een andere gebeurtenis in de verleden tijd heeft plaatsgehad en je wilt benadrukken dat iets anders nog langer geleden gebeurde (bijvoorbeeld: Ik wilde mijn vriendin over de film vertellen, maar zij had hem al gezien).

De Mais-que-Perfeito heeft in het Portugees twee verschijningsvormen: de samengestelde en de simpele. De simpele wordt in spreektaal nauwelijks gebruikt maar komt wel vaak voor in boeken en tijdschriften. Het is dus vooral handig als je hem weet te herkennen, zelf gebruiken hoeft eigenlijk niet – en je hoeft de vervoegingen dus ook niet te leren. De samengestelde tijd heb je wel nodig en die bestaat net als in het Nederlands uit het werkwoord ter, in de juiste persoon vervoegd in de PI en het particípio passado (voltooid deelwoord) van het werkwoord. Gelukkig zijn die in het Portugees heel regelmatig, het kleine rijtje onregelmatigheden leer je zo…

Er is overigens ook een samengestelde vorm van de PP, namelijk de Pretérito Perfeito Composto. Die wordt gevormd door de juiste persoon van het werkwoord ter, in de juiste persoon vervoegd, maar in de tegenwoordige tijd en een particípio passado. Zo lijkt die dus wel heel veel op de Nederlandse voltooid tegenwoordige tijd, maar het gebruik is heel anders. De PPC gebruik je om aan te geven dat iets de laatste tijd, met enige regelmaat is gebeurd. Vraagt iemand aan je “tens visto o Miguel?” dan vraagt hij dus of je Miguel de laatste tijd nog hebt gezien. Op het woord “ultimamente” volgt dus bijna altijd een PPC.

Door naar de toekomst…

De Futuro is een grappige tijd. De vervoegingen zijn te herleiden tot het werkwoord haver. “Hei-de-ir aos Açores” of “Havemos de beber um copo” vertaal je dus met “Ik zal (zeker) eens naar de Azoren gaan”, respectievelijk “We moeten echt eens een glaasje drinken”. Dezelfde vervoegingen kun je ook achter een (heel) werkwoord plakken en dan krijg je de Futuro do Presente: irei, andarás, compará, beberemos, comerão. De klemtoon ligt altijd op de laatste lettergreep van het werkwoord. Wie kent niet het lied “que será, será” …

Er bestaat in onze beide talen ook nog zoiets als een toekomend verleden tijd. Dat lijkt raar. Het gaat om zinnen als “eu gostaria de ir, mas…” en “compraríamos um carro novo se…”. In het Nederlands wordt het dus “ik zou wel willen gaan, maar…” en “we zouden een nieuwe auto kopen, als…”. Er wordt dus een voorwaarde gesteld aan het in vervulling gaan van deze tijd en in het Portugees heet die dan ook de Condicional (of de Futuro do Pretérito).

Vrouw in auto
Compraríamos um carro novo… Foto Oberholster Venita, Pixabay

Nu hebben we meer dan de helft van alle werkwoordstijden (namelijk de tijden van de aantonende wijs) wel gezien. Wat overblijft zijn de gebiedende wijs (Imperativo)en de aanvoegende wijs (Conjuntivo). Die zijn niet zo heel makkelijk voor niet-Portugeestaligen, maar daarom niet minder interessant. Ik zal ze nu echter niet bespreken, dan kan ik beter meteen een grammaticaboek schrijven ☺.

Wat ik je niet wil onthouden is de exclusief Portugese Infinitivo Pessoal. Het is een persoonlijk gebruik van een onvervoegd werkwoord. In zijn ‘Basisgrammatica Portugees’ zegt Fernando Venâncio daar het volgende over: “De infititivo kan als een normale wijs worden vervoegd. Hierdoor wordt het mogelijk een onderwerp aan die werkwoordsvorm te koppelen. Dit onderwerp kan, zoals bij andere vervoegingen, onvermeld blijven.”

Deze vorm wordt gebruikt voor een aantal onpersoonlijke uitdrukkingen in zinnen als “É preciso pagarmos?”, “Foi pena os meus pais não poderem ir” en na een aantal voorzetsels. Voor zover ik weet is er geen andere taal die de infinitieven van een werkwoord nog weer gaat vervoegen.

Voor nu is het wel weer genoeg, een volgende keer weer een “sappiger” verhaal!


« As-Vrijdag
Joods verleden in Serra da Estrela »

Categorie: Taal Trefwoorden: Alentejo

Over Karolien van Eck

Karolien van Eck ontmoette in 1985, op vakantie in Portugal, João, haar huidige man. Ze besloot haar studie te onderbreken en woonde een jaar lang in Lissabon op de stadscamping waar ze mensen uit alle windstreken en culturen leerde kennen. Terug in Nederland, met João, studeerde ze Portugees aan de universiteit van Utrecht, waar ze vervolgens tussen 1995 en 2003 meewerkte aan de totstandkoming van het Prisma Groot Portugees woordenboek. Karolien werkte daarnaast als docente Portugees (aan verschillende Volksuniversiteiten en later in haar eigen taleninstituut in Utrecht) en als (beëdigd) vertaalster. Toen hun oudste zoon in 2003 6 jaar werd besloten Karolien en João zich in Portugal te vestigen. Ze kozen Caldas da Rainha om de rijke historie en de vele banden met de kunst (keramiek, beeldende kunst), en ook omdat het zo goed gelokaliseerd is. Taal is Karolien’s passie en daarover schrijft zij haar columns. Meer informatie: www.karolienvaneck.com

Lees Interacties

Reacties

  1. Paul van Kessel zegt

    20 november 2012 om 20:49

    Leuk om te lezen, Karolien. Eu gostaria aprender Português. Maar of het gaat lukken??
    Met recht iets voor de toekomend verleden tijd.

    Beantwoorden
  2. Maria Spoor zegt

    11 juni 2019 om 22:02

    Leuk. Ben zelf verslaafd aan de Portugese taal. Heb gemerkt in Brazilië dat Brazilianen de futuro nauwelijks gebruiken. Als ze iets willen aanduiden in de toekomst gebruiken ze liever het ww gaan, zoals ook vaak in België gebeurt. Verder merkte ik dat er van een aantal werkwoorden 2 voltooide deelwoorden bestaan afhankelijk van welk hulpwerkwoord wordt gebruikt. Ik merkte dit toen ik wilde aangeven bij de ober dat “iets al betaald was”. Ik zei dat het pagado was, maar het moest zijn pago. Vind dit wel een moeilijk stukje van de grammatica. Om dit probleem te omzeilen gebruik ik nu de 2e verleden tijd, die ik veel gemakkelijker vind. In het Spaans heet die preterito, ik denk ook in het Portugees. Ben blij met info over de prachtige Portugese taal!!!

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Overzichtsfoto van het British Cemetery in Elvas, Portugal
We’ll meet again …
tankstation
Confiança – vol vertrouwen
Fotomuur met Portugese tekst
Uma casa portuguesa

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Cees Groenewegen op Animal Farm in de Serra: “Ik begrijp je bekommering om dierenleed, maar vergeet nooit dat mensen in het ene land nu eenmaal anders met dieren…”
  • Nico Croon op Een dag zonder stroom: “Ha Cees, Mijn vrouw en ik touren op dit moment door Portugal en ik lees je verhalen nu in een…”
  • JP Nols op Maître Jacques en Portugal (deel 1): “Beste Geert, U heeft helemaal gelijk ! Mooie interessante tekst trouwens. Jaques Brel was eerder afkeurend tegenover de Bourgeoisie en…”
  • stevewn op Maître Jacques en Portugal (deel 2): “een prachtig stuk over de legendarische Jaques Brel !”
  • Ernst Schade op Maître Jacques en Portugal (deel 1): “Prachtig verhaal, Geert Brabant! Dank!”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer je privacy

Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij en onze partners technologieën zoals cookies om informatie over het apparaat op te slaan en/of te openen. Toestemming voor deze technologieën stelt ons en onze partners in staat om persoonlijke gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site te verwerken en om gepersonaliseerde en niet-gepersonaliseerde advertenties te tonen. Als u geen toestemming geeft of deze intrekt, kan dit invloed hebben op bepaalde functies.

Klik hieronder om in te stemmen met het bovenstaande of om specifieke keuzes te maken. Je keuzes zullen alleen worden toegepast op deze site. Je kunt je instellingen te allen tijde wijzigen, inclusief het intrekken van je toestemming, door gebruik te maken van de knoppen op het Cookiebeleid of door te klikken op de knop 'Toestemming beheren' onderaan het scherm.

Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Statistieken

Marketing

Toepassingen
Altijd actief

Altijd actief
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Beheer opties
{title} {title} {title}