De Iberische Oceaan

Sinds Donald Trump, de Amerikaanse crimineel en president, besloot de Golf van Mexico om te dopen naar Golf van Amerika, is het mode om de ene na de andere geografische naamswijziging voor te stellen. Puur voor de lol. Waarom zou de Noordzee immers niet de Golf van Rotterdam kunnen heten?

Maar het ter discussie stellen van historische namen is natuurlijk helemaal zo slecht nog niet. Voortschrijdend inzicht mag best tot omdopen leiden. Daarom stel ik voor om de Atlantische Oceaan een nieuwe naam te geven. Want die naam past helemaal niet.

De Atlantische oceaan is genoemd naar Atlantis, een mythisch eiland uit de boeken van Plato, de Griekse filosoof uit de vierde eeuw voor Christus. Plato schetste heel bewust een niet-bestaande beschaving die in de golven was verdwenen en pretendeerde nooit dat Atlantis meer was dan een bedachtsel. Maar in de opvolgende eeuwen ging Jan en alleman met het idee en de naam aan de haal. Bij sommigen werd het eiland een continent, bij anderen een stad die ooit over de wereld heerste. Maar altijd was iedereen zich bewust van het mythische karakter: Atlantis heeft nooit bestaan. Toch is er een oceaan naar genoemd. Dat slaat eigenlijk nergens op.

De Stille Oceaan, de ‘Pacific’, kreeg zijn naam van Fernão Magalhães (Ferdinand Magellaan), de Portugese zeevaarder die na een meer dan ruige doorvaart door Patagonië eindelijk in kalme wateren terecht kwam. Hij wist toen nog niet hoe groot die Pacifico wel was. Magalhães was Portugees maar voer in opdracht van Spanje. Een Iberische aangelegenheid dus.

In het Nederlands noemen we de ‘Pacific’ vaak de Stille Oceaan, wat technisch gezien een goede vertaling is van het Portugese Pacífico, al zou Rustige Oceaan nog beter zijn.

De Indische Oceaan is de kleinste oceaan op de aardbol, maar was en is voor handel en culturele ontwikkeling de belangrijkste. De naam komt natuurlijk van het Indische subcontinent dat al duizenden jaren in allerlei talen zo wordt aangeduid. Indië was altijd al dichtbevolkt en tegenwoordig is India het grootste land ter wereld (qua inwoneraantal). Maar de naam Índico voor de oceaan komen we pas voor het eerst in 1515 tegen. Ook deze oceaan dankt zijn naam aan de Portugezen en de Spanjaarden, die toentertijd de wereldzeeën overheersten en de Europese kolonisatie in gang zetten. Voorbij de Cabo da Boa Esperança (Kaap de Goede Hoop) wijzigden schepen hun koers richting Indië en vanaf daar noemden de zeelui het water dus Índico. Oh ja, de naam van die kaap komt ook uit het Portugees.

De naam ‘Atlantische Oceaan’ is dus hopeloos verouderd en past totaal niet bij de naamgeving van de andere twee oceanen. Een veel betere naam is Iberische Oceaan. In het Engels wordt dat Iberian Ocean, in het Portugees en Spaans Ibérico of Oceano Ibérico.

De naam Iberische Oceaan doet recht aan de belangrijkste eerste overstekers ervan, en zo vinden alle oceaannamen hun herkomst in dezelfde periode. De aanduiding Iberia is ook alweer duizenden jaren oud en komen we in het Grieks en Latijn tegen, net als Indië en het woord pacifisch. Allemaal hartstikke logisch dus.

Vooral in het Portugees en Spaans wordt het ook een veel mooier rijtje: Pacífico, Índico, Ibérico.

De huidige president van de EU is de Portugees António Costa, de ideale persoon om een voorbeeld te nemen aan Trump en te bepalen dat in de hele EU de naam Iberische Oceaan wordt ingevoerd. Google als belangrijkste kaartenmaker gaat dan vrijwel direct mee, en dan is het een kwestie van tijd tot niemand nog beter weet.