• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Off-grid leven in Portugal, kan dat nog?

Door Lotte Akkerman 11 reacties
Gepubliceerd op 4 februari 2022 bijgewerkt op 27 mei 2024

Steeds vaker hoor je dat mensen het jachtige bestaan beu zijn. Je ziet en hoort dat jongeren en ouderen off-grid gaan leven. Wat houdt dat eigenlijk in en is Portugal een land bij uitstek waar je onder de radar kunt leven?

Van het netwerk af zijn, betekent dat je niet bent aangesloten op gemeentelijke diensten. Eerst ging het met name over het opwekken van elektriciteit met zonne-energie of een combinatie van alternatieve energiebronnen, nu betekent het dat je het gas, drinkwater, elektriciteit en riolering van openbare nutsbedrijven niet meer nodig hebt.

Een off-grid-watertoren? Foto Ian Sane

Leven is ‘vies en vervuilend’, hoe kun jij je ecologische voetafdruk zoveel mogelijk verminderen? Sommigen onder ons geven de voorkeur aan een leven in totale afzondering, anderen kiezen ervoor om hun reguliere baan te houden, maar elke avond naar hun off-gridhuis gaan.

Er komt veel op je af bij een off-gridtraject: watertanks, composttoiletten, zonnepanelen, windturbines, moestuin, voedselbos en wat denk je van gezondheidszorg, als je buiten de gebaande wegen gaat leven? Er zijn allerlei gemeenschappen, die al een structuur hebben aangelegd, waarbij jij je kunt aansluiten. Als je over geld beschikt, kun je een bestaand off-gridhuis zoeken via een website.

Big business

Off-grid lijkt inmiddels een aantrekkelijk verdienmodel. Weet je dat er een Facebook page Off-grid Portugal is? Het is een beetje een gemeenplaats geworden voor mensen die genoegen nemen met een minimum aan geld en een maximum aan vrijheid. Steeds meer jonge gezinnen verkiezen een soort van nomadenleven in een busje of camper, want jonge kinderen vinden reizen op die manier vaak erg leuk. Zou zo’n tussenvorm van off-grid misschien iets zijn voor milieubewuste mensen die ultravroeg met pensioen willen gaan?

Je hebt vast wel eens gehoord van deze in Amerika ontstane ontwikkeling, de zogenaamde Financial Independence Retire Early (FIRE). Of zo’n leven duurzaam is daarover zal iedereen een mening hebben. Houd je niet in en reageer op dit stukje!

De knop moet om

Is de klimaatcrisis de drijvende factor van de start van jouw off–gridleven, of wil jij je leven een andere invulling geven? Wil je andere culturen ervaren, wil je leren samenwerken in een divers team, wil je met je handen bezig zijn en iets doen voor een gezondere samenleving? Wil je werken op een ecologische boerderij? Bekijk een aantal mogelijkheden via de site van Workaway of Ecovillages Europe.

Van life

Portugal is al jarenlang een populair camperland door het klimaat en omdat het er goedkoop is. Ook is het een klein land dus je hoeft niet urenlang te reizen om ergens te komen, de natuur is ronduit prachtig en de landschappen verschillen enorm van regio tot regio. Daarnaast zijn er overal wc’s en watertapplekken en je zet je camper of busje neer je slaapt onder de blote sterrenhemel. Maar let op! Sinds 2021 mag je niet meer wild kamperen, je mag alleen maar op campings staan.

Atlas Camper Van. Foto DeFacto

De meeste mensen deugen

Van de ‘nieuwe’ nomadenpopulaties hoor je steeds vaker dat je onderweg snel tot leuke contacten komt en gesprekken hebt die ergens over gaan. En als je iets of iemand nodig hebt dan is er altijd iemand bereid om te helpen. Een verademing in de huidige wereld van automatische antwoordapparaten, door robots bemande helpdesks en nul empathische ambtenaren.

Starbase 18 in de Serra da Estrela

Frank Kroondijk was docent en projectleider van D’Lab (Friesland College). In de zomervakantie van vorig jaar startte hij een nieuw project door een circulair tiny hennep house te bouwen op het Suikerterrein in Groningen. Dit is een lab-omgeving waar op allerlei manieren door jong en oud geëxperimenteerd wordt met circulariteit en duurzaamheid. Janneke Wittebol ‘deed Wageningen’ en denkt altijd en alleen in duurzame oplossingen. Ze hebben drie jonge kinderen.

Een laboratoriumomgeving

Ze hebben het roer omgegooid, hun fulltime banen opgezegd en een (vlak) landgoed van 5 hectare in Meios bij Guarda in de Serra da Estrela aangekocht. Hier zijn ze een dorp aan het bouwen, eentje met een circulaire economie. Dat doen ze niet alleen. Zo’n 25 studenten van diverse onderwijsinstellingen (mbo, hbo en wo) zijn betrokken bij: het opzetten van netwerken van bedrijven en instellingen; het ontwikkelen van een businessplan; het (circulair) inrichten van de studenten-/docentenfaciliteiten; het samenstellen van het lesmateriaal; het organiseren van outdooractiviteiten en activiteiten rondom logistiek en gastvrijheid.

Studenten van de landbouwschool onderzoeken hoe ze gewassen circulair kunnen verbouwen, met zo weinig mogelijk afval. Studenten van de hotelschool zullen zich richten op het ontvangen van die toeristen en hoe ze dat zo duurzaam mogelijk kunnen doen.

6 stappen naar een circulaire economie. Foto Mkorver 65

Studenten mogen experimenteren

Frank Kroondijk heeft een tijd in het onderwijs gewerkt en gaat daarom voor een andere aanpak. Hij wijkt af van een rigide rooster met vaste lesstof per kwartaal, want hij wil dat studenten een creatief idee uitwerken en leren door te experimenteren, door een stage, door een bedrijfje op te richten of iets totaal anders.

Conform de wens van bijvoorbeeld de hotelschool van NHL Stenden om het ondernemerschap meer in het onderwijs ingevlochten te zien, zullen studenten 24/7 bezig zijn met hun projecten in dit Portugese Starbase 18 dorp, dat ook een directe lijn heeft met de Vereniging Circulair Friesland. Deze Nederlandse provincie kampt met hetzelfde probleem als het Portugese platteland: braindrain en vergrijzing. Het is de bedoeling om de kennis die in Portugal wordt opgedaan later in Friesland te implementeren, want deze provincie wil als regio voorlopen op het gebied van circulariteit in Europa.

Werken voor je geld

Veel off–gridadepten hebben geld afgezworen en doen aan ruilhandel. Meehelpen in het boerenbedrijf lijkt erg voor de hand te liggen. Dat doe je niet zomaar, er is wel kennis voor nodig. Gelukkig kunnen boeren altijd extra handen gebruiken, vooral tijdens het oogstseizoen, dus voldoende kans om de kunst af te kijken.

Kijken, doen, fouten maken en leren

Als je tig bomen hebt geplant dan weet je op den duur wat wel en wat niet werkt. Als je een brand hebt meegemaakt dan begrijp je beter wat wel en niet fikt en welke vuur je uit kunt slaan en aan welke vuren echt niets meer te redden valt.

Stel…

Dat je tegen een prachtig stuk grond in de bergen bent aangelopen. En je begint te dromen over je eigen voedselbos, bijenhouden, een kruidentuin. Maar hoe pak je dat aan?

Off-grid. Foto Mike McBey
Blussen. Foto jrpinho

Vroeger waren de bossen schoon en brandveilig, omdat er een evenwichtige begrazing was door vee en men ervoor waakte om dood hout op tijd te kappen en te verwijderen. Dat evenwicht van vroeger moet worden hersteld. Ook moet er een juiste balans zijn van langzaam groeiende autochtone bomen (eik, kurk, kastanje, enz) en de snelgroeiende allochtone variaties (eucalyptus, mimosa, enz.). Dat is zware fysieke arbeid die wel heilzaam en lonend is.

Permacultuur

Het doel van permacultuur is samenwerking voor de lange termijn tussen de mens en haar omliggende natuur. Permacultuur is een samenvoeging van de woorden permanente agricultuur en permanente cultuur. Met permacultuur maak je een tuin met behulp van natuurlijke principes. Een permacultuursysteem wordt zo ontworpen dat het de veerkracht heeft van een natuurlijk ecosysteem. Een permacultuursysteem kan verschillende functies hebben voor de mens. De belangrijkste functies zijn voedselvoorziening, schoon water, het vormen van een plezierige omgeving, het produceren van bouwmaterialen en het afbreken van bepaalde afvalstoffen. Je ontwerpt letterlijk de natuur om je heen. Wat architectuur is voor het ontwerpen van huizen en andere gebouwen is permacultuur voor het ontwerpen van tuinen en het groen van hele woonwijken.

Groentes uit eigen tuin. Foto Flickr

« Parlementsverkiezingen 2022
Mijn coming of age in de Beira in 1982 »

Categorie: Natuur & Ontspanning, Off-grid, Reizen, Wonen & Werken Trefwoorden: compost, duurzaam, FIRE, moestuin, off grid, permacultuur, Portugal, Starbase 18, voedselbos, windturbines, zonnepanelen

Over Lotte Akkerman

Lotte Akkerman werkte ruim 35 jaar bij de diverse organisaties van de Verenigde Naties in Genève, Phnom Penh en Den Haag. Lotte studeerde Journalistiek. Daar verdiende ze haar brood nooit mee, wel schreef ze een trits aan verhalen, interviews en artikelen voor glossy’s en kranten. Voor Portugal Portal schrijft ze meestal over wat er te zien is, of wat zich afspeelt, in de Minho.

Lees Interacties

Reacties

  1. Julie Schurgers zegt

    6 februari 2022 om 05:05

    Steengoed verhaal, waar veel aspecten duidelijk belicht en gemotiveerd worden, trekt hopelijk een aantal sceptici over de streep om wat meer na te denken, om onze planeet beter te beschermen en om overconsumptie en materialisme tegen te gaan. Bedankt voor het onderwerp.

    Beantwoorden
  2. Gert-Jan Kloos zegt

    6 februari 2022 om 09:09

    Zeer interessant artikel. De link met onderwijs spreek me heel erg aan.

    Wellicht zou je de link onder het kopje “Laboratoriumomgeving” willen wijzigen naar https://www.starbase18.com/#/.

    Beantwoorden
    • Henk Eggens zegt

      6 februari 2022 om 16:40

      Gedaan, dank!

      Beantwoorden
  3. Will Kellermann zegt

    6 februari 2022 om 09:44

    Bijzonder interessant verhaal. Past fantastisch goed in deze tijd van denken aan verduurzamen en behoud van de natuur. Leuk dat dit in Portugal gebeurt. Dank voor het schrijven en publiceren van dit verhaal.

    Beantwoorden
  4. Els zegt

    6 februari 2022 om 10:20

    Wat een geweldig initiatief! Mooi dat dit in Portugal begonnen is! Goed verhaal Lotte! Dank je! Is dat centrum trouwens te bezoeken? Els

    Beantwoorden
  5. Ellen Lanser zegt

    6 februari 2022 om 11:07

    Portugal is het land bij uitstek om deze dingen te doen – ik zou graag wat meer de kunst afkijken want vergroenen is makkelijker gezegd dan gedaan … inspirerend artikel, Lotte, dank!

    Beantwoorden
  6. Tony Coninckx zegt

    6 februari 2022 om 14:16

    Wees voorzichtig,want deze toestand is werkelijk illegaal:Vraag eerst de nodige informatie bij de plaatselijke Camara,ook voordat je een terrein aankoopt..Elke constructie vereist een vergunning van de Camara.Dit kan veel misverstanden en wantoestanden voorkomen.

    Beantwoorden
    • Lotte Akkerman zegt

      7 februari 2022 om 06:59

      Dank je, Tony, het is goed om te benadrukken dat niet elk stuk land tevens bewoond mag worden. En als je een huis koopt, mag je dat niet zomaar renoveren of herbouwen. Daar gaat, net als in Nederland en in de meeste andere landen, een traject vergunningsaanvragen aan ‘schoonheidscommissie, bouw- en woningtoezicht en andere loketten’ (hier alles ondergebracht in de gevreesde Câmara) vooraf. Dat alles duurt soms héél lang. Maar als de procedure op gang is dan wordt er in sommige gevallen ‘fiks gedoogd’.

      Beantwoorden
    • Rita zegt

      19 september 2024 om 20:37

      Dit is belangrijk, dit is off-grid: niet vast in de
      grond, en niet bediend door infrastructuur.
      Zolang de installatie resulteert in een effectieve incorporatie in de grond en/of verbinding met de infrastructuur, of wanneer de installatie of ontmanteling aanzienlijke grondverplaatsing met zich meebrengt, zullen dergelijke gebouwen over het algemeen stedelijke activiteiten vormen die onderworpen zijn aan voorafgaand gemeentelijk toezicht.

      Beantwoorden
  7. Lotte Akkerman zegt

    7 februari 2022 om 07:03

    Dank voor de reacties van jullie allemaal. Blij mee. Het blijkt een onderwerp te zijn dat aanspreekt. Heb je ideeën over aanvullingen of andere suggesties, mail alsjeblieft naar mail@portugalportal.nl

    Beantwoorden
  8. Rita zegt

    7 september 2024 om 12:47

    Ik leef inmiddels 20 jaar off grid in Portugal,
    in een blokhut in een bos de laatste 8 jaar.
    Alles in zelfbeheer, water uit borebole, electra met de zon, koken en bakken op hout met de Kamado, verwarmen ook op hout, toilet met septische put, grijs water gaat in de tuin.

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

markt
Portugees-Nederlandse cultuurschokken
Interessante recente muziekreleases (2025/5)
Livraria Lello & Irmão.
Portugese boekhandels: Aanrader, ook voor niet-lezers

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Kenters

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Marc van Driel op De geboorte van het Portugees. Het verhaal van een taal.: “Beste Janwillem, een prachtig stuk. Met veel plezier gelezen. Je maakt ergens melding over het verband tussen Poortugaal en Portugal.…”
  • Gerard Spring in 't Veld op Boodschappen doen: “Leuk artikel Mariska, Wij kochten een woning in 2011 in het noorden van Portugal op 16 km van de Spaanse…”
  • Josephine lucassen op Boodschappen doen: “heel leuk artikel en goed herkenbaar. dank voor het delen”
  • Mariska Roos op Portugees-Nederlandse cultuurschokken: “Wij hadden zo’n zelfde ervaring midden in een park in Viseu toe we hier net woonden. Twee vrouwen zaten er…”
  • Geert Brabant op Interessante recente muziekreleases (2025/5): “👍”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}