• Spring naar de hoofdnavigatie
  • Door naar de hoofd inhoud
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst
Portugal Portal

Portugal Portal

Online magazine over wonen, werken en genieten in Portugal

  • Wonen & Werken
  • Natuur & Ontspanning
  • Eten & Drinken
  • Cultuur & Maatschappij

Tavira, 500 jaar stad

7 juli 2020 door Maja Kersten 1 reactie

Er was een feestprogramma voorbereid om in 2020 te vieren dat Tavira 500 jaar eerder, op 16 maart 1520, stadsrechten kreeg. Helaas gooide de coronapandemie roet in het eten. Overal in de stad wapperen vlaggetjes om te herinneren aan dit heugelijke feit, maar van een viering kon geen sprake zijn.

Gelukkig heb ik inmiddels wel de tentoonstelling ‘A Principal do Reino do Algarve – Tavira nos séculos XV e XVI’ kunnen bezoeken in het gemeentelijk museum. Deze tentoonstelling geeft een beeld van de politieke, sociale, economische en culturele situatie die koning Manuel I ertoe bracht Tavira stadsrechten te verlenen.

Feestelijke vlaggen met de tekst: 500 anos Tavira cidade of Tavira 500 jaar stad.
Feestvlaggen. Foto Maja Kersten

De rivier met twee namen

Aan de oevers van de rivier, vlakbij de monding ervan en bij een Romeinse brug, ontstond bewoning door mensen die leefden van visvangst en handel. Tijdens de Arabische overheersing (8e t/m 13e eeuw) bouwden de Moren op die plek een kasteel, waardoor het plaatsje al enige importantie kreeg. In de elfde eeuw wordt er voor het eerst een naam in een document genoemd: Tabira, ook geschreven als Tabila of Tavilla.

De rivier waaraan Tavira gelegen is, ontspringt in de Serra do Caldeirão en mondt uit in de Atlantische Oceaan. De rivier is niet lang, slechts 56 kilometer, maar heeft twee namen. Vanaf de bron tot aan de Romeinse brug, heet hij Rio Séqua. Daarna verandert zijn naam in Rio Gilão. Hoe dit komt, verklaart de volgende legende:

De dochter van een Moorse vorst, prinses Séqua en de christenridder Gilão werden hartstochtelijk op elkaar verliefd. Zij spraken dagelijks af op de brug in Tavira bij het krieken van de dag. Op een ochtend werden zij betrapt en ingesloten door de christenen aan de ene en de Moren aan de andere zijde. De geliefden, wetende dat hun liefde nooit zou worden geaccepteerd, zagen geen andere uitweg dan van de brug te springen, elk aan een andere kant, hun dood tegemoet. De rivier draagt sindsdien vanaf de brug stroomopwaarts haar naam en stroomafwaarts zijn naam.

De Romeinse brug in Tavira met 7 bogen over de rivier met twee namen.
Ponte romana Tavira. Foto Maja Kersten

Glorietijd

Tavira groeide uit tot een belangrijke haven. De voornaamste economische activiteiten waren visserij en handel. Men viste aanvankelijk op walvis, later op tonijn. Er was handel met andere Europese steden, vooral Brugge. Zout, vis, wijn en (gedroogd) fruit waren de exportproducten. Graan, lakense stoffen, boter, paarden en tin werden geïmporteerd.

Eind 14e eeuw was Tavira de belangrijkste haven van het koninkrijk Algarve. En dat belang nam in de 15e eeuw alleen maar toe door de Portugese veroveringen in Noord-Afrika. Tavira had een uitermate gunstige ligging ten opzichte van Noord-Afrika en kon daardoor bijdragen aan de verdediging en het onderhoud van de Portugese bezittingen.

De stad groeide in bevolkingsaantal en politieke invloed. In 1527 was Tavira dichter bevolkt dan Lagos, Faro, Loulé of Silves. Alleen Lissabon, Porto, Santarém en Elvas waren groter. De belangrijkste industrie was de wapenindustrie. Er waren ongeveer tien werkplaatsen waar men wapens, wapenrusting, lansen en geweren maakte en repareerde ten behoeve van de troepen die in Afrika gestationeerd waren.

Stadsrechten

Als eerste in de Algarve, kreeg Tavira stadsrechten op 15 maart 1520. De stad was toen op het hoogtepunt van haar roem en rijkdom.

Acht Portugese vorsten bezochten de stad gedurende haar roemrijke jaren. In 1303 Dinis die het belang van de haven inzag, belasting inde op de tonijnvisserij en opdracht gaf de kasteelmuren te versterken en in 1359 Pedro I. In de eeuwen daarna achtereenvolgens João I, Duarte I, Afonso V, João II, Manuel I, Sebastião I. De Algarve was een afgelegen en moeilijk bereikbaar deel van Portugal en lag ver van het machtscentrum, dus al dat koninklijk bezoek zegt iets over het belang van deze havenplaats.

D. João II verbleef in de zomer van 1489 met zijn hele hofhouding drie maanden in Tavira. De koning kon zijn Noord-Afrikaanse zaken makkelijker van hieruit regelen.

Toen de Moren in 1508 Arzila (Marokko) belegerden, werd de verdediging in Tavira voorbereid. Een groot deel van de troepenmacht die men stuurde, was afkomstig uit Tavira. Als dank liet D. Manuel I het Bernardoklooster bouwen, waar de troepen gelegerd konden worden.

De handel en scheepvaart kregen koninklijke privileges. In Tavira hoefde bijvoorbeeld geen belasting te worden betaald op alles wat nodig was om schepen voor de staat uit te rusten.

Een gravure uit de 15e-16e eeuw toont Tavira vanuit vogelperspectief. Je ziet de rivier, de brug en aan twee zijden huizen en kerken.
Gravure van Tavira in de 15e-16e eeuw. Afbeelding Wikimedia Commons

Kerken, kapellen, kloosters en voorname huizen

Welgestelde families woonden in Tavira, handelaren, zeevaarders en ontdekkingsreizigers. Zij lieten kerken, kapellen en kloosters bouwen en trokken daarvoor beroemde bouwmeesters aan, als André Pilarte en kunstenaars als Pedro de Campaña, een Vlaamse schilder die in Sevilla werkte.

Een geel gebouwtje met vier telhados de tesouro,daken die typisch zijn voor Tavira.
Telhados de tesouro. Foto Maja Kersten

De huizen van de beter gesitueerden kregen opvallende daken die het centrum van Tavira vandaag de dag nog een bijzonder aanzien geven. Deze telhados de tesouro zijn geïnspireerd op daken die men in Azië had gezien. Ze hebben vier glooiende zijden. Elk dak bedekt één vertrek, dus aan de buitenkant van het huis kun je het aantal vertrekken aflezen aan het aantal daken. Ze zorgen voor een prettig binnenklimaat, omdat de warmte zich bovenin het dak verzamelt, waardoor het in de rest van het huis koeler blijft.

Een gebouw in Tavira met verschillende telhados de tesouro, daken met vier glooiende zijden naar Aziatisch model.
Telhados de tesouro. Foto Maja Kersten

Verval

Aan het eind van de 16e eeuw waren de gloriejaren voorbij. Portugal raakte zijn Noord-Afrikaanse bezittingen kwijt aan Spanje. De rivier Gilão verzandde, waardoor het belang van Tavira’s haven afnam. Opeenvolgende pestepidemieën in 1580, 1599 en 1645, waarvan sommige twee tot drie jaar duurden, decimeerden de bevolking. Aardbevingen en zelfs een sprinkhanenplaag, niets bleef de stad bespaard.

De tonijnvangst en de daaraan gerelateerde conservenindustrie bleef een bron van inkomsten tot de jaren ’70 van de 20e eeuw. Daarna kwam de toeristenindustrie op gang en die redde Tavira van de vergetelheid. De charme van haar historische binnenstad, de prachtige stranden, de ligging aan het natuurgebied Ria Formosa, dat alles maakt dat Tavira een bezoek meer dan waard is. De enige industrie die overbleef, is de zoutwinning.

Heraldiek

De Ponte Romana is zo beeldbepalend voor Tavira dat hij in het stadswapen staat afgebeeld. Dat laat een brug met zeven bogen zien, twee torens, een driemaster, een Moorse en een christelijke heerser. Het huidige wapen werd in 1933 ontworpen.

Het wapen van de stad Tavira toont een brug met 7 bogen, een driemaster ervoor, een kasteel erachter en de gezichten van een christelijke en een Moorse heerser.
Afbeelding Wikimedia Commons

Tot slot

‘Quem ûa vez morou em Tavira,
Sempre por ela suspira.’

ref. popular séc. XVI

(Wie eenmaal woonde in Tavira, blijft voor altijd naar haar verlangen.)

Dit volksrijmpje uit de 16e eeuw kwam ik tegen in een onlangs geopende expositie van kerkelijke kunstschatten “Assim na terra como no céu” in de Igreja de Santa Maria do Castelo. Als inwoner van de stad kan ik deze uitspraak natuurlijk alleen maar beamen.

De tentoonstelling over Tavira is nog tot eind december te zien in Museu Municipal de Tavira – Palácio da Galeria van dinsdag tot en met zaterdag 9.30-14.30 uur.

« Arme Algarve
De MatrixMethode in Portugal »

Categorie: Cultuur & Maatschappij Trefwoorden: Algarve, geschiedenis, Tavira

Over Maja Kersten

Maja verhuisde in 2014 samen met haar partner van Amsterdam naar Tavira. Tot die tijd was ze werkzaam als docente Nederlands in het VMBO en het MBO. Ze schreef jarenlang voor het ledenblad van een volkstuinvereniging, meestal over tuingerelateerde onderwerpen, maar ook de column waarmee het blad opende. Nu schrijft ze voor Portugal Portal over natuur, cultuur, taal, eten en drinken en literatuur.

Lees Interacties

Reacties

  1. André van de Ven zegt

    12 juli 2020 om 09:25

    Hartelijk dank voor de mooie en interessante artikelen in Portugal Portal.

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Ook leuk om te lezen

De Portugese Robinson Crusoe – de echte
Portugees zout – Hollandse handel
Os Lusíadas

Primaire Sidebar

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Zoek je iets?

Schrijvers gezocht

Zin om iets te publiceren op deze website? Neem contact op.

Trefwoorden

accommodatie Alentejo Algarve Aveiro Beiras boeken boekrecensie bosbrand Coimbra column Corona cultuur dagboek dieren economie emigratie emigreren fado feest gastronomie geloof geschiedenis kunst land Lissabon literatuur milieu muziek natuurpark Noord-Portugal Porto recept reizen sport steden taal taalweetjes toerisme traditie Trás-os-Montes verbouwen volksgebruiken wandelen werken wijn

Recente reacties

  • Josephina op 2021, terugblik en vooruitblik: “Lieve Winnie hierbij wil ik je ook bedanken voor de geweldige inzet en de liefde waarmee je aan deze portugal…”
  • Robert Steur op Starend: “Dag Josephine, Opgetogen ben ik met jouw lovende commentaar. Op mijn artikel ‘Starend’. Dankbaar hiervoor… enne, zegt het voort alsjeblieft.…”
  • Josephine op Starend: “Hallo Robert Eindelijk sla ik de PortugalPortal weer eens open en stuit op jouw tekst. Daar geniet ik nu echt…”
  • Winy Schalke op Marcelo is herkozen als president van Portugal: “Alle eer komt aan Cees toe 🙂”
  • Cees Groenewegen op Marcelo is herkozen als president van Portugal: “Ik hoop ooit “staatsvrouwelijk” te kunnen schrijven…”

Footer

  • Home
  • Over Portugal Portal
  • Alle artikelen
  • Schrijvers
  • Privacy
  • Cookie policy
  • Contact

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

en ontvang elke week gratis de nieuwste artikelen over Portugal in je mailbox.

Aanmelden

Portugal Portal

is een initiatief van
Winy Schalke
Arganil – Portugal
+351 91 41 28 590
mailportugalportal@gmail.com

  • E-mailadres
  • Facebook
  • Instagram

© 2021 · Website gemaakt door Alva Design