• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Portugal Portal

Portugal Portal

Online magazine over wonen, werken en genieten in Portugal

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Vuurtorens in Portugal

Door Lotte Akkerman 10 reacties
Gepubliceerd op 3 mei 2019 bijgewerkt op 13 september 2020

Portugal heeft 54 vuurtorens: hiervan staan er 30 op het vasteland, 16 op de Azoren en 7 op Madeira. Generaties Portugese zeelieden hebben onze huidige wereld verkend, ontdekt en in kaart gebracht. Zonder de vuurtorens (338 “lantaarnen”, bakens, boeien en andere navigatie-elementen) hadden deze ontdekkingsreizigers de weg terug naar huis nooit en te nimmer gevonden. In Portugal staan vuurtorens hoog genoteerd op de lijst van cultureel erfgoed. Het zijn geliefde, nationale monumenten.

De hoeveelheid informatie over vuurtorens is overweldigend. Als dochter van een zeezeiler ben ik gefascineerd door vuurtorens en eerlijk gezegd nog het meest door het eenzame bestaan van de vuurtorenwachter. Dit stukje is vooral een sfeerschets met verwijzingen en referenties voor degenen die meer willen weten over deze lichttorens.

Ook open ik nogal theatraal met “zonder vuurtorens hadden de zeevaarders hun geliefden nooit meer teruggezien”, de werkelijkheid echter, is dat het Portugese vuurtorenpark in de laatste 250 jaar is gebouwd. Het oudste exemplaar dateert uit 1500 en het jongste is gebouwd aan het begin van de twintigste eeuw. Sinds 1980 zijn bijna alle vuurtorens volledig automatisch en ondanks de opkomst van de GPS blijven vuurtorens zinvol ter controle op de moderne navigatiesystemen.

Alle vuurtorens zijn uniek. Vanaf zee zie je om welke lichttoren het gaat en weet je hoe de volgende eruit moet zien, mits je op koers ligt. De vorm en de kleur van de lamp is verschillend en ook de duur van interval en lichtsignalen varieert per vuurtoren. Over het algemeen heeft het lichtsignaal een reikwijdte van 30 mijl.

Vreugdevuren

Zeevarenden in vroegere tijden gebruikten hoge plekken op de wal voor de navigatie. Kloosters op eenzame hoogten waren de eerste “vuurtorens”. In de fik gestoken brandstapels (open vuur) fungeerden als schijnwerper om de mannen van het ruime sop bij stormweer te waarschuwen voor kliffen, zeestraten, ingangen van zeearmen en havens. Later werden naast het vuur spiegels, lenzen en lampen ingezet.

Hoe werkt het eigenlijk?

Het licht van een vuurtoren moet van veraf zichtbaar zijn. Het licht komt van een lamp, die alle kanten op schijnt. Om licht tot een krachtige straal te bundelen is een bolle lens nodig, maar gezien de omvang van de vuurtorenlamp zou zo’n lens heel groot en megazwaar zijn. Daarom zijn vuurtorens uitgerust met een zogeheten Fresnel-lens (lenticulair optisch glazen apparaat), die uitgevonden werd in 1824 door Augustin-Jean Fresnel. Deze dunnere, getrapte lens bundelt licht op dezelfde manier als een bolle lens. Boven en onder de Fresnel-lens buigen prisma’s het licht in de goede richting. Rond een lamp kunnen meerdere lenzen zitten, die elk voor een lichtbundel zorgen. Dit ronddraaiende lenzenstelsel veroorzaakt de rondzwaaiende lichtbundel, die met tussenpozen ‘opflitst’. Van welke afstand een schip het licht van een vuurtoren kan zien, hangt af van de hoogte van de toren en van de sterkte en kleur van de lamp.

Fresnel lens. Foto Wikimedia

Ik ben in de nacht een diamant, die draait om mensen te waarschuwen, voor wie ik leef, zelfs als ik ze niet zie, schreef de Spaanse dichter Luis Cernuda (1902-1963)

Voor wat het schijnsel op afstand betreft, geeft iedere vuurtoren een eigen signaal, waaraan hij herkend wordt, variërend van een vast rondom schijnend licht tot een groepsschitterlicht. De karakters zijn te onderscheiden in: vaste, onderbroken, schitterlichten en morse. Het meest gebruikt zijn witte schitterlichten, maar andere karakters en kleuren (vooral rood en groen) worden veel gebruikt bij haveningangen. Bij sectorlichten is een wit licht zichtbaar in veilig vaarwater en een rood of groen licht aan weerszijden daarvan. De periode van het licht is de tijd in seconden waarin een lichtcyclus, van licht en donker, van een vuurtoren zodanig van elkaar verwijderd is dat er geen vergissingen kunnen ontstaan (mede door in de buurt zijnde andere verkenningslichten). De karakters staan aangegeven in de internationale lichtenlijsten en op de zeekaarten conform richtlijnen van de International Association of Lighthouse Authorities (IALA). Op zeekaarten wordt ook de hoogte en de zichtbaarheid van de vuurtoren vermeld.

De allereerste vuurtoren

Voor zover bekend is de Pharos van Alexandrië de allereerste vuurtoren ooit. Deze is gebouwd in de derde eeuw voor Christus en heeft ruim 1650 jaar dienst gedaan. De bouw van de vuurtoren werd rond 280 v.Chr. afgerond. Het wordt aangenomen dat Sostratos van Knidos de bouwmeester is, maar zeker weten doen we dat niet. Oude bronnen vermelden dat de vuurtoren een hoogte van 180 meter had en moderne schattingen stellen dat het bouwwerk waarschijnlijk 100 meter hoog was. Het vuur dat de hele nacht brandde zou een reikwijdte hebben gehad van 80 kilometer! De Franse, Spaanse en Portugese woorden voor vuurtoren zijn direct afgeleid van het woord ‘Pharos’.

De vuurtoren gaat nooit uit, als al het andere faalt, zijn wij hier, zei Medeiros Migueis, vuurtorenwachter van Cabo da Roca

In Portugal vallen vuurtorens onder autoriteit van de marine (Ministerie van Defensie). Er zijn honderd vuurtorenwachters. Deze ene dame (jawel!) en heren hebben een gemilitariseerde status. Ze zijn weliswaar civiele ambtenaren, maar moeten aan militaire regels gehoorzamen. Ook dragen ze een uniform.

Veertig vuurtorens worden permanent bemand en bewoond. Een aantal vuurtorens, zoals Farol dos Capelinhos zijn in privébeheer en doen dienst als museum.

Zomaar een greep uit het vuurtorenpark

Algarve – Farol Cabo de São Vicente heeft een van de krachtigste schijnwerpers ter wereld. Deze heeft een bereik van 60 kilometer.

Aveiro – Farol de Barra heeft een hoogte van 60 meter en is daarmee de hoogste vuurtoren van het vasteland en de op twee na hoogste vuurtoren van Europa. De vuurtoren werd eind 1800 gebouwd.

Azoren, Faial – Farol dos Capelinhos. Deze vuurtoren heeft in 1957 een langdurige aardbeving overleefd. Het is een icoon van de confrontatie tussen natuur en mens.

Cabo da Roca, bij Lissabon – Farol de Cabo da Roca is misschien wel de beroemdste van alle Portugese vuurtorens door zijn ligging op het meest westelijke punt van Europa. De vuurtoren werd gebouwd in 1758.

Santa Marta, Cascais – Farol de Santa Marta is een beauty met zijn betegelde panelen. De pittoreske woning van de vuurtorenwachter zou hoog scoren als Airbnb-locatie.

Farol de Montedor, Carreço is de meest noordelijk gelegen vuurtoren van Portugal. Hij staat nota bene 102,8 meter boven zeeniveau. De vierhoekige toren is 22 meter hoog. De schijnwerper heeft een wit, roterend licht dat elke 9 seconden tweemaal “bliksemt”. De reikwijdte van het licht is bij helder weer 41 km. De toren is gebouwd in 1910. Deze vuurtoren heeft een eigen lied “O farol de Montedor, ó ai ó ai”.

Vuurtorens in Portugal. Bron Wikipedia

Hieronder staan de 54 vuurtorens vermeld.

Vasteland

Alfanzina
Ameijoa/Azeda
Aveiro
Berlenga
Bugio​
Cabo Carvoeiro
Cabo da Roca
Cabo de S. Vicente​
Cabo Espichel
Cabo Mondego
Cabo Raso
Cabo Sardão
Esposende
Esteiro
Forte Cavalo
Gibalta
Guia
Leça
Montedor
Outão
Penedo da Saudade​
Ponta da Piedade
Ponta do Altar
S. Julião​
S. Maria
S. Marta
Sines
V. R. S. António​

Madeira

Ilhéu de Cima
Ponta do Pargo
São Lourenço
São Jorge

Azoren

Albarnaz
Arnel

Farol do Arnet, Nordeste. Foto Lotte Akkerman

Carapacho
Cintrão​
Contendas
Ferraria

Farol da Ponta da Ferraria, Ginetes. Foto Lotte Akkerman

Gonçalo Velho
Ponta da Barca
Ponta ​Gar​ça
Ponta das Lajes​
​Ponta da Ilha
Ponta do Topo
Ribeirinha
Rosais
Serreta


« Onderhoudend
Alfama »

Categorie: Cultuur & Maatschappij Trefwoorden: boeken, cultureel erfgoed, geschiedenis, Noord-Portugal, traditie, volksgebruiken, vuurtorens

Over Lotte Akkerman

Lotte Akkerman werkte ruim 35 jaar bij de diverse organisaties van de Verenigde Naties in Genève, Phnom Penh en Den Haag. Lotte studeerde Journalistiek. Daar verdiende ze haar brood nooit mee, wel schreef ze een trits aan verhalen, interviews en artikelen voor glossy’s en kranten. Voor Portugal Portal schrijft ze meestal over wat er te zien is, of wat zich afspeelt, in de Minho.

Lees Interacties

Reacties

  1. Liz zegt

    3 mei 2019 om 08:34

    Heel interessant en verschillende vuurtorens al gezien tijdens onze reizen. Ik ga er nu met andere ogen naar kijken als ik ze weerzie. Dank voor dit verhaal.

    Beantwoorden
  2. Maja Kersten zegt

    3 mei 2019 om 16:13

    Hoi Lotte,
    Als aanvulling op jouw leuke onderwerp, het volgende. Op 18 april, Internationale Monumentendag, zijn ook vuurtorens geopend voor publiek. Informatie is tegen die tijd te vinden op toeristische agenda’s of bij bureaus Turismo.
    Op de site van de Autoridade Marítima Nacional vind je onder het kopje ‘Faróis’ informatie over bezoekmogelijkheden en kun je een virtueel bezoek brengen aan de vuurtoren van Bugio en aan het vuurtorenmuseum. Groet, Maja

    Beantwoorden
    • Lotte Akkerman zegt

      4 mei 2019 om 07:27

      Dank je, Maja, voor een mooie aanvulling.

      Beantwoorden
    • Junte Schwartz zegt

      6 mei 2019 om 19:55

      Ik lees het tussen de regels door, Lotte, maar mag ik aannemen dat als vervolg op je interessante verhaal, er nog eentje in aantocht is over het (dagelijks) leven van de vuurtorenwachter(s)?
      Junte

      Beantwoorden
      • Lotte Akkerman zegt

        7 mei 2019 om 09:35

        Dank je, Junte, het was nog niet bij mij opgekomen om over het dagelijkse leven van de eenzame wachter te schrijven, maar nu jij erover begint. Een week of twee aanmonsteren op een vuurtoren op enige afstand van de kust, om zo’n leven van dichtbij mee te maken, lijkt mij een avontuur. Het erover schrijven is een ander avontuur.

        Beantwoorden
  3. jan zegt

    5 mei 2019 om 09:51

    Toevallig staat er een artikel over dit onderwerp in het aprilnummer van Simply Algarve, een gratis Engelstalige blad. De titel luidt ‘Light Fantastic’.

    Beantwoorden
  4. T'Kindt Ben zegt

    19 februari 2020 om 10:31

    Hallo kan het zijn dat het er maar 47 vuurtorens vermeld staan of zijn er meerdere? groetjes, Ben. Een zeer grote vuurtorenfan.

    Beantwoorden
    • Lotte Akkerman zegt

      19 februari 2020 om 13:54

      Dag Ben,

      Ja, ik snap dat je fan bent. Ben ik ook.

      Volgens de maritieme autoriteiten zijn er 47 vuurtorens, andere bronnen hebben het over meer dan 50. In mijn inleiding heb ik het over 54. Bij nader inzien denk ik dat het beter is om het getal 47 aan te houden.
      Naast de 47 vuurtorens zijn er andere lichtbronnen, die een bereik hebben van minder dan 15 mijl. Dit zijn geen officiële vuurtorens, maar hebben wel eenzelfde functie. De lichten zijn bijvoorbeeld op een stuk muur gemonteerd. Er zijn meer dan 330 van dat soort maritieme lichten.

      Beantwoorden
      • Maja Kersten zegt

        20 februari 2020 om 12:02

        Volgens de site van de Autoridade Marítima Nacional zijn er 30 vuurtorens op het continent, 16 op de Azoren en 7 op Madeira.

        Beantwoorden
  5. Ben zegt

    4 maart 2020 om 09:16

    Bedankt voor de info; ik vertrek in april naar Portugal en ga er een paar van bezoeken en fotograferen en die dan op mijn site zetten kabloes.com

    Beantwoorden

Laat een antwoord achter aan Maja Kersten Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Minas de Lousal
De inspirerende kleuren van Lousal
Foto van een verlaten straat in Olivenza
Huilen
Sterft het stierengevecht een stille dood?

Primaire Sidebar

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Zoek je iets?

Portugal Portal zoekt schrijvers


Lees hier hoe het werkt.

Trefwoorden

accommodatie Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dagboek dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuurpark Noord-Portugal Porto Portugal recept reizen sport steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Anja op Krasse knarren: gelukkig oud worden in Portugal: “Prachtig initiatief! Ik heb – net als Johan hierboven – nog wel een paar vragen: * over het terrein van…”
  • Ötzi Vent op Tweedehands: “Hallo, ik zoek verkoopsites zoals bij ons ‘Marktplaats’ maar dan in Portugal. Ik ben geïnteresseerd in oude brommers en onderdelen…”
  • Henk Eggens op Slapend reizen: “Leuk artikel, Maja. Ik heb een keer met de Sud Expresso gereisd, van Santa Comba Dão naar de Franse grens.…”
  • Wieneke op Hoe voorkom je een bosbrand: “Hallo Winy en anderen, Wij denken erover in Midden-Portugal (Pedrógão Grande) een stuk grond voor bijv. permacultuur te kopen. Doel…”
  • Janwillem van der Ent op Vakantielectuur: lezen in en over Portugal: “Een originele kijk op de Algarve biedt ‘Op reis in [niet: naar] de Algarve’ zeker! In deze verzameling van columns…”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • Archief
  • Schrijvers
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2022 · Website gemaakt door Alva Design

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}