• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Portugal Portal

Portugal Portal

Informatie over wonen, werken en genieten in Portugal

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Parlementsverkiezingen 2022

Door Cees Groenewegen 3 reacties
Gepubliceerd op 1 februari 2022

Een ‘vertaling’ van de Portugese verkiezingsuitslag naar Nederlandse partijen en een duiding van de resultaten van 30 januari 2022.

Op 30 januari koos Portugal een nieuw parlement. Regeringspartij Partido Socialista (PS) van premier António Costa wist in deze vervroegde verkiezingen de felbegeerde meerderheid in het parlement te behalen en kan dus comfortabel gaan regeren zonder te hoeven marchanderen met andere fracties. En de jonge populistische partij Chega! haalde maar liefst 12 zetels in de 230 leden tellende Assembleia da República en is daarmee nu de derde partij van het land. Klein links verliest twee derde van zijn parlementariërs, dus alles in ogenschouw genomen, is er sprake van een verschuiving naar rechts in Portugal. Al zullen we daar in de aankomende jaren niet veel van merken, de regering blijft immers hetzelfde. António Costa zal vrijwel zeker de vier jaar volmaken en wordt dan de langstzittende premier sinds de Anjerrevolutie.

In 2019 schreef ik op Portugal Portal een artikel over de verkiezingsuitslag van dat jaar waarin ik de situatie in het Portugese parlement vertaalde naar de Nederlandse situatie. Daar kreeg ik veel goede reacties op en dus maak ik ook nu weer die vertaalslag. Het artikel uit 2019 vind je hier: Portugese politiek voor beginners.

Zo ziet de samenstelling van het Portugese parlement er nu uit, vertaald naar Nederlandse politieke partijen:

Grafiek van de Portugese verkiezingsuitslag 2022 vertaald naar Nederlandse politieke partijen
In deze grafiek ontbreken nog de 4 zetels die worden gekozen vanuit de consulaten (Portugezen die stemmen in het buitenland). *IL kent geen Nederlandse evenknie, zie de uitleg verderop in dit artikel. Concept en realisatie: Cees Groenewegen

Opvallend is dat de PS met het behalen van 42% van de stemmen de meerderheid van de zetels in het parlement heeft gescoord. Dat komt doordat berekening naar hele zetels per kiesdistrict plaatsvindt en niet op landelijk niveau. Om diezelfde reden krijgt de CDS-PP (zeven jaar geleden nog een regeringspartij) met 1,6% van de stemmen geen enkele zetel, terwijl dat bij een volledig directe vertegenwoordiging ten minste drie zetels zou opleveren. Milieupartij PAN kreeg nog minder stemmen, slechts 1,5%, maar behoudt wel een zetel. De Portugese democratie is heel goed, maar dus niet perfect.

Politieke landschap

Net zoals in veel andere Europese landen is het socialisme een belangrijke stroming in de Portugese politiek. De beperkte rol van de PvdA in Nederland is eigenlijk een uitzondering, al komt dat voor een flink deel door de versplintering in het Nederlandse parlement. In de Nederlandse Tweede Kamer zijn maar liefst 19 verschillende fracties actief, terwijl zij maar 150 leden heeft. De vers gekozen Portugese Assembleia da República kent slechts 8 fracties terwijl zij 230 leden telt.

Grafiek van de Portugese verkiezingsuitslag 2022 vergeleken met die van 2019,  vertaald naar Nederlandse politieke partijen
In deze grafiek ontbreken nog de 4 zetels die worden gekozen vanuit de consulaten (Portugezen die stemmen in het buitenland). *IL kent geen Nederlandse evenknie, zie de uitleg verderop in dit artikel. Concept en realisatie Cees Groenewegen

Socialisten PSD en PS

Deze twee grote partijen hebben al sinds de Anjerrevolutie samen de meerderheid in de Assembleia da República. Beide werden opgericht in 1974, het jaar van die revolutie, en beide hebben de S van socialisten in de naam. Qua socialiteit zit de PS links van het midden, ze doen me vaak denken aan het realistisch socialisme van Wim Kok. De PSD zit qua socialiteit duidelijk rechts van het midden, maar is geen rijkenpartij, eerder een Ruttepartij. De PS en de PSD zijn de zwaargewichten van de Portugese politiek, maar regeerden zelden samen. Meestal doen ze het alleen, een enkele keer met een (absolute) meerderheidsregering, vaker met een coalitie of minderheidsregering. Om zonder de andere gigant te kunnen regeren moet de PS steun aan de linkerkant zoeken en de PSD steun aan de rechterkant. Daardoor is het gebruik geworden dat kleinere partijen de kiezer proberen te verleiden met indicaties van wat ze wel of niet zullen steunen.

Collage van TV-beelden met het logo van de verkiezingen "Legislativas 2022" in Portugal.
Foto’s en collage Cees Groenewegen

Burgemeesters

Interessant detail is dat in 2022 beide grote partijen worden geleid door een voormalig burgemeester. António Costa (PS) was 8 jaar burgemeester van Lissabon, Rui Rio (PSD) was 13 jaar burgemeester van Porto. Bedenk daarbij dat burgemeester in Portugal een gekozen functie is. Het politiek leiderschap van een miljoenenstad is misschien wel de beste voorbereiding op het premierschap.

Verkiezingsbord van de PS (Partido Socialista) met de Portugese premier Antonio Costa erop.
António Costa (PS) heeft sinds 2015 twee regeringen geleid en gaat nu aan zijn derde beginnen. Foto Lotte Akkerman

Chega! (Genoeg!)

De winst van deze populisten komt niet uit de lucht vallen, al tijdens de presidentsverkiezingen in 2021 werd duidelijk dat Chega! op steeds meer stemmen kon rekenen. De populisten zijn nu de derde partij van Portugal, gemeten naar aantal zetels in het parlement. Chega! wordt geleid door voormalig belastinginspecteur André Ventura, die zijn politieke carrière begon onder de vleugels van de PSD, zeg maar de Portugese VVD. De parallellen met de Nederlandse PVV van Geert Wilders zijn groot. In de eerste twee jaar van het bestaan van splinterpartij Chega! kreeg ze onevenredig veel aandacht van zowel de politieke media als andere fracties in het parlement, waardoor de aanhang alleen maar groeide.

Foto van enorm reclamebord van politieke partij PSD met partijleider Rui Rio erop.
PSD-leider Rui Rio belooft de kiezer een nieuwe horizon. Foto Cees Groenewegen

Iniciativa Liberal

IL is de enige Portugese partij die moeilijk naar Nederland ’te vertalen’ is. IL staat letterlijk voor Liberaal Initiatief. Het is een partij met veel nadruk op ondernemerschap en eigen verantwoordelijkheid en kansen. IL wil onder andere een vlaktaks (inkomstenbelasting met hetzelfde percentage voor iedereen) en al het staatsbezit zoveel mogelijk privatiseren. IL heeft geen enkele religieuze pretentie en is daarnaast EU-gezind. De retoriek is opbouwend en beschaafd, er is geen spoor van onverdraagzaamheid te bekennen. Nederland zou misschien best zo’n partij kunnen gebruiken.

Regeringsvorming

Nederland heeft net met 299 dagen de langste kabinetsformatie uit zijn geschiedenis achter de rug. In Portugal verloopt dat proces veel sneller, omdat niet geprobeerd wordt om alle onderwerpen al af te kaarten in een regeerakkoord. In Portugal worden vaak slechts afspraken op hoofdlijnen gemaakt. Daarna wordt er gedurende de regeerperiode gesproken en onderhandeld om beleidskwesties door het parlement te loodsen. Waar Nederland slechts incidenteel door een minderheidsregering wordt bestuurd (de laatste keer was de gedoogconstructie met de PVV/Wilders van 2010-2012), is in Portugal de minderheidsregering eerder regel dan uitzondering. Dat betekent dat de regering afhankelijk van het onderwerp bij klein links of klein rechts op zoek moet naar steun. Een andere regelmatig gebruikte techniek is dat de grootste oppositiepartij een wetsvoorstel niet steunt maar ook niet wegstemt. Door de onthouding heeft de regeringspartij dan praktisch even een meerderheid en hoeft zo geen steun bij kleine en soms veel eisen stellende partijen te zoeken.

Rotonde in Portugal met een woud van publiciteitsborden en vaandels van verschillende politieke partijen
Verkiezingen leveren een onvermijdelijke landschapsvervuiling op. Gelukkig zijn partijen verplicht binnen een vastgestelde tijd na de verkiezingen de borden te verwijderen. Foto Cees Groenewegen

Je zou verwachten dat Portugese regeringen minder lang zitten, door het ontbreken van uitonderhandelde regeerakkoorden en door de frequente minderheidsregeringen. Dat blijkt echter niet het geval. In de afgelopen 40 jaar hadden zowel Portugal als Nederland 15 regeringen. De laatste regering Costa hield het 26 maanden vol, al moet gezegd worden dat Costa in de regeerperiode daarvoor de maximale 4 jaar keurig heeft uitgezeten met zijn minderheidskabinet.

Eenkamerig parlement

Portugal kent geen dubbel parlement, er is dus geen vertragingsfactor in de vorm van een Eerste Kamer (Nederland) of Senaat (België). Dat vereenvoudigt de regeringsvorming natuurlijk ook. Nadat een wet door de Assembleia da República is aangenomen, moet deze nog wel door de (gekozen) president worden ondertekend. Ieder jaar weigert de president dat wel een paar keer en stuurt een wet ongetekend en voorzien van commentaar terug naar de volksvertegenwoordigers. Er is ook nog het grondwettelijke gerechtshof, het Tribunal Constitucional, als veiligheidsklep op de grondwettelijkheid van nieuwe wet- en regelgeving.

In mijn boek ‘Portugal, stukje bij beetje’ krijgt ook de Portugese politiek een beurt. Wil je meer lezen, klik dan hier.


« Over hoe snel onbekend vertrouwd voelt
Off-grid leven in Portugal, kan dat nog? »

Categorie: Algemeen, Cultuur & Maatschappij, Politiek, Wonen & Werken Trefwoorden: Antonio Costa, Marcelo Rebelo de Soua, Marcelo Rebelo de Sousa, politiek, Verkiezingen

Over Cees Groenewegen

Cees Groenewegen is auteur van het boek Portugal, stukje bij beetje. Hij werkte van 1997 tot 2010 in een aantal directiefuncties voor de Portugese Amorim-groep, woonde daardoor een aantal jaren in Porto en woont sinds 2010 in de Algarve. Door zijn werk én zijn Portugese vrouw en schoonfamilie is Cees inmiddels flink vergroeid met het land en zegt er nooit meer weg te willen. Hij is tegenwoordig vooral actief als schrijver en als basgitarist/zanger in een rockband, waarmee hij al ruim 300 concerten op Portugese bodem achter zijn naam heeft staan. Daarnaast neemt hij incidenteel consultancy-opdrachten aan van voornamelijk Portugese en Noord-Europese bedrijven. Schrijven is een passie van Cees, hij schreef tot 2010 veel persberichten en commerciële communicatie vrijwel zelfstandig, en schreef in zijn vrije tijd voor muziektijdschriften. Cees is sinds medio 2021 redacteur van Portugal Portal en sinds mei 2022 uitgever/eigenaar. In Portugal schrijft Cees over alles wat hem opvalt, aan het hart gaat en voor op de tong ligt. Zie ook www.ceesgroenewegen.com.

Lees Interacties

Reacties

  1. Guido VANMEERT zegt

    5 februari 2022 om 13:13

    U vergelijkt de Portugese PSD met de Nederlandse VVD, volgens mij staan ze dichter bij de CDA en de Belgische CD&V, dus de christen democraten, maar in Portugal mogen geen religieuse verwijzingen in namen van politieke partijen. De PSD behoort, even als de CDS/PP trouwens ook tot de Europese Volkspartij, waarin ook CDA, CD&V en de Duitse CDU zitten. De Nederlandse VVD is een liberale partij, die ook tot de Europese Liberale partij behoort, zoals ook de Open VLD en MR uit België en FDP uit Duitsland. Hier in Portugal was tot voor kort geen Liberale partij, IL is een eerste initiatief in die richting. Trouwens president Marcelo Rebelo de Sousa behoorde tot de PSD en is een zeer christelijk (zelfs katholiek )man, het eerste buitenlands staatshoofd dat hij uitnodigde was de paus. Bij CDS zijn dan weer leidende figuren aanhangers van Opus Dei. Anderzijds zitten bij de PS (socialistische partij) dan weer katholieken zoals gewezen premier Gutteres, nu hoofd van de UNO.

    Beantwoorden
  2. Rijk zegt

    6 februari 2022 om 08:51

    Dank je wel voor dit artikel. Mooi stuk waarin de Portugese politiek voor mij inzichtelijk wordt gemaakt. Waar ik het onderwerp in de lokale krant of op tv links laat liggen, vanwege de taalbarrière, heb ik nu toch een idee van wat er speelt en hoe!

    Beantwoorden
  3. Ingrid zegt

    6 februari 2022 om 10:38

    Interessante verduidelijking over de verkiezingsuitslag en Portugese politieke gebruiken.
    Hartelijk dank!

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

Guterres begint aan zijn tweede termijn
Portugal gaat naar de stembus
Foto van Premier António Costa en President Marcelo Rebelo de Sousa van Portugal
Gemeenteverkiezingen

Primaire Sidebar

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Zoek je iets?

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

accommodatie Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dagboek dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuurpark Noord-Portugal Porto Portugal recept reizen sport steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Els op “Portugal Portal was toch mijn kindje”: “Dank je wel Winy, voor je geweldige idee om met Portugal Portal te beginnen en om dat idee daarna al…”
  • Leni op “Portugal Portal was toch mijn kindje”: “Lieve Winy Je hebt dat echt heel professioneel aangepakt al die jaren. Ik ben blij dat ik af en toe…”
  • Jan Blanckaert op “Portugal Portal was toch mijn kindje”: “Dank Windy, Al veel artikels gelezen en een paar keer gereageerd maar deze keer doet ik dit met veel plezier…”
  • Winy Schalke op Koudwaterzwemmen in Portugal: “Wat een leuke sport, Nadet, die kende ik nog niet.”
  • Dai Briggs op Vrijmetselaars in Portugal: “Niet “juist” deze groep” maar “ook” in deze groep. En elkaar helpen is wat anders dan misbruik maken van je…”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • Archief
  • Schrijvers
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2022 Copyright Portugal Portal 2022

Beheer cookie toestemming
Om deze website goed te laten werken, te optimaliseren en personaliseren en content van social media te kunnen tonen worden cookies geplaatst.
Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Beheer opties Beheer diensten Beheer leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Zelf instellen
{title} {title} {title}