• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Logo Portugal Portal

Portugal Portal

Voor Portugalliefhebbers en -fanaten

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

In Miranda do Douro spreken ze Mirandees

Door Lotte Akkerman 2 reacties
Gepubliceerd op 10 mei 2019 bijgewerkt op 13 september 2020

Buonos dies! In het district Bragança, in het noordoosten van Portugal ligt het stadje Miranda do Douro, tussen Trás-os-Montes, de armste regio van Portugal enerzijds en Spanje (Castilië & Leon) anderzijds. Op dit plateau spreekt men Mirandees, de tweede officiële taal van Portugal. In dit ruige gebied met zijn kliffen en hoge steile hellingen, met zijn lange, koude winters en hete, droge zomers, is men erin geslaagd om eeuwenoude ceremoniën, rituelen en tradities levend te houden.

Historici liggen met elkaar in de clinch over het ontstaan van Miranda do Douro. De eerste archeologische vondsten duiden op een “Mirandees” leven tijdens de bronstijd. Sinds het begin van onze jaartelling wordt het Mirandese plateau overheerst door respectievelijk Romeinen, Moren en Spanjaarden. In 1545 krijgt Miranda do Douro stadsrechten en wordt het de hoofdstad van Trás-os-Montes. Gedurende recentere oorlogen met Spanje (1762) raakt een groot deel van Miranda do Douro verwoest en wordt Bragança tot de hoofdstad uitgeroepen. Vanaf dat moment verkeert Miranda do Douro in een geïsoleerde positie binnen Portugal.

Abó de las calças (opa) en abó de la saia (oma)

In totaal spreken er niet meer dan 14.000 mensen Mirandees, een Romaanse taal, die het nauwst verwant is aan wat er in Castilië en Leon werd gesproken. Miranda do Douro telt bijna tweeduizend inwoners, waarvan overigens maar een deel Mirandees spreekt. Het is een dialect dat voornamelijk door de “oudjes” wordt gesproken tot aan het moment dat wettelijk wordt vastgelegd dat Mirandees de tweede officiële taal van Portugal is. Dat gebeurt in 1999. Het is vooral een sociologisch statement, want het was met name een gesproken taal. Er zijn slechts een gering aantal boeken in het Mirandees geschreven of vertaald. Het gaat erom dat jongere generaties inzien dat ze een unieke identiteit hebben en dat die niet verloren mag gaan.

Naast de taal heeft Miranda do Douro ook een eigen folklore. De zonne- en winterwenden en de vieringen van het inzamelen van fruit en granen worden gevierd conform het oorspronkelijke ritueel. Het zijn tradities, inwijdingsrituelen en “mythen van de eeuwige wederkomst”, die waarschijnlijk ontstonden tijdens het IJzeren tijdperk in Transsylvanië en zich later door Europa verspreidden. Ook het feest rondom de kortste dag van het jaar tijdens de laatste dagen van december is uniek in Portugal.

Geada festival

Sergio, geboren in Bragança, verhuisde met zijn ouders naar Constantim, een klein dorp naast Miranda do Douro. Hij was jarenlang een van de jongens, die dit jaarlijkse feest organiseerde. Het is hun taak om ervoor te zorgen dat er voldoende eten en drinken is door verkleed en zingend de huizen af te gaan om een bijdrage in natura los te krijgen voor het later te nuttigen gemeenschappelijke avondmaal. In 2018 werd de tiende editie van dit Geada festival gevierd. Sergio is inmiddels getrouwd en mag daarom niet meer in de organisatiecommissie zitten. Het Geada festival dient het doel om de cultuur en de voorouderlijke tradities van het Mirandese plateau in stand te houden.

In de Minho worden wij tijdens de vele nationale (religieuze) feestdagen tot laat in de nacht getrakteerd op keihard afgespeelde pimba-muziek, afgewisseld door een krijsend vrouwenkoor en in direct uitgezonden kerkdiensten die door de hele Ancora-vallei schallen. Miranda do Douro heeft zijn eigen volksmuziek. Deze is verrassend en – vind ik – heel plezierig om naar te luisteren.

Galandum Galundaina en de gaita galega

De groep “Galandum Galundaina” maakt traditionele Mirandesa-muziek met doedelzak (gaita de foles) en pastorale fluit (flauta pastoril). Ze bestaan sinds 1996, voordat het Mirandees tot officiële tweede taal wordt uitgeroepen. Hun missie is om het muzikale erfgoed te verzamelen, te onderzoeken en te verspreiden, door de oude en jongere generatie muzikanten met elkaar te verbinden en zo te zorgen voor de continuïteit van de rijke culturele traditie van deze regio, die jarenlang het risico liep voorgoed verloren te gaan.

Dans met stok en/of zwaard, lazos (Spaans), laços (Portugees), lhaços (Mirandees)

Een aantal etnologen zeggen dat het militaire traditionele dansen zijn van autochtone volkeren uit de Grieks-Romeinse tijd, anderen zeggen dat het gaat om Keltische en Iberische rituele dansen. Hoe dan ook, de dans met stok in de naburige Spaanse grensprovincie en de dans op het Mirandese plateau hebben dezelfde choreografie, poëzie, muziek en thema’s.

Os Pauliteiros. Foto Mario Pires

Os Pauliteiros

Zeg je Miranda do Douro dan zeg je Os Pauliteiros, een groep mannen, die dansen in een gebloemde rok op muziek van de doedelzak. Pauliteiros zijn beoefenaars van de typische krijgerdans van het Mirandese plateau. De dansers zijn mannen (tegenwoordig wordt deze traditionele dans ook wel door vrouwen uitgevoerd) met een geborduurde rok, een linnen overhemd, een bruin vest, leren laarzen, wollen sokken en een hoed die versierd is met bloemen. Tijdens de dans worden ze vergezeld door het geluid van doedelzakken, de doos en de basdrum. De acht dansers hebben twee stokken en hiermee doen ze een serie stappen en gecoördineerde bewegingen. Het muzikale repertoire van de dans van stokken wordt lhaços genoemd en bestaat uit muziek, tekst en choreografie.

Op het eerste gezicht lijkt het dat de mannen een los patroon dansen, maar er is een streng protocol voor het slaan met de stokken. De dansers hebben een eigen functie: twee gidsen tegenover elkaar aan de linker- en rechterkant van de uit acht mannen bestaande groep. De gids aan de rechterkant heeft de leiding. De vier overige dansers circuleren in het midden.

En wat zingen ze nu eigenlijk?

Siga a malta, siga a malta          
Siga a malta pra diante
Esta malta está parada
Só por num haber quem cante
Só por num haber quem mande
Siga a malta siga a malta
Siga a malta i trema a terra
Benga d’alhá quien benir
Esta malta nun arreda
Esta malta nun arreda!

Er bestaat een online vertaalprogramma, dat – zo te zien – nog niet helemaal perfect is, maar wel leuk is om even mee te spelen: Dicionário da Língua Mirandesa.


« Alfama
Op een volle buik staat een vrolijk hoofd »

Categorie: Cultuur & Maatschappij Trefwoorden: cultureel erfgoed, feest, geschiedenis, Miranda do Douro, taal, traditie, Trás-os-Montes, volksgebruiken

Over Lotte Akkerman

Lotte Akkerman werkte ruim 35 jaar bij de diverse organisaties van de Verenigde Naties in Genève, Phnom Penh en Den Haag. Lotte studeerde Journalistiek. Daar verdiende ze haar brood nooit mee, wel schreef ze een trits aan verhalen, interviews en artikelen voor glossy’s en kranten. Voor Portugal Portal schrijft ze meestal over wat er te zien is, of wat zich afspeelt, in de Minho.

Lees Interacties

Reacties

  1. johan poleyn zegt

    7 augustus 2019 om 19:52

    Beste, wij willen onze vakantiewoning verhuren, maar deze moet eerst geregistreerd worden.
    Hoe en waar moet dit gebeuren?

    Beantwoorden
    • Lotte Akkerman zegt

      8 augustus 2019 om 10:52

      Eerlijk gezegd, weet ik niet precies hoe en waar deze registratie moet gebeuren, gezien onze boekhouder in Porto zich over dit soort zaken ontfermt.

      In welke regio wonen jullie? Over de registratie zijn diverse instructies hier te vinden op het internet.
      http://alojamento-local.uwu.pt/index.php/en/Rental-Licence/obligations-taxation

      Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

markt
Portugees-Nederlandse cultuurschokken
Een man in pauskleding voor het beeld Cristo Rei in Lissabon
Een Portugese paus?
Woord van het Jaar
Het Woord van het Jaar in drie talen

Primaire Sidebar

Zoek je iets?

Wil je Portugal Portal volgen?

Kies voor de nieuwsbrief, voor follow.it of voor sociale media

Kies hier

Onze sponsoren

Bekijk de sponsoren

Trefwoorden

Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie Coimbra column Corona cultuur dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuur natuurpark Noord-Portugal overwinteren Porto Portugal recept reizen steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes vakantie verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Cees Groenewegen op Animal Farm in de Serra: “Ik begrijp je bekommering om dierenleed, maar vergeet nooit dat mensen in het ene land nu eenmaal anders met dieren…”
  • Nico Croon op Een dag zonder stroom: “Ha Cees, Mijn vrouw en ik touren op dit moment door Portugal en ik lees je verhalen nu in een…”
  • JP Nols op Maître Jacques en Portugal (deel 1): “Beste Geert, U heeft helemaal gelijk ! Mooie interessante tekst trouwens. Jaques Brel was eerder afkeurend tegenover de Bourgeoisie en…”
  • stevewn op Maître Jacques en Portugal (deel 2): “een prachtig stuk over de legendarische Jaques Brel !”
  • Ernst Schade op Maître Jacques en Portugal (deel 1): “Prachtig verhaal, Geert Brabant! Dank!”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • De schrijvers van Portugal Portal
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Wil je Portugal Portal volgen?

Dat kan op drie manieren!

Kies hier

Portugal Portal

Meer informatie over Portugal Portal

mailportugalportal@gmail.com

  • E-mail
  • Facebook
  • Instagram

© 2025 Copyright Portugal Portal 2023

Beheer je privacy

Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij en onze partners technologieën zoals cookies om informatie over het apparaat op te slaan en/of te openen. Toestemming voor deze technologieën stelt ons en onze partners in staat om persoonlijke gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site te verwerken en om gepersonaliseerde en niet-gepersonaliseerde advertenties te tonen. Als u geen toestemming geeft of deze intrekt, kan dit invloed hebben op bepaalde functies.

Klik hieronder om in te stemmen met het bovenstaande of om specifieke keuzes te maken. Je keuzes zullen alleen worden toegepast op deze site. Je kunt je instellingen te allen tijde wijzigen, inclusief het intrekken van je toestemming, door gebruik te maken van de knoppen op het Cookiebeleid of door te klikken op de knop 'Toestemming beheren' onderaan het scherm.

Functioneel Altijd actief
The technical storage or access is strictly necessary for the legitimate purpose of enabling the use of a specific service explicitly requested by the subscriber or user, or for the sole purpose of carrying out the transmission of a communication over an electronic communications network.
Preferences
The technical storage or access is necessary for the legitimate purpose of storing preferences that are not requested by the subscriber or user.
Statistieken
The technical storage or access that is used exclusively for statistical purposes. The technical storage or access that is used exclusively for anonymous statistical purposes. Without a subpoena, voluntary compliance on the part of your Internet Service Provider, or additional records from a third party, information stored or retrieved for this purpose alone cannot usually be used to identify you.
Marketing
The technical storage or access is required to create user profiles to send advertising, or to track the user on a website or across several websites for similar marketing purposes.
Statistieken

Marketing

Toepassingen
Altijd actief

Altijd actief
Beheer opties Beheer diensten Beheer {vendor_count} leveranciers Lees meer over deze doeleinden
Beheer opties
{title} {title} {title}