De feestmaand staat voor de deur. Ook in Portugal is de afsluitmaand van het jaar bij uitstek de periode van kadootjes, veel eten en drinken, personeelsdineetjes, en uiteindelijk niet zo heel veel uren werken.
Maar natuurlijk zijn er ook verschillen tussen Portugal en Nederland/Vlaanderen. Sinterklaas kennen we hier niet, die komt net als in Amerika wel terug in de gedaante van de Kerstman, Pai Natal (letterlijk: Vader Kerstmis). Hij is een redelijk recente verschijning, een jaar of vijftig geleden had in Portugal nog nooit iemand van hem gehoord. Tweede Kerstdag kennen we in Portugal ook niet, maar de Kerstavond op 24 december is belangrijk, dan gaan bedrijven, winkels en vaak ook restaurants vroeg dicht zodat iedereen die avond met de familie een traditionele maaltijd kan nuttigen. Of naar de kerk gaan, al loopt ook in het traditioneel zeer katholieke Portugal het kerkbezoek met rasse schreden terug. Kerstpakketten kent Portugal ook, traditioneel moet daar ten minste bacalhau (stokvis) in zitten, maar ook bevat het vaak rozijnen, azeite (olijfolie) en aletria (dunne pasta).
In Nederland en België kun je gewoon Portugese olijfolie kopen
In december worden niet alleen diners met de huidige werkkring belegd maar ook nogal eens met groepen vrienden, voormalig studiegenoten en oud-collega’s. De restaurantreserveringen lopen in de weken voor Kerst de spuigaten uit. Kado-avond is 24 december al kan 25 december ook nog wel, als je de kerstaandacht moet verdelen. Feestdagen die in het weekend vallen worden niet gecompenseerd zoals in Vlaanderen wordt gedaan. Voor de Portugees en de Nederlander is 2022 dus wat dat betreft geen goed jaar.
In heel Portugal verschijnen in december prachtige feestdagenverlichtingen, in straten en op pleinen en fonteinen, vaak met erin een enorme Boas Festas (goede feestdagen) erin verwerkt. In 2022 mogen die verlichtingen niet meer de gehele nacht branden, omdat Portugal zijn steentje wil bijdragen aan het bestrijden van de energiecrisis. Maar afgeschaft zijn ze natuurlijk niet, want zelfs al zijn de winterdagen in Portugal twee uur langer dan in Noord-Europa, die verlichting fleurt de donkere maand toch wel heel erg op.
De leukste Portugese feestdagenuitvinding is het ruilbonnetje, waarmee een kado-ontvanger een kado kan ruilen zonder de waarde ervan te kennen. De talão de oferta lost een praktisch probleem op: je geeft iemand een kado, maar de ontvanger heeft het al, of vindt de kleur niet mooi, of de maat is niet goed. Of hij/zij vindt het gewoon een compleet onzinkado, dat kan ook nog. Maar om te ruilen heb je in de winkel de aankoopbon nodig en daar staat de waarde van het geschenk op. Als gulle gever wil je liever niet dat de gelukkige ontvanger geconfronteerd wordt met de exacte waarde van je presentje. Dus wat doen bijna alle Portugese winkeliers: ze geven je naast je aankoopbon ook een ruilbon. In de feestdagentijd doen ze dat bijna vanzelf, maar ook in de rest van het jaar is het een kwestie van even melden dat het om een kado gaat en dat je graag een talão de oferta wilt hebben.
Meestal wordt het ruilbonnetje direct in de verpakking gestopt, de waarde staat er immers toch niet op. Dus kan de ontvanger zonder gêne gaan ruilen. Nu zul je zeggen: die waarde is toch gemakkelijk te achterhalen? Ja natuurlijk, daar gaat het ook niet om. De handigheid zit ’m erin dat je de ruilbon er altijd bijkrijgt, ruilen wordt dus gemakkelijk gemaakt. Als er niet wordt geruild, wordt de waarde toch niet bekend gemaakt. En de gever hoeft daardoor niet al te veel over de juiste maat of kleur in te zitten. In Portugal wordt in de eerste drie weken van december een klein vermogen uitgegeven aan kerstkado’s, vervolgens zijn de winkels in de dagen tussen kerst en nieuwjaar eigenlijk alleen maar bezig met ruilen. Mede dankzij de handige talão de oferta.
Portugal Portal publiceerde al diverse artikelen over de feestdagen, lees dus vooral even verder:
– over Sinterklaas
– over de feestmaand december
– over folklore en traditie rond Kerstmis
– over Portugese gewoonten bij de jaarwisseling
– over december in vergelijking tot andere maanden
– over feestdagen en vrije dagen in Portugal gedurende het gehele jaar
Goed gdaan. Met plezier glezen.