Josephine Eijnthoven is al jaren een gewaardeerde auteur op Portugal Portal. Ze publiceerde 22 artikelen op onze site. Ze schreef over het alledaagse Portugal, maar ook over politieke zaken. We willen een selectie van haar artikelen laten zien.
Josephine’s bio
Josephine Eijnthoven heeft altijd een voorliefde voor taal gehad. Zo was ze tolk/vertaler, bedrijfsjournalist en eindredacteur. Ook de Bosatlas werd bestudeerd want andere landen interesseerden haar al vroeg. Een voorteken voor de vele reizen later? Aan de hand van de dagboeken die ze onderweg schreef is onlangs het boekje Reisfragmenten uitgegeven. Haar echtgenoot was politiek vluchteling die ze ontmoette in Amsterdam. Na de Anjerrevolutie heeft ze met man en kinderen jaren in Portugal gewoond en keert er vaak naar terug.
Een selectie
Over het Portugal van alledag
Ons dorp, of beter gezegd gehucht, ligt op de uitlopers van een serra en was vroeger volledig geïsoleerd van het bewoonde Portugal. Bij ons in het dorp wonen zo weinig mensen dat iedereen elkaar kent. De meest opmerkelijke inwoner is de ezelman. Hij is de enige en laatste die zo’n dier heeft. ‘Ze is nog ouder dan ikzelf!’ grapt hij weleens met een brede lach van zijn tandeloze mond.
Josephine tekent de ezelman en andere dorpsbewoners in hun bestaan.
Midden op het kruispunt van straatjes staat een magere man in een donker pak en een bolhoed op tegenover een vrouw die hem blijkbaar uitdaagt. Hij houdt zijn hand uitgestoken in haar richting. Ineens zie ik haar in een fractie van een seconde door de lucht zweven. Als ze weer met haar voeten op de grond terechtkomt, heeft de man haar haardos nog heel stevig vast. Ze gilt als een speenvarken en is niet te stoppen, maar de man blijft haar met hoge stem uitschelden. ‘Sua puta!’ herhaalt hij verschillende keren en meer kan ik niet verstaan.
Aan de hand van een concreet voorbeeld van huiselijk geweld beschrijft Josephine de situatie in Portugal.
We zijn net aangekomen en staan stomverbaasd. Het is alsof we naar een oogverblindende gletsjer kijken. Zelfs ’s avonds moeten we grijpen naar onze zonnebril extra strong. Zo ervaren wij de witte weerschijn van de lantaarnpaal op dit gloednieuwe cementen pad.
Het pad knalt eruit. De eigenaren van dit pad zijn heel lieve oude mensen en zij kunnen het ook niet helpen. Dat maakt de buurvrouw meteen duidelijk wanneer we elkaar de volgende dag spreken. Het is een gegeven paard en dat mag je ook in Portugal nooit in de bek kijken. Vooral niet wanneer het cadeau door de schoonzoon is aangelegd. Ik begin te begrijpen dat het pad eigenlijk een goedmakertje is voor de rotzooi die de oudjes hebben moeten verduren.
Bij belastinginning hoort een leger ambtenaren en een verlammende bureaucratie die vaak tot ergernis leidt. En dat alles, in mijn geval, voor een geel plaatje van ongeveer 10x10cm met registratienummer om op het achterspatbord van mijn fiets te kunnen schroeven. Want dat moest, had de agent verteld die me kort daarvoor had aangehouden.
Josephine vertelt over haar geworstel met bureaucratie die een verrassende positieve wending krijgt.
Onze gasman was een klein, donker, tanig type, altijd in blauw denim gekleed en nogal nurks, duidelijk niet echt dol op zijn beroep. We beleefden een moeizaam contact.
Totdat hij me bij zo’n bezoek ineens uitgebreid onderhield over zijn hobby: fado’s zingen. Waarom dit gesprek met mij? Tot het me begon te dagen. Op slinkse wijze moest de ster-in-spé erachter gekomen zijn dat mijn voormalige huisgenoot bij radio en tv werkte.
Hoe de gasman een beroemde fadozanger werd vertelt Josephine in dit kort verhaal.
Ze woont in een grijze zijstraat van een van de smoezeligste verkeersaders van Lissabon: de Avenida Almirante Reis. Haar moeder heet Fatima en haar vader gaat vreemd. Ze moet een mooie vrouw zijn geweest, maar ze heeft hem een mislukt kind gegeven.
Hun meisje heeft een engelengezichtje omrand door lange honingkleurige krullen. Haar ogen kijken je nooit aan, ze staan altijd naar boven gericht, alsof zij daar antwoord zoekt voor wat haar is overkomen. Ze begrijpt het alleen als ze heeft gevonden waar het geluid vandaan komt, want haar ogen zijn tot zien niet in staat.
Hoe Josephine’s zoontje met het meisje speelt lees je in dit kort verhaal.
Over politieke geschiedenis
Hoopvolle haven in de Tweede Wereldoorlog (deel 1)
Ooit geweten welke beroemde kunstenaars, royalty en filmsterren in Portugal verbleven tijdens de Tweede Wereldoorlog? Of welke rol de Portugese overheid daarin heeft gespeeld? Officieel neutraal, maar daarover valt wel iets uit te leggen. Josephine vertelt in drie episoden wat er gebeurde in Lissabon met deze speciale groep vluchtelingen.
Deze serie van drie artikelen is gebaseerd op het boek Judeus em Portugal durante a II Guerra Mundial van Irene Flunser Pimentel, verschenen bij uitgeverij A Esfera dos Livros. Het boek is in Portugal verkrijgbaar o.a. bij FNAC en bij Livraria Bertrand. In Nederland en België is het o. a. verkrijgbaar bij Amazon.nl.
Van staatsfeminisme naar vrijheid
Geloof het of niet, maar in 1970 beschikte Portugal al over een overheidsinstrument dat voor een grotere gelijkheid tussen vrouwen en mannen moest zorgen. Dat hier veel overtuigingskracht en energie aan vooraf ging voordat het totalitaire regime zo’n werkgroep wilde optuigen, zodat de vrouw een gelijkwaardigere positie zou krijgen is duidelijk.
Zonder een groep progressieve vrouwen, onder leiding van Marie de Lourdes Pintasilgo, zou Salazar nooit oog hebben gehad voor een betere maatschappelijke positie van de vrouw. Zij was de aangewezen persoon om dit historische proces te leiden.
Ooit woonde ik in Amsterdam met mijn Portugese vriendje. Om ons heen woonden nog meer Portugezen. Behalve emigranten waren de meesten net als hij politiek vluchteling. In die tijd, zo rond 1970, kwam een studievriend uit Portugal langs, niet alleen uit vriendschap, maar ook uit nieuwsgierigheid, want het is altijd leuk om zo’n beruchte stad te leren kennen. Dachten wij.
De studievriend, zo bleek veel later, was een agent van de PIDE, de gevreesde Portugese geheime dienst tijdens de dictatuur.
Het boek
Vier verhalen die op Portugal Portal verschenen van de hand van Josephine zijn te vinden in haar boek Reisfragmenten. In 31 korte schetsen vertelt Josephine wat haar opviel in elf landen in drie continenten. Ze combineert een gave om de wereld om haar heen te observeren en de essentie van een gebeurtenis op te schrijven in een vlotte en heel leesbare stijl. Het boek is bij via ons te bestellen (redactie@portugalportal.nl).
Geef een reactie