• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Portugal Portal

Portugal Portal

Informatie over wonen, werken en genieten in Portugal

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Portugees-Arabische woorden

Door Maja Kersten 2 reacties
Gepubliceerd op 1 juni 2022

Het Portugees is ontstaan uit Latijnse en Romaanse dialecten, maar de Moren die meer dan 500 jaar in Portugal aanwezig waren, hebben hun sporen in de Portugese taal nagelaten.

In 1249 werden ze uit Portugal verdreven door koning Afonso III. In 1552 verbood de Inquisitie het gebruik van de Arabische taal. Maar toen waren veel woorden al stevig verankerd in het Portugees. Vaak gaat het om namen voor de dingen die de Moren in Portugal introduceerden. En om plaatsnamen.

Het gaat vooral om woorden. Op de structuur van het Portugees en de grammatica heeft het Arabisch geen invloed uitgeoefend. Hoeveel woorden zijn het? Daarover bestaat geen duidelijkheid. Naar schatting een aantal tussen de 1000 en de 4000.

Mooi geschreven Arabische letters
Arabische letters. Foto Wikimedia Commons

Het begint met een a

Heel veel Portugese woorden die met a of al beginnen, hebben een Arabische oorsprong. Al is het Arabische lidwoord dat vóór het zelfstandig naamwoord staat en eraan vast wordt geschreven. In combinatie met sommige medeklinkers die zonletters worden genoemd, valt de l weg. Zo is bijvoorbeeld rijst in het Arabisch roz. Met een lidwoord erbij alroz. Echter, de l wordt vóór de z niet uitgesproken. En dus wordt het arroz.

Ook het Nederlands heeft woorden uit het Arabisch die met a of al beginnen: alcohol, algebra, arsenaal, almanak. Er zijn echter ook veel woorden uit het Arabisch in het Nederlands terechtgekomen zonder lidwoord, zoals piekeren, matras en cheque. Op Historiek.net vind je een top 50 van Arabische woorden in het Nederlands.

Het Portugees heeft vaker dan het Nederlands, het lidwoord ‘meegenomen’. Een voorbeeld is het Arabische kutn. Dat wordt in het Nederlands katoen, in het Portugees algodão van alkutn.

Moorse innovaties

De bijdragen die de Moren leverden op het gebied van bouwkunst, wetenschap, landbouw en cultuur, kregen vaak een Arabische naam, misschien omdat het innovaties waren waar nog geen Portugese woorden voor bestonden. Hieronder een aantal voorbeelden.

Uithangbord van een handelaar in tweedehands boeken, een alfarrabista
Alfarrabista. Foto Béria Lima de Rodriguez

Publieke taken, administratieve organen en beroepen:
Aldeia (dorp), Alfândega (douane), Alfaiate (kleermaker), Alfarrabista (handelaar in oude boeken).

Gebouwen, bouwkunde en gereedschap:
Alcácer (paleis), Azulejo (tegel), Açoteia (dakterras), Aldraba (deurklopper), Alicate (tang).

Landbouw, planten en dieren, producten:
Azenha (watermolen), Arroz (rijst), Alfazema (lavendel), Tâmara (dadel), Romã (granaatappel), Alcachofra (artisjok) Alcaçuz (zoethout), Alface (sla), Alecrim (rozemarijn), Javali (wild zwijn), Alforreca (kwal), Azeite (olijfolie).

Muziek en wetenschap:
Adufe(vierkante tamboerijn), Alaúde (luit), Algarismo (getal), Cifra (cijfer).

Versierselen, maten en gewichten:
Alfinete (speld), Almofada (kussen), Alcatifa (karpet), Arroba (oud gewicht, nu in gebruik in de betekenis van ‘apestaartje’).

Medisch en militair:
Alambique (destilleerketel), Almofariz (vijzel), Xarope (stroop, siroop), Enxaqueca (migraine), Adaga (korte sabel), Arsenal (wapenopslagplaats).

Voor- en achternamen

Sommige Portugese namen hebben een Arabische oorsprong, bijvoorbeeld de voornamen;Leonor komt van liannur (zij die komt van het licht); Abel komt van abu-l (vader van); Fátima (naam van een van de dochters van de profeet Mohammed).

En de achternamen:
Albuquerque (van de kurkeik)
Bordalo komt van badala (overvloedig)
Almeida komt van almaida (de tafel)

Het begrip ‘bijnaam’ alcunha komt ook uit het Arabisch.

Plaatsnamen

Veel Portugese plaatsnamen of toponiemen zijn van oorsprong Arabisch. Vaak vertelt de naam iets over het ontstaan van de plaats. Zo komt ode bijvoorbeeld van het Arabische ued (rivier): Odemira, Odeceixe, Odeleite. Ben komt van het Arabisch ibn (zoon): Bensafrim, Benfarras, Benamor.

Een lijstje bekende plaatsnamen met hun betekenis:
Albufeira (de wateropslag), Alcântara (de stenen brug), Azinhaga (smalle straat), Alcobaça (de rammen), Alcaria (het dorp), Alfama (de bron), Algarve (het westen), Algés (het leger), Aljezur (de eilanden), Almada (de mijn), Almancil (de herberg), Almargem (de wei), Almodôvar (de bocht), Alvor (de heide), Arouca (de schoonheid), Arrifana (de mirte), Atalaia (de uitkijkpost), Lezíria (het eiland), Loulé (de verhoging), Faro (voornaam: Harun), Cuba (de koepel), Cacela (het korenveld), Cacém (voornaam: Kassim), Cacilhas (de vuilnishoop), Estoí (het eskader), Estômbar (de bogen), Mafra (de groeve), Marvão (voornaam: Marouan), Mesquita (de moskee), Ovar (de waterloop), Palmela (bismillah – in naam van God), Penela (ben Allah – zoon van God), Peniche (zonen van Aicha), Queluz (vallei van de amandelbomen), Sacavém (de volgende), Serpa (de drank), Sertã (de kreeft), Sines (het fort), Tarouca (de wegen), Tavira (de ruïne).

Uitdrukkingen

Dan zijn er nog enkele uitdrukkingen met een religieus karakter in het Portugees achtergebleven:

Oxalá een synoniem van Se Deus quiser (zo God het wil) van het Arabische incha Allah.
Olá of Olé (begroeting) van wa Allah.
Olarilolé (vaak in liedjes) komt van la illaha ila Allah (er is geen andere God dan Allah).

Meer?

Voor nog meer woorden: Lista de palavras portuguesas de origem árabe

Bron: Histórias de Portugal em Marrocos. Blogue de Frederico Mendes Paula


« Sceptisch over de septic tank?
Portugese pensioenleeftijd lager door corona »

Categorie: Algemeen, Cultuur & Maatschappij, Geschiedenis, Taal Trefwoorden: Arabisch, innovaties, moorse, plaatsnamen, Portugees, taal, toponiemen, uitdrukkingen

Over Maja Kersten

Maja verhuisde in 2014 samen met haar partner van Amsterdam naar Tavira. Tot die tijd was ze werkzaam als docente Nederlands in het VMBO en het MBO. Ze schreef jarenlang voor het ledenblad van een volkstuinvereniging, meestal over tuingerelateerde onderwerpen, maar ook de column waarmee het blad opende. Nu schrijft ze voor Portugal Portal over natuur, cultuur, taal, eten en drinken en literatuur.

Lees Interacties

Reacties

  1. Olga zegt

    5 juni 2022 om 18:28

    weer zo’n leuk artikel Maja, echt iets voor jou.
    Bedankt

    Beantwoorden
  2. sarah zegt

    12 juni 2022 om 08:16

    Geweldig goed artikel,maakt je nieuwsgierig als je van talen houdt,Sarah

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Maleisisch snelwegbord "1000"
DUIZEND!
Logo Portugal Portal in groen en rood
Portugal Portal 2.0
Specerijen
Portugals avonturen in de Oost leven voort in Indonesië

Primaire Sidebar

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Zoek je iets?

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

accommodatie Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dagboek dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuurpark Noord-Portugal Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Tony op De tandarts: “Olá querida Ellen. Parabéns pela maneira como escreve o modo de vida em Portuga. Adorei o relato sobre o dentista…”
  • Albert op Hoe regel je een begrafenis in Portugal?: “Nu ik nog eens ga zoeken zie ik het inderdaad staan in de voetnoot. Ik heb ondertussen ook verschillende crematies…”
  • Winy Schalke op Hoe regel je een begrafenis in Portugal?: “Dag Albert, Waar ik “begraven” schrijf kun je ook “cremeren” lezen. Deze zin staat helemaal onderaan in het artikel. Misschien…”
  • Albert op Hoe regel je een begrafenis in Portugal?: “Het hele artikel gaat helaas alleen over begraven. Ik kan mij voorstellen dat als “buitenlandse” mensen hier overlijden hun nabestaanden…”
  • Maria dos Santos op Een woordje Portugees spreken: “Bedankt Elisabeth!”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • Archief
  • Schrijvers
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2022 Copyright Portugal Portal 2022

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}