Botanische Tuin Coimbra

Coimbra heeft een mooie Botanische Tuin, die zeker een bezoek waard is. Je kunt je laten rondleiden door een gids, wat ik van harte aanbeveel.

De gids wijst je op allerlei details die je anders misschien ontgaan. Bovendien heeft zij een grote sleutelbos en kom je op plekken die normaal voor het publiek gesloten zijn, zoals o.a. het bamboebos en de prachtige kassen. Wel even van tevoren bespreken (via de website van de Botanische Tuin).

Een stukje geschiedenis

De Botanische Tuin, gelegen in het hart van de stad Coimbra, werd in 1772 opgericht door de toenmalige minister-president Sebastião José de Carvalho e Melo (markies van Pombal). De tuin beslaat een totale oppervlakte van 13 hectare, waarvan het grootste deel vroeger van
Benedictijner monniken was.

Door de ontdekkingsreizen in de 15e eeuw kwam men in contact met exotische planten en dieren. De Europeanen raakten geïnteresseerd in de studie daarvan en begonnen met de aanleg van botanische tuinen.

De 18e eeuw werd gekenmerkt door een belangrijke wetenschappelijke vooruitgang, met name op het gebied van de geneeskunde. De Botanische Tuin van Coimbra is aangelegd ter bestudering van geneeskrachtige kruiden door de Faculteit Medicijnen. Natuurwetenschappers en botanici produceerden verscheidene wetenschappelijke publicaties, zoals de Flora Lusitana door Avelar Brotero (1804) over Portugese flora. Deze Portugese onderzoeker richtte de eerste school voor praktische botanische studies op.

De zadenbank en bijbehorende zadencatalogus (Index Seminum), gepubliceerd in 1868 en tot op heden jaarlijks bijgewerkt, bevatten verscheidene Portugese en exotische rassen, waarbij men erin geslaagd is om verschillende bedreigde soorten te behouden. Op deze manier heeft de tuin een belangrijke rol gespeeld in het natuurbehoud.

Op educatief gebied organiseert de Botanische Tuin van Coimbra verschillende programma’s, met als doel o.a. het bewust worden van de milieuproblematiek en het stimuleren van verantwoord gedrag.

De tuin biedt een rustige en uitnodigende sfeer, vol verstopte hoekjes die erom vragen om ontdekt te worden.

Enkele hoogtepunten

Sequoia sempervirens

Deze soort kan een maximale hoogte van 120 meter bereiken. De stam kan groeien tot meer dan 10 meter doorsnee. Herkomst Californië. Kan tot 2000 kan jaar oud worden en bevat dan ongeveer 2000 ton biomassa. Een waar botanisch monument en biologisch erfgoed. De sequoia in Coimbra is pas een ‘baby’.

Nenufar de Santa Cruz. Foto Winy Schalke

De koningin van Waterlelies

Komt alleen voor in Zuid-Amerika rond de evenaar. Deze reuze waterlelies zijn in 1803 door de botanicus Haenki ontdekt in Bolivia. Er wordt gezegd dat Indianen-moeders in de Amazone hun baby’s op de bladeren legden, als in een wieg. Nu komen ex-studenten biologie soms terug met hun baby’s om deze even op een blad te leggen.

Vliegenvanger Nepenthes

De buitenste bladeren vormen ‘spijsvertering tanks’, zakvormige pijpen, waardoor insecten worden aangetrokken en vervolgens gevangen, en langzaam en geleidelijk verteerd. Dit is een van de strategieën (passieve vallen) van insectenetende planten: insecten vangen en daarmee een tekort aan voedingsstoffen compenseren, die ontbreken in de omgeving waarin ze leven. In de kassen van de Botanische Tuin zijn verschillende soorten Nepenthes, afkomstig uit Madagascar, Seychellen, Zuidoost-Azië en Australië (Queensland).